اندیکاتور های فنی

• انواع فرآیندهای استریلیزاسیون بخار آب

در این شماره گاهنامه، موارد مربوط به متن یکی از استانداردهای مرتبط با اندیکاتورهای شیمیایی، ISO 11140-1، به اختصار مرور می شود.

سـازمان بـین المللی استـانداردسـازی یـک فـدراسـیـون جـهـانـی از گروه هـای عضـو اسـتانـداردهـای مـلی اسـت و آمـاده سـازی اسـتانداردهای بین المللی اصولا از طریق کمیته های فنی ISO انجام می گیرد (ISO: International Organization for Standardization).

کلاس بندی اندیکاتورهای شیمیایی بر اساس ISO 11140 در گاهنامه شماره 103 مرور شد. با توجه به تغییرات اندکی که در این استاندارد ایجاد شده است، در اینجا مروری بر موارد مندرج در بخش اول این استاندارد آورده می شود.

تغییرات ایجاد شده باید تا پایان ماه می سال 2015 میلادی، یا دهم خردادماه سال 1394 اعمال شده باشد. پس برای اندیکاتورهای شیمیایی که پس از این تاریخ تولید می شوند، این تغییرات به طور کامل مشاهده خواهد شد.

گرچه این استاندارد مرتبط با تولیدکنندگان اندیکاتورهای شیمیایی است و کاربردی برای کاربران ندارد، اما اطلاع از آن برای کاربران چنین محصولاتی می تواند مفید باشد (تمام موارد به جز متون با فونت Italic عینا از متن استاندارد آورده شده است).

ISO-11140-1

استاندارد ISO 11140 از بخش های زیر تشکیل شده است:

• بخش اول: الزامات کلی

• بخش سوم: سیستم های اندیکاتور کلاس 2 برای استفاده در آزمون نفوذ بخار بووی دیک

• بخش چهارم: اندیکاتورهای کلاس 2 به عنوان جایگزین برای آزمون بووی دیک در کشف نفوذ بخار

• بخش پنجم: اندیکاتورهای کلاس 2 برای آزمون های خروج هوای بووی دیک

بخش دوم از این استاندارد برداشته شده است.

بخش اول این استاندارد، الزامات عملکرد و/یا روش های آزمون اندیکاتورهای شیمیایی مورد استفاده برای فرآیندهای استریلیزاسیون بخار آب، حرارت خشک، اتیلن اکساید، تابش گاما یا بتا، فرمالدهید (به همراه بخار آب دمای پایین)، یا پراکسیدهیدروژن تبخیرشده را تعیین می کند.

الزامات مرتبط با فرآیندهای اندیکاتور های فنی دیگر در این بخش استاندارد آورده نشده است، گرچه الزامات کلی شامل آن ها نیز می شود.
اندیکاتورهای شیمیایی توصیف شده در این بخش استاندارد شامل شش تیپ (Type) است و هر تیپ نیز با توجه به نوع فرآیند مورد استفاده، تقسیم می شود.

این بخش استاندارد فقط الزامات تیپ های 1، 3، 4، 5، و 6 را شرح می دهد و تیپ 2 در بخش های دیگر آمده است. استفاده از اندیکاتورها و سیستم های اندیکاتور که در این بخش اسـتاندارد تـوصیـف شـده انـد، در اسـتانـداردهـایـی چـون ISO 11135، ISO 17665، ISO 15882، EN 285، و EN 13060 آورده شده است.

این بخش از استاندارد، الزامات کلی و روش های آزمون را برای اندیکاتورها تعیین می کند، اندیکاتورهایی که قرارگرفتن در معرض شرایط استریلیزاسیون را از طریق تغییر فیزیکی و/یا شیمیایی مواد نشان می دهند و برای پایش میزان دستیابی و حصول یک یا چند پارامتر مشخص در یک فرآیند استریلیزاسیون به کار می روند.

این نوع اندیکاتورها برای ایفای نقش، وابسته به حضور یا عدم حضور میکروارگانیسم ها نیستند.
برای مشخص کردن عملکرد اندیکاتورهای شیمیایی توصیف شده در این بخش استـانـدارد، از رزیستـومترها استـفاده می شـود. الـزامات رزیستـومترها در استاندارد ISO 18472 آورده شده است. رزیستومترها با استریلایزرها متفاوت هستند.

استریلایزرها قادر به تکرار شرایط رزیستومترها نیستند و نباید برای آزمون عملکرد و کارایی اندیکاتورهای شیمیایی استفاده شوند، چرا که نتایج نادرست یا گمراه کننده خواهند داد (گاهنامه شماره 209 نیز اشاره ای بر رزیستومترها داشت).

Terms & Definitions

در این استاندارد از برخی واژه ها و تعاریف استفاده شده است که برخی از آن ها را در اینجا می آوریم:

Bleed: نشت ماده اصلی اندیکاتور به خارج از محل مشخص شده در اندیکاتور

Critical process variable: متغیر تعیین شده ضروری و شاخص برای دستیابی به استریلیزاسیون و مورد پایش توسط اندیکاتور شیمیایی

Endpoint: تغییر قابل مشاهده تعریف شده توسط سازنده، که اندیکاتور پس از قرارگرفتن در معرض مقادیر معین تعیین شده (stated values)، از خود نشان می دهد.

Graduated response: تغییر پیشرونده یا تدریجی قابل مشاهده در اثر قرارگرفتن در معرض یک یا چند متغیر شاخص فرآیند که سنجش میزان دسترسی را ممکن می سازد.

Indicator agent: ماده یا مواد فعال یا ترکیب آن ها در اندیکاتور

Process parameter: مقدار تعیین شده برای یک متغیر شاخص فرآیند

Stated value SV: مقدار یا مـقادیـر متـغیر شـاخـص فرآیند که در آن (ها) اندیکاتور به endpoint خود می رسد.

Categorization

اندیکاتورهای شیمیایی یا سیستم های اندیکاتور برای استفاده در سه کاربرد متفاوت هستند:

الف) برای تمایز بین وسایل یا پک های مورد فرآیند قرارگرفته و نگرفته

ب) آزمون ها و/یا روال های خاص مانند تست بووی دیک

پ) قراردادن در هر پک به منظور سنجش دستیابی پارامتر(های) فرآیند و دستیابی پارامتر(های) مربوطه در نقطه قرارگرفتن اندیکاتور

تمام شش تیپ اندیکاتور توصیف شده در این بخش استاندارد بر اساس الزامات عملکردی شان دسته بندی می شوند. اندیکاتورهای شیمیایی در هر دسته، بر اساس نوع فرآیند استریلیزاسیون نیز دوباره تقسیم می شوند. این طبقه بندی ها اهمیت ترتیبی ندارد.

رسیدن به endpoint در یک اندیکاتور شیمیایی (پاس شدن آن) نباید به عنوان یک شاخص برای دستیابی به سطح تضمینی استریلیتی در نظر گرفته شود، بلکه فقط یکی از چندین موردی است که در زمان قضاوت در پذیرش یک فرآیند استریلیزاسیون باید در نظر گرفته شود.

در انتهای گاهنامه، جدول خلاصه ای از تیپ های اندیکاتور شیمیایی آورده شده است. با توجه به وجود گاهنامه شماره 103 در مورد اندیکاتورهای شیمیایی، توضیح بیشتر در اینجا آورده نشده است.

Symbols

برای فرآیندهای مختلف استریلیزاسیون، متغیرهای شاخص به این ترتیب تعریف می شوند:

• STEAM یا بخار: زمان- دما- رطوبت آب

• DRY HEAT یا حرارت خشک: زمان- دما

• ETHYLENE OXIDE یا اتیلن اکساید: زمان- دما- رطوبت نسبی- غلظت اتیلن اکساید

• RADIATION یا تابش: مجموع دوز جذبی

• LOW TEMPERATURE STEAM AND FORMALDEHYDE یا فرمالدهید: زمان- دما- رطوبت آب- غلظت فرمالدهید

• VAPORIZED HYDROGEN PEROXIDE یا پراکسید هیدروژن تبخیرشده: زمان- دما- غلظت پراکسیدهیدروژن هر اندیکاتور باید به شکل واضح دارای این موارد باشد:

• دارای علامتی از نام یا نوع فرآیند استریلیزاسیون باشد که اندیکاتور به منظور پایش آن فرآیند مورد استفاده قرار می گیرد.

• شماره تیپ اندیکاتور نیز باید به شکل عدد بر روی آن درج شود، یعنی 1 تا 6؛ و یا به شکل ترکیبی از حرف و عدد یعنی e1، s2، i3، i4، i5، i6.

• برای اندیکاتورهای تیپ 3 تا6، یعنی اندیکاتورهای داخلی، هر اندیکاتور باید دارای مقادیر معین یا SVها باشد.

در صورتی که اندازه یا شکل و طراحی اندیکاتور طوری باشد که امکان درج این اطلاعات با اندازه شش کاراکتر در سانتی متر یا بزرگ تر را ندهد، این اطلاعات باید بر روی لیبل و/یا راهنمای استفاده (IFU) آورده شود.

علامت ویژه هر فرآیند استریلیزاسیون باید به شکل سمبل های زیر باشد و در ضمن نباید به زبان دیگری ترجمه شده باشد:

• انواع فرآیندهای استریلیزاسیون بخار آب

• انواع فرآیندهای استریلیزاسیون حرارت خشک

• انواع فرآیندهای استریلیزاسیون اتیلن اکساید

• انواع فرآیندهای استریلیزاسیون تابش یونی

• انواع فرآیندهای استریلیزاسیون فرمالدهید

• انواع فرآیندهای استریلیزاسیون بخار پراکسیدهیدروژن

(فرآیند استریلیزاسیون بخار پراکسیدهیدروژن، در حال حاضر در کشور ما به دلیل وجود فاز پلاسما در طول فرآیند استریلیزاسیون در دستگاه های موجود در بازار کشور، با نام فرآیند استریلیزاسیون “پلاسما” مرسوم تر است. گاهنامه شماره 201 مروری بر این نوع فرآیند داشت)

در صورتی که یک اندیکاتور برای پایش یک فرآیند استریلیزاسیون خاص طراحی شده باشد، این اطلاعات نیز باید بر روی اندیکاتور یا در راهنمای استفاده آورده شده باشد. به عنوان مثال اگر یک اندیکاتور برای پایش فرآیند استریلیزاسیون بخار در دمای 121 درجه سانتی گراد برای 15 دقیقه طراحی شده است، باید دارای چنین علامتی باشد:

هر بسته بندی اندیکاتورها و یا هر راهنمای استفاده در هر بسته، باید دارای این اطلاعات باشد:

• تیپ یا دسته، فرآیند و تعریف استفاده خاص در صورت وجود

• متغیر(های) شاخص فرآیند که اندیکاتور به آن ها واکنش نشان می دهد و مقادیر معین (SVها) در صورت وجود

• توضیح تغییر و چگونگی تفسیر اندیکاتور؛ در اندیکاتورهای نوع “تغییر رنگی”، در صورتی که نوع تغییر رنگ قابل بیان نیست، نمونه رنگ مورد انتظار و رنگ ابتدایی باید وجود داشته باشد

• دستورهای استفاده که برای اطمینان از عملکرد درست اندیکاتور ضروری است

• شرایط نگهداری و انبارش اندیکاتور، پیش و پس از استفاده

• جزییات تغییر طبیعی و زمان رخداد آن، در صورتی که اندیکاتورهای استفاده شده ممکن است حتی در شرایط انبارش توصیه شده توسط سازنده تغییر کنند

• شرایطی که در زمان استفاده از اندیکاتور، ممکن است عملکرد درست آن را دچار اختلال کن

• اقدام احتیاطی لازم به منظور ایمنی در زمان استفاده و/یا پس از استفاده

• نام و آدرس سازنده یا تامین کننده، در صورت الزام توسط مقررات ملی یا محلی

• تاریخ انقضا یا تاریخ تولید به اضافه زمان مجاز نگهداری در صورت انبارش در شرایط توصیه شده (فرمت تاریخ ها باید بر اساس استاندارد ISO 8601 باشد یعنی مانند فرمت YYYY-MM)

• یک کد منحصر به فرد مانند لات نامبر به منظور ایجاد قابلیت ردیابی اندیکاتور

سازنده باید مستنداتی ارائه دهد مبنی بر این که اندیکاتور در صورتی که بر اساس روش توصیه شده استفاده شود، هیچ ماده سمی آزاد نمی کند. ماده سمی ای که خطری برای سلامتی است یا بر روی محصولاتی که استریل می شوند، خطری را پیش از فرآیند استریلیزاسیون، در طی فرآیند، یا پس از فرآیند ایجاد می کند.

در صورتی که اندیکاتور باید با یک تست پک خاص یا بارآزمون خاص استفاده شود، این اطلاعات باید بر روی اندیکاتور، بر روی بسته بندی آن، و راهنمای استفاده آن درج شود. در ضمن باید سمبل زیر به همراه اطلاعات لازم آورده شود. در صورتی که اندازه یا شکل و طراحی اندیکاتور امکان درج سمبل را در اندازه 5میلی متر یا بزرگ تر نمی دهد، این اطلاعات باید بر روی بسته بندی و راهنمای استفاده همراه محصول موجود باشد.

Performance

همان طور که پیش تر نیز گفته شد، برای مشخص کردن عملکرد اندیکاتورهای شیمیایی توصیف شده در این بخش استاندارد، به جز اندیکاتورهای تیپ 2، باید از رزیستومترها استفاده شود.

اندیکاتوری که در معرض یک فرآیند استریلیزاسیون با میزان متغیرهای شاخص معین یا بالاتر از آن ها قرار بگیرد، و تغییررنگ واضح یا پیشروندگی لازم را از خود نشان دهد، باید برای دست کم شش ماه بدون تغییر بماند. البته در صورتی که در شرایط توصیه شده توسط سازنده انبارش شود.

در زمان استفاده درست از اندیکاتور، پیش از فرآیند استریلیزاسیون یا در طی آن یا پس از آن، نباید ماده عامل اندیکاتور از محل مورد نظر به بیرون یا خارج از محل نشت کند یا در مـاده ای که بر روی آن قـرار گرفته است یا وسایلی که در کنار آن قرار گرفته اند، نفوذ کند و یا تاثیری بگذارد.

آزمون های لازم برای بررسی عملکرد اندیکاتورها با استفاده از تجهیزات و روش های خاص در این بخش استاندارد آورده شده است. تجهیزات و روش های آزمون اندیکاتور تیپ 2 در بخش های دیگر استاندارد آمده است. به برخی از نکات آزمون ها فقط جهت آشنایی در اینجا اشاره می شود.

• برای آزمون اندیکاتورهای مخصوص فرآیند بخار، آزمونی با نام آزمون حرارت خشک (dry heat test) تعریف می شود. این آزمون به این دلیل است که مشخص شود یک اندیکاتور بخار، برای واکنش نشان دادن، نیاز به وجود بخار آب دارد.

این آزمون باید به شکل درست و بر طبق استاندارد انجام شود و در شرایط زیر، اندیکاتور بخار نباید واکنش کامل دهد یا پاس شود:

Dry heat test 30min ± 1min 140OC ± 2OC

• در صورتی که اندیکاتور اتیلن اکساید، فقط جهت استفاده در یکی از دماهای 37 یا 54 درجه سانتی گراد است، آزمون ها باید برای آن دمای خاص انجام شود.

• آزمون های اندیکاتور اتیلن اکساید، البته به جز آزمون عدم حضور اتیلن اکساید، در این شرایط انجام می شود (RH یا رطوبت نسبی، mg/l یا غلظت گاز اتیلن اکساید در چمبر استریلایزر):

EO gas test 60 % ± 10 %RH 600mg/l ± 30mg/l

دما و زمان ها برای آزمون های مختلف، متفاوت هستند.

• در آزمون اندیکاتور تابش، برای اطمینان از عدم واکنش اندیکاتور به تابش های غیریونی، آزمونی با نام ultraviolet radiation test تعریف می شود که با استفاده از لامپ بخار جیوه انجام می شود.

• آزمون اصلی اندیکاتـور پـراکسیدهیـدروژن تبـخیرشـده، در این شرایط انجام می شود:

Hydrogen peroxide test 6min ± 1s 50OC ± 0.5OC 2.3mg/l ± 0.4mg/l

• اندیکاتورهای تیپ 5 بخار، باید دارای مقادیر معین (SVها) در دمای 121 و 135 درجه سانتی گراد و دست کم یک دما در بازه بین این دو دما باشند. مقدار معین زمانی برای دمای 121 درجه سانتی گراد نباید کمتر از 16.5 min باشد و برای دمای 135 درجه سانتی گراد نباید کمتر از 1.2 min باشد.

این مقادیر، بر اساس ارتباط بین یک اندیکاتور تیپ 5 و غیرفعال سازی و از بین بردن اسپورهای یک اندیکاتور بیولوژیک است. مقدار D-value برابر 1.5 min در دمای 121 درجه سانتی گراد (D121=1.5 min) و جمعیت اسپورهای اندیکاتور بیولوژیک برابر 10 به توان 5 تعریف می شود.

اندیکاتور و کاربرد آن در بورس

اندیکاتور یک ابزار کاربردی در تحلیل تکنیکال محسوب می‌شود که محاسبات ریاضی مختلفی را بر روی قیمت و حجم معاملات یک سهم انجام داده و بر اساس این محاسبات، اطلاعات مفیدی را در رابطه با روند حرکتی سهم، شتاب قیمتی آن و موارد دیگر، در اختیار تحلیلگران بازار بورس قرار می‌دهد.

به طور معمول برای تائید و اعتبار سنجی روند سهام از اندیکاتورها استفاده می‌شود.

به ‌طور کلی از اندیکاتورها در بازارهای مالی بر اساس تغییرات گذشته قیمت، به سه شکل استفاده می‌شود:

1. هشدار: اندیکاتورها در برخی مواقع و بر اساس شرایط، قبل از تغییر روند یا همزمان با آن، علائم بازگشت روند را نمایش می‌دهند.

پس یکی از مهم‌ترین کاربردهای اندیکاتور، اعلام هشدارهای مناسب تغییر روند و جهت حرکتی قیمت است.

1. پیش‌بینی: یکی دیگر از موارد استفاده از اندیکاتورها، پیش‌بینی قیمت مناسب برای ورود به سهم است.
2. تایید: مهم‌ترین استفاده‌ای که از اندیکاتورها می‌شود، برای گرفتن تایید از تشخیص درست روند و جهت آن است.

این روش معمولا زمانی مورد استفاده قرار می‌گیرد که تحلیل‌گر بر اساس داده‌های تکنیکالی یا بنیادی، جهت و قیمت ورودی مناسب در بازار را پیش‌بینی کرده و از اندیکاتور برای تایید گرفتن استفاده می‌کند.

انواع اندیکاتورها از حیث سیگنال زمانی

اندیکاتورها از حیث سیگنال زمانی به دو دسته پیشرو و پیرو (تاخیری) تقسیم‌بندی می‌شوند:

1. اندیکاتورهای پیشرو (Leading Or Oscillator):

این اندیکاتورها قابلیت حدس زدن تغییر روند را دارند و گاهی اوقات سطوح بازگشتی و سیگنال شکست را زودتر از نمودار قیمت به ما نشان می‌دهند.

1. اندیکاتورهای پیرو یا تاخیری (Lagging Or Trend):

این اندیکاتورها از نوع تاخیری هستند و اکثرا روی نمودار قیمت قرار می‌گیرند و با کمی تاخیر نواحی برگشتی را تایید می‌کنند.

دسته بندی اندیکاتورها

بطور کلی اندیکاتورها به چهار دسته اصلی تقسیم بندی می‌شوند که هر کدام ویژگی های منحصر به فرد خود را دارند.

1- اندیکاتورهای روندی (Trend):

این اندیکاتورها از نوع تاخیری هستند و معمولا بر روی نمودار قیمت ایجاد می‌شوند

و عموما با میانگین‌گیری از نمودار قیمت اطلاعاتی را برای تحلیل و تصمیم گیری در اختیار تحلیلگر قرار می‌دهند.

2- نوسانگرها (Oscillator):

همانطور که از نام آنها پیداست نوسانگر هستند و در محدوده خاصی حرکت می‌کنند.

نوسانگرها توانایی بررسی قدرت روند را دارند و در صورتی که ضعفی در روند ایجاد شود تا حدودی در نوسانگرها قابل مشاهده است.

از دیگر ویژگی نوسانگرها بررسی هیجانات بازار است و زمانی که خرد جمعی واکنشی به قیمتها نشان دهد،

نوسانگرها نیز به این موضوع واکنش نشان می‌دهند و تا حد زیادی به تحلیلگر کمک می‌کنند تا کیفیت تحلیل خود را افزایش دهد.

3- حجم (Volume):

دسته ای از اندیکاتورها هستند که حجم معاملات و ارزش آن را مورد بررسی و ارزیابی قرار می‌دهند.

حجم معاملات در تایم فریم های مشخص دارای معانی مهمی برای تحلیلگران محسوب می‌شود که استفاده از این اندیکاتورها در تصمیم گیری آنها تاثیر گذار می‌باشد.

4- بیل ویلیامز:

دسته اندیکاتورهای بیل ویلیامز توسط شخص آقای ویلیامز طراحی و توسط دخترشان بهینه سازی شده‌اند.

در طراحی این اندیکاتورها از فرمولهای ریاضی، فیبوناچی و اعداد واکنش گرا استفاده شده است.

آشنایی با نقش اندیکاتورها در تحلیل تکنیکال

اندیکاتورها در تحلیل تکنیکال، نقش تصاویری را دارند که می‌توانند به اندازه هزاران کلمه و عدد و رقم، معنا منتقل کنند. بسیاری از اوقات، یک تصویر بدون شرح، گویاتر از حرف‌ها و کلمات است. وقتی موضوع مورد تحلیل و مطالعه، پیچیده‌تر می‌شود، تصویر ابزار کمکیِ بهتری خواهد بود. اندیکاتورها همان ابزار تصویری هستند که در تحلیل تکنیکال یا فنی به کمک سهام‌دار می‌آیند تا درک بهتر و عمیق‌تری از شرایط سهام و حتی آینده آن پیدا کند. اما اندیکاتورها دقیقا چه نقشی در تحلیل تکنیکال ایفا می‌کنند؟
اندیکاتور در حقیقت شاخصی تکنیکال است که برای هشدار، پیش‌بینی یا تحلیل به کار می‌رود. گاهی در فارسی از معادل‌هایی نظیر «شاخص» و «نشانگر» برای آن استفاده می‌شود. اصولا در دنیای بورس، اندیکاتورها دسته‌ها و انواع مختلفی دارند اما معمولا آن‌ها را به لحاظ همراهی با قیمت در دو دسته قرار می‌دهند: پیشرو (هدایت‌گر) و پسرو (تحکیم‌کننده). اندیکاتور پیشرو که با عنوان اسیلاتور هم شناخته می‌شود، همان‌طور که از نامش پیداست، پیش از آغاز روند جدید یا برگشت روند، سیگنال می‌دهد. اندیکاتور پسرو وضعیتی معکوس دارد و پس از شکل‌گیری روند، سیگنال می‌دهد. یعنی اندیکاتور پسرو به نوعی دنبال‌رو است. سهام‌داران باید هنگام سرمایه‌گذاری در بازار سهام از مسیر آموزش بورس با اندیکاتورهای موثر در تحلیل تکنیکال آشنا شوند. آشنایی با این جعبه ابزار تحلیلی به آن‌ها کمک می‌کند در درازمدت سرمایه‌گذاری بهتر با بازدهیِ بیشتر در بازار سرمایه داشته باشند.
دسته‌بندی‌های دیگری هم برای اندیکاتورها وجود دارد. برای مثال آن‌ها را به لحاظ نوسانی بودن هم به دو دسته تقسیم می‌کنند؛ یک دسته نوسان نماهای مرکزی است که حول یک خط مرکزی حرکت می‌کنند. دسته دیگر، نوسان نماهای نواری هستند که نوسان دو خط مرزی اشباع خرید و اشباع فروش را نشان می‌دهد. البته در تحلیل تکنیکال، همیشه نمودار قیمت اهمیت بیشتری نسبت به اندیکاتورها دارد. یعنی کماکان، تحلیل اصلی از روی نمودار قیمت صورت می‌گیرد. اما اندیکاتورهایی نظیر اندیکاتورهای پیشرو و پسرو در کنار نمودار قیمت قرار می‌گیرند و کمک می‌کنند تحلیل کامل‌تری به دست آید.

چرا اندیکاتور در تحلیل تکنیکال اهمیت دارد؟

هر تحلیلی به ابزارهای خودش نیاز دارد، تحلیل تکنیکال هم روش‌ها و انواع مختلفی دارد. برخی از تحلیل‌گران برای انجام تحلیل تکنیکال از اندیکاتورها کمک می‌گیرند و برخی دیگر به کمک پرایس اکشن تلاش می‌کنند به درک عمیق‌تری از بازار دست پیدا کنند. پرایس اکشن در حقیقت روشی است که در آن فقط از نمودارهای قیمتی به صورت خام بهره گرفته می‌شود و هیچ اندیکاتوری در آن استفاده نمی‌شود. به عبارت دیگر، پرایس اکشن همان مطالعه حرکت قیمت یک اوراق بهادار است. اما اندیکاتورها قرار است ابزارهایی باشند که در دوراهی‌ها به کمک تحلیل‌گر یا معامله‌گر بیایند.
هر یک از ابزارهایی که در دنیای بورس برای تحلیل به کار می‌روند مزایا و معایبی دارند. به همین خاطر است که هنگام آموزش بورس، همه موارد آموزش داده می‌َشود تا تحلیل‌گر یا معامله‌گر در مواقع نیاز، از بهترین ابزار بهره بگیرد. سرمایه‌گذاریِ موفق در بازار سرمایه مستلزم آشنایی با ابزارهای مختلفی نظیر «اندیکاتورها» است. تحلیل تکنیکال یکی از مهم‌ترین روش‌ها برای تحلیل رفتار قیمت است و مهم‌ترین ابزار آن را اندیکاتورها تشکیل می‌دهند. به همین خاطر است که نقش اندیکاتورها در تحلیل تکنیکال پررنگ می‌شود.

نگاهی به انواع اندیکاتورها

درون جعبه اندیکاتورها، ابزارهای مختلفی وجود دارد که برخی شهرت و کاربرد بیشتری دارند. اصولا اندیکاتورهای «روند»، «اسیلاتور»، «حجم» و «بیل ویلیامز» جزو مهم‌ترین اندیکاتورهایی هستند که تا کنون در دنیای بورس معرفی شده‌اند و هر یک زیرمجموعه‌هایی دارند.

۱- اندیکاتورهای روند (Trends)

همان‌طور که از نام آن پیداست، اندیکاتور روند به نوعی مسیر یا جهت قیمت را نشان می‌دهد. به عبارت دیگر، مسیر صعودی، نزولی یا خنثی را در نمودار قیمت مشخص می‌کند. البته همین اندیکاتور روند، زیرمجموعه‌ها و روندهایی دارد که همگی شناخته شده هستند. برای مثال اندیکاتور میانگین متحرک که از روی میانگین متحرک قیمت‌ها تحلیل به دست می‌دهد. اندیکاتور بولینگر باند هم از طریق میانگین متحرک نمایی عمل می‌کند و به نوسان قیمت حساس است. قسمتی از اندیکاتور ایچیموکو هم جزو اندیکاتورهای ترند است. اندیکاتور ایچیموکو از طریق کندل‌ها به تحلیل‌گر یا معامله‌گر اطلاعات می‌دهد. بسیاری از تحلیل‌گران معتقدند اندیکاتور ایچیموکو می‌تواند به تنهایی نیازهای یک معامله‌گر را برآورده کند.

۲- اسیلاتورها (Oscillators)

اسیلاتورها در حقیقت مجموعه‌ای از اندیکاتورها هستند که به سنجش میزان هیجان در خریداران و فروشندگان می‌پردازند. به آن‌ها دماسنج هیجانات هم می‌گویند. از آنجا که اسیلاتورها معمولا نوسان حول یک خط یا میان دو خط معین را نشان می‌دهند آن‌ها را به دو دسته تقسیم می‌کنند که یکی مرکزی و دیگری نواری است.

۳- حجم (Volume)

دسته دیگری از اندیکاتورها وجود دارند که به جز قیمت، حجم معاملات را هم زیر ذره‌بین قرار می‌دهند. یعنی تحلیل‌گر می‌تواند به کمک آن‌ها از حجم یا ارزش معاملات آگاه شود. اندیکاتورهای حجم هم زیرمجموعه‌هایی مختلفی دارد که به جریان سرمایه، حجم تعادلی و تجمع و توزیع می‌پردازد.

۴- بیل ویلیامز (Bill Williams)

این اندیکاتور به اسم خالق آن یعنی بیل ویلیامز نام‌گذاری شده‌است. طبق اندیکاتور بیل ویلیامز، تحلیل‌گر می‌تواند به تحلیل رفتار بازارهای مالی بپردازد. این کار از طریق یافتن راهی منطقی برای تحلیل بازار و برهان غیرمنطقی آشفتگی صورت می‌گیرد. بیل ویلیامز به نوعی کارش روان‌شناسی معامله‌گر بازار است و در تحلیل تکنیکال به کار می‌آید.

جمع‌بندی

فعالیت موفقیت‌آمیز در هیچ بازاری بدون دانش، مهارت و تجربه امکان‌پذیر نخواهد بود. آموزش بورس به معامله‌گران کمک می‌کند فعالیتی مفیدتر در بازار سرمایه داشته باشند. یکی از مواردی است که سرمایه‌گذاران باید نسبت به آن دانش کسب کنند، کاربرد اندیکاتورها در تحلیل تکنیکال است. در واقع معامله‌گران باید توانایی تحلیل فنیِ بازار سرمایه را داشته باشند و برای این کار به ابزارهای ویژه‌ای نیاز دارند، این ابزار، همان اندیکاتور است.
اندیکاتورها در حقیقت شاخص‌ها یا نشانگرهایی هستند که به زبان تصویر و از طریق اعمال و روابط ریاضی با تحلیل‌گر یا معامله‌گر سخن می‌گویند و او را نسبت به وضعیت معاملات و بازار آگاه می‌کند. این ابزار گاهی به تحلیل‌گر هشدار می‌دهند، گاهی پیش‌بینی می‌کند و گاهی صرفا تحلیلی که از پیش صورت گرفته را تایید می‌کند. از آن‌جا که بازار سرمایه همیشه با غافلگیری‌هایی همراه است، تحلیل‌گر می‌تواند به کمک اندیکاتورها و تحلیل تکنیکال، میزان غافلگیری در بازار را کاهش دهد و فعالیتی آگاهانه‌تر در بازار داشته باشد.
برای آشنایی بیشتر با تحلیل تکنیکال و سایر آموزش‌های بورسی می‌توانید به سامانه آموزش مفید به نشانی Learning.emofid.com مراجعه کنید.

فراکتال چیست | اندیکاتور فراکتال | استراتژی معاملاتی فراکتال

فراکتال fractals یک ساختار هندسی است که در آن هر جزء دقیقا مانند کل ساختار است به عبارت دیگر این ساختار از تکرار الگو های مشابه تشکیل شده است که در نهایت یک ساختار مرجع به شکل خود تشکیل میدهند. نمونه فراکتال ها در طبیعت بسیار زیاد است به عنوان مثال دانه های برف از الگوهای تکراری تشکیل شده به طوری که اگر با دقت به دانه برف نگاه کنید متوجه خواهید شد که این ساختار از جزء های مشابه هم تشکیل شده است. یا در یک شاخه از کلم بروکلی هر جزء کاملا مشابه خود کلم بروکلی است.

شکل فراکتال چیست ؟ یک نمونه از فراکتال به شکل زیر است :

معنی فراکتال در فارکس چیست

تایم فریم فراکتال: نمونه فراکتال ها در بازارهای مالی و بخصوص در چارت قیمت ها دیده میشود به این صورت که الگوهای قیمتی تکراری در تمام تایم فریم های مختلف قابل مشاهده است. همین امر که تمامی استراتژی ها و الگو های قیمتی و اندیکاتور ها در تمام تایم فریم ها به طور یکسان عمل می‌کنند نشانه ایی از وجود فراکتال ها در بازار فارکس است.

فراکتال یعنی چی : نمونه بارز وجود فراکتال در فارکس در بحث موج شماری الیوت به طور واضح قابل مشاهده است به گونه ایی که در درون هر موج از سیکل های صعودی یا نزولی، سیکل های صعودی یا نزولی دیگر وجود دارد.

به مثال زیر که یک سیکل صعودی 5 موج در بحث موج شماری الیوت است دقت کنید:

در شکل بالا که یک سیکل کامل صعودی از موج 1 تا موج 5 در تایم فریم روزانه است، اگر موج 1 و 2 را در یک تایم پایین تر یعنی تایم فریم 4 ساعته بررسی کنیم مجددا یک سیکل صعودی کامل از موج 1 تا موج 5 را درون آن مشاهده خواهیم کرد. مطابق شکل زیر :

آموزش اندیکاتور فراکتال | Fractals indicator

اهمیت فراکتال در بازارهای مالی به قدری است که برای آن اندیکاتور هایی جهت شناسایی سریع و سیگنال یابی بطراحی شده است. برای اجرای اندیکاتور فراکتال بر روی چارت خود مسیر زیر را انجام دهید : سربرگ insert سپس شاخه ی اندیکاتورها ، در مجموعه ی Bill williams بر روی اندیکاتور فراکتال کلیک کنید.

اندیکاتور ویلیامز فراکتال با یافتن الگو های بازگشتی 5 کندلی میتواند سیگنال خوبی از پایان اندیکاتور های فنی یک روند و شروع روند جدید بدهد.

الگوی فراکتال بازگشتی صعودی و الگوی فراکتال بازگشتی نزولی

در الگوی صعودی میبایست در ساختار 5 کندلی، کندل سوم از سایر کندل ها کف قیمتی پایین تری ساخته باشد و از سوی دیگر دو کندل اول نزولی و دو کندل آخر صعودی باشد، تشکیل شدن این فراکتال در چارت قیمت میتواند سیگنالی از شروع روند صعودی در آینده باشد.

از طرف دیگر در فراکتال نزولی میبایست کندل سوم از سایر کندل ها سقف قیمتی بالاتری ساخته باشد و دو کندل اول صعودی و دو کندل آخر نزولی باشد. پیشبینی میشود بعد از تشکیل این فراکتال، بازار روند نزولی را در پیش خواهد داشت. حال باید منتظر کندل ششم باشیم تا نتیجه ی نهایی را مشخص کند.

مطابق عکس زیر که ساختار 5 کندلی صحیح دید فراکتالی را نشان میدهد:

در نرم افزار متاتریدر 4 با فعال کردن این اندیکاتور، پیکان های جهت دار در چارت قیمت ظاهر میشود به طوری که پیکان ها به سمت بالا روی فراکتال نزولی و پیکان های به سمت پایین زیر فراکتال های صعودی نمایان خواهد شد.

استراتژی معاملاتی با اندیکاتور فراکتال

فراکتال در تکنیکال چیست : همانطور که توضیح داده شد نحوه سیگنال گیری از اندیکاتور فراکتال بسیار راحت و آسان است اما بهترین استراتژی برای ورود به معاملات با استفاده از این اندیکاتور به اینگونه است که :
برای ورود به معاملا خرید در فراکتال های صعودی باید فراکتال صعودی (کندل ششم) از فراکتال صعودی قبلی (کندل سوم) بالاتر بسته شود ، یا به عبارت دیگر کندل ششم در فراکتال جدید از کندل سوم در فراکتال صعودی قبل بالاتر بسته شود.

برای ورود به معاملات فروش با استفاده از اندیکاتور فراکتال نیز :

باید فراکتال نزولی جدید (کندل ششم) از فراکتال نزولی قبل (کندل سوم) پایین تر بسته شود یا به عبارت دیگر کندل ششم در فراکتال جدید از کندل سوم در فراکتال نزولی قبل پایین تر بسته شود. مطابق عکس زیر که کندل ششم در حالت صعود ، ادامه روند صعودی را تایید میکند و همچنین کندل ششم در حالت نزول ، ادامه روند نزولی را تایید می‌کند :

همانطور که در عکس بالا مشخص است ، کندل ششم با breakout از کندل سوم ادامه ی روند را تایید میکند و نقطه ی ورود به معامله است.

البته باید در نظر داشت که ورود به معاملات فقط با استفاده از اندیکاتور فراکتال میتواند با ریسک همراه باشد، قبل از انجام معامله با این اندیکاتورها باید حتما سایر شرایط پرایس اکشن فراکتالی را برای ورود به یک معامله سالم در نظر بگیرید.

پرایس اکشن فراکتالی چیست

اندیکاتور فراکتال فارکس از 5 کندل برخوردار است. این کندل ها به معامله گران نشان می دهند که چه زمانی قیمت تلاش کرده است روند صعودی داشته باشد یا به سمت نزول حرکت کرده است. در اصل فراکتال صعودی وقتی تشکیل می شود که بر روی نمودار، یک کندل در سمت راست و چپ خود، دو کندل با سقف پایین تر را نشان دهد.

در حالی که اندیکاتور فراکتال در تحلیل تکنیکال نزولی دقیقا برعکس فراکتال صعودی است. به گونه ای که وقتی تشکیل می شود، در سمت راست و چپ خود دو کندل با کف های بالاتر نمایش داده می شود. اما وضعیت کندل پنجم به چه صورت خواهد بود؟ کندل پنجم در الگوی فراکتال همیشه باید در حالت Close باشد.

علت این مسئله در آن است که وقتی کندل پنجم در حال تشکیل شدن است، قیمت ممکن است حرکت نموده و در الگو تغییری ایجاد کند. از این رو باید زمانی تصمیم به معامله در فارکس بگیرید، که کندل پنجم بسته شود و الگوی اندیکاتور فراکتال فارکس به حالت تثبیت برسد.

استراتژی معاملاتی فراکتال

فراکتال یعنی چه : شاخص فراکتال یک شاخص تجاری است که در تجزیه و تحلیل فنی مورد استفاده قرار می گیرد و برای شناسایی نقاط احتمالی روند معکوس در بازار استفاده می شود. این شاخص توسط یک معامله گر مشهور، بنام بیل ویلیامز توسعه یافته است، و بنابراین به عنوان شاخص فراکتال ویلیامز نیز شناخته می شود. ویلیامز شاخص فراکتال را در کتاب خود با عنوان ” آشوب تجاری ” ارائه کرد و خاطرنشان کرد که ایده وی برای این شاخص ریشه در نظریه آشوب ریاضی دارد. در ریاضیات، فرکتال ها اساساً هر نوع الگوی تکراری هستند. فرض شاخص فرکتال این است که می توانید الگوهای مکرر حرکت قیمت را که در بازه های زمانی مختلف معاملاتی (ساعتی، 4 ساعته، روزانه، هفتگی و غیره) رخ می دهد، تشخیص داده و به طور بالقوه از آن سودکافی ببرید.

استفاده از شاخص فراکتال در بورس در اصل به رسمیت شناختن یک الگو در عملکرد قیمت یک اوراق بهادار معامله شده است. پس از تشخیص الگو، معامله گران می توانند بسته به این که الگوهای فراکتالی صعودی یا نزولی باشد، خرید یا فروش کنند و به دنبال سود از معکوس شدن بازار باشند .یک الگوی فراکتال صعودی، یک معامله گر در انتهای شمعدان پنجم خرید می کند و سپس ممکن است سفارش توقف ضرر خود را درست در پایین ترین سطح الگوی فراکتال پنج شمعدانی قرار دهد.

نقطه ضعف مبادله شاخص فراکتال این واقعیت است که الگوهای فراکتال به طور مکرر در روند عادی حرکت قیمت رخ می دهند. بنابراین، این شاخص مستعد نشان دادن علائم اشتباه به معامله گران است. به همین علت تعداد معدودی از معامله گران به جای استفاده از آن در کنار سایر شاخص های فنی، فقط برای نشانگر معاملاتی به شاخص فراکتال تکیه می کنند. یکی دیگر از معایب تجارت الگوی فراکتال که باید درنظر گرفت این است که نقاط ایده آل کمتری از ورود به بازار را ارائه می دهند . به عنوان مثال؛ آغاز معامله خرید در پایان پنجمین شمعدان با الگوی صعودی فراکتال ممکن است منجر به خرید یک معامله گر در سطح بازار به میزان قابل توجهی بالاتر از پایین ترین سطح بازار شود. علاوه بر این، اگر معامله گر دستور توقف ضرر را در پایین ترین سطح الگوی فراکتال دهد، ضرر احتمالی معامله ممکن است مبلغ پولی باشد که به طور غیر قابل قبول زیاد است.

استراتژی فراکتال بیل ویلیامز :

اندیکاتور فراکتال چیست

همانطور که در شاخه ی اندیکاتورها در متاتریدر مشخص است اندیکاتور فراکتال یکی از 5 اندیکاتور زیر مجموعه ی اندیکاتورهای بیل ویلیامز میباشد. بر اساس استراتژی فراکتال بیل ویلیامز ، اندیکاتور فراکتال میبایست به همراه اندیکاتور تمساح یا alligator استفاده شود.
3 قانون استراتژی فراکتال بیل ویلیامز:
1- سیگنال خرید زمانی صادر میشود که : یک سیکل 5 کندلی فراکتال صعودی، بالاتر از دندان تمساح (خط قرمز اندیکاتور aligator) تشکیل شده باشد. در این حالت تریدرها میتوانند چند پیپ بالاتر از فراکتال صعودی سفارش خرید بصورت Pending Buy قرار دهند و منتظر فعال شدن پوزیشن باشند.

2- سیگنال فروش زمانی صادر میشود که : یک سیکل 5 کندلی فراکتال نزولی ، پایین تر از دندان تمساح (خط قرمز اندیکاتور aligator) تشکیل شده باشد. در این حالت تریدرها میتوانند چند پیپ پایین تر از فراکتال نزولی سفارش فروش بصورت Pending Sell قرار دهند و منتظر فعال شدن پوزیشن باشند.

3- هر گاه سیکل فراکتال ، بالاتر از دندان تمساح (خط قرمز اندیکاتور aligator) تشکیل شده باشد نـباید وارد پوزیشن SELL شوید.
هر گاه سیکل فراکتال، پایین تر از دندان تمساح (خط قرمز اندیکاتور aligator) تشکیل شده باشد نـباید وارد پوزیشن Buy شوید.

معنی فراکتال یا سیکل فراکتالی چیست؟

توجه داشته باشید که سیکل کامل اندیکاتور فراکتال از یک گروه پنج میله ای تشکیل می شود که در یک روند صعودی : دو کندل اولی سیکل بطور مشخص صعودی تشکیل میشود و دو کندل آخری بطور مشخص نزولی تشکیل میشود و کندل سوم که وسطی است بیشترین صعود را دارد که در مجموع یک سیکل فراکتالی را تشکیل می دهند.

تعیین حد ضرر یا SL به کمک اندیکاتور فراکتال:

برخی از معامله گران از اندیکاتور فراکتال برای تعیین حد ضرر یا SL پوزیشن های خود استفاده می نمایند. به عنوان مثال هنگامیکه معامله گر وارد یک پوزیشن خرید شده است می تواند آخرین فراکتال نزولی را به عنوان حد ضرر یا SL پوزیشن خود انتخاب نماید.

دقت اندیکاتور فراکتال چقدر است؟

نقطه عطف قابل توجه اندیکاتور فراکتال در تحلیل تکنیکال این است که این اندیکاتور در دسته ی الگوهای تأخیری (اندیکاتور lagging) قرار میگیرد. یعنی به طور قطع نمی‌توانیم قبل از تشکیل پنجمین کندل یک فراکتال را به طور کامل تجسم کنیم!

چگونه از اندیکاتور فراکتال در تحلیل نمودار استفاده کنیم؟

هدف استراتژی شاخص ویلیامز فراکتال کشف نقاط معکوس (پایین و بالا) و علامت گذاری آن ها با فلش است. فرکتال های بالا و فرکتال های پایین شکل خاصی دارند. تنظیمات فراکتال ویلیامز به کاربران کمک می کند تا ازاین جهت به حرکت قیمت مطلع شوند. بیشتر از آن به همراه شاخص تمساح استفاده می شود و قوانین خاصی در مورد زمان ورود و خروج از معاملات دارد. یک سیگنال طولانی زمانی رخ می دهد که فرکتال از دندان تمساح بالاتر باشد.

یک سیگنال کوتاه زمانی اتفاق می افتد که فرکتال از دندان تمساح پایین تر باشد. ایده ای که شاخص را ایجاد می کند این است که رفتار قیمتی تکرار می شود و فراکتال ها می توانند بینشی از الگوهای تکرار را ارائه دهند. این شاخص بیشتر شبیه یک مدل پنج میله ای است. برای شناسایی نقاط معکوس احتمالی و تعیین جهت قیمت ایجاد شده است. معامله گران باید به دنبال پنج نوار قیمت پی در پی باشند که در آن نوار سوم بالاترین یا پایین ترین قیمت را نشان می دهد تا محاسبه ویلیامز فراکتال را تشخیص دهد.

نحوه استفاده از فراکتال در معاملات

بسیاری از معامله گران هنوز از شاخص فراکتال استفاده می کنند، اگرچه برخی از معامله گران آن را برای بازارهای امروزی قدیمی درنظر می گیرند.در واقع این یک استراتژی و ابزار حیاتی برای تعریف استراتژی های معاملاتی است و معامله گران می توانند از آن به شرح زیر استفاده کنند:

-برای تشخیص سطوح احتمالی توقف ضرر

– آن ها می توانند به عنوان سطوح حمایت و مقاومت عمل کنند

– برای شناختن فراز و نشیب ها

– سیگنال نقاط ورود بالقوه

– سطوح اصلاح فیبوناچی از آن ها استفاده می کند.

تحلیل فراکتال چیست

فراکتال ها ممکن است در کنار سایر شاخص های فنی مورد استفاده قرار گیرند. شما می توانید از استراتژی ویلیامز فراکتال به طریق مختلف استفاده کنید و هر معامله گر ممکن است تنوع آن را پیدا کند.

استفاده از اندیکاتور تمساح یک گزینه است و گزینه دیگر استفاده از سطوح فیبوناچی است. اگرچه برخی از افراد آموزش فراکتال را دوست دارند، اما برخی دیگر آن را دوست ندارند. اساسا این دو مورد برای تجارت موفق الزامی نیستند و معامله گران نباید منحصراً به این دو فراکتال وابسته باشند. شاخص فراکتال یکی از پنج شاخصی است که در سیستم معاملاتی بیل ویلیامز ایجاد شده است. با استفاده از شاخص تأیید، فراکتال ها را بر اساس استراتژی معاملاتی خود فیلتر کنید تا بتوانید به نحوه احسن در فرآیند معاملات خود آن ها را به کار ببرید و به کسب سود برسید.

کاربرد اندیکاتور فراکتال در تحلیل تکنیکال چیست

اندیکاتور فراکتال در تحلیل تکنیکال ( Fractals Indicator)، جزو اندیکاتورهای پرکاربرد برای معامله گران در بازار فارکس به شمار می رود. اندیکاتور فراکتال، به منظور تعیین نقطه ورود به معامله و خروج از معامله مورد استفاده قرار می گیرد. فراکتال در بازار فارکس بسیار الگوی پرتکراری بوده و به صورت پیکان های کوچک در بالا و پایین کندل ها نمایش داده می شود. با استفاده از این اندیکاتور، می توان نقطه اوج و ریزش را در نمودار فارکس شناسایی نمود.

اهمیت اندیکاتور فراکتال در تحلیل تکنیکال

آشنایی و معرفی اندیکاتور فراکتال برای تمام معامله گرانی که در بازار فارکس فعالیت می کنند، حائز اهمیت است. این اندیکاتور از الگوی شمعی پیروی نموده ونقاطی که احتمال برگشت بازار به شرایط مطلوب را دارد، تعیین می کند. در اصل معامله گران با استفاده از اندیکاتور فراکتال به دنبال آن هستند که جهت حرکت بازار به سمت قیمت مناسب را شناسایی نمایند.

کاربرد معامله با فراکتال در فارکس

آموزش معامله با اندیکاتور فراکتال در بازار فارکس، به سه دلیل عمده توسط معامله گران انجام می شود. در اصل این سه دلیل را باید کاربردهای اصلی فراکتال به شمار آوریم. از جمله:

• تعیین حد زیان معامله در فارکس
• تحلیل تایم فریم های چندگانه برای انجام معامله
• استفاده از تئوری آشوب

معامله گرانی که در فارکس از اندیکاتور فراکتال در تحلیل تکنیکال استفاده می کنند، می توانند حد زیان را در این اندیکاتور تعیین نمایند. برای این کار تنها کافیست آخرین فراکتال نزولی را به عنوان حد زیان در نظر بگیرید. زیرا فراکتال های نزولی بسیاری بر روی این اندیکاتور وجود دارد. از سوی دیگر می توان با استفاده از این اندیکاتور، اقدام به تحلیل تایم فریم های چندگانه نمود. بسته به اینکه معامله گران از تایم فریم های کوتاه مدت برای معاملات خود استفاده می کنند یا تایم فریم های بلند مدت، می توان از اندیکاتور فراکتال در تحلیل تکنیکال برای تحلیل این مسئله استفاده کرد. در نهایت نیز باید به تئوری آشوب بیل ویلیامز اشاره کنیم که فراکتال یکی از 5 اندیکاتور این تئوری به شمار می رود.

اندیکاتور و کاربرد آن

اندیکاتور و کاربرد آن بخش های اصلی اندیکاتور و کاربرد آنیک مثال برای درک کارکرد اندیکاتورهاموارد استفاده از اندیکاتورهاانواع اندیکاتورها۱- روندها (Trends)۲- اسیلاتورها (Oscillators)۳- حجم (Volume)۴- اندیکاتور بیل ویلیامز (Bill wiliams)تقسیم بندی دیگری از اندیکاتورهااندیکاتور تأخیری(Laging)اندیکاتور پیشرو(Leading)معرفی چند اندیکاتور پرکاربرد اندیکاتور باندهای بولینگر (Bollinger Bands) اندیکاتور ابر ایچیموکو (Ichimoku Cloud) اندیکاتور میانگین متحرک…

اندیکاتور و کاربرد آن

اندیکاتورها با استفاده از محاسبات ریاضی بر روی قیمت سهم و حجم معاملات آن، اطلاعات بسیار خوبی در مورد آن سهم، ازجمله شتاب قیمتی، روند حرکتی و سایر معیارهای مهم ارائه می‌دهند.

معمولاً از اندیکاتورها برای تائید و اعتبارسنجی روند سهم استفاده می‌شود که در نهایت و با به‌کارگیری اندیکاتور های دیگر، منجر به سیگنال خرید و فروش می‌گردد. اندیکاتورها به دو دسته پیشرو (leading) و دنباله‌رو (lagging) تقسیم می‌شوند.

اندیکاتورهای پیشرو به‌طور معمول همراه با نوسانات قیمت و اندیکاتورهای دنباله‌رو معمولاً با تأخیر، پس از حرکت قیمت و جابجایی بازار، هشدار و پیش‌بینی لازم را اعلام می‌کنند.

اندیکاتورها (Indicators) توابع ریاضی هستند که فرمول‌های خاصی دارند. متغییرهای این روابط ریاضی میتواند قیمت یک سهم، حجم معاملات، تعداد معاملات، زمان و غیره باشد. معمولا اندیکاتورها تعقیب کننده‌ی روندها هستند.

هر کسی میتواند فرمولی بر اساس داده های گذشته یک سهم بنویسد و اندیکاتور خود را طراحی کند. اما برخی از اندیکاتورهای معروف وجود دارند که کارایی آنها در طول زمان به اثبات رسیده است و تحلیلگران فنی معمولا از آنها استفاده میکنند.

اندیکاتورها مانند هر تابع ریاضی دیگر، نشان دهنده یک نمودار هستند. این نمودار در کنار نمودار قیمت، میتواند تفاسیر و معانی مختلفی داشته باشد که به تحلیلگر در پیش بینی آینده کمک میکند.

یک مثال برای درک کارکرد اندیکاتورها

در اینجا برای مثال به فرمول بندی اندیکاتور RSI می پردازیم. بررسی این اندیکاتور معروف میتواند به درک چگونگی کارکرد سایر اندیکاتورها به ما کمک کند. فرمول محاسبه این اندیکاتور به شکل زیر است:

در این فرمول دو متغییر میانگین سود و میانگین ضرر وجود دارد. میانگین سود و میانگین ضرر به وسیله جمع قیمت روزهای مثبت و مفنی تقسیم بر اندیکاتور های فنی تعداد روزها در یک بازه زمانی معیین است.

این بازه زمانی متواند هر چند روزه باشد. اما به طور استاندارد بازه زمانی ۱۴ روزه را برای این رابطه در نظر میگیرند.

بنابراین برای محاسبه میانگین سود، باید قیمت های روزهای مثبت در ۱۴ روز اخیر معاملاتی را باهم جمع کرد و بر ۱۴ تقسیم کرد. برای میانگین ضرر هم باید قیمت‌های روزهای منفی سهم در طی ۱۴ روز اخیر را باهم جمع و بر۱۴ تقسیم کرد.

شما میتوانید همین کار را در بازه ۲۰ روزه اخیر انجام دهید. هرچه بازه بیشتر باشد، نوسان این اندیکاتور کمتر خواهد بود و به شما روند بلند مدت تری را نشان میدهد.

هر چقدر که این بازه زمانی کوتاه باشد (مثلا ۵ روزه) اندیکاتور روندهای کوتاه مدت تری را از سهم نشان خواهد داد. خوب با محاسبه دو متغییر میانگین سود و ضرر میتوان اندیکاتور RIS را در طول زمان رسم کرد.

در واقع هر یک روزی که معاملات سهم به پیش میرود، یک RSI یک عدد جدید را نشان میدهد که با اتصال آنها نمودار اندیکاتور رسم میشود. برای مثال نمودار قیمت و اندیکاتور RSI مربوط به آن را مشاهده می‌کنید.

موارد استفاده از اندیکاتورها

به‌طورکلی از اندیکاتورها در بازارهای مالی بر اساس تغییرات گذشته قیمت، به سه شکل استفاده می‌شود:

۱- هشدار: اندیکاتورها در برخی مواقع و بر اساس شرایط، قبل از تغییر روند یا هم‌زمان با آن، علائم بازگشت روند را نمایش می‌دهند. پس یکی از مهم‌ترین کاربردهای اندیکاتور، اعلام هشدارهای مناسب تغییر روند و جهت حرکتی قیمت است.

۲- پیش‌بینی: یکی دیگر از موارد استفاده از اندیکاتورها، پیش‌بینی قیمت مناسب برای ورود به سهم است.

۳- تایید: مهم‌ترین استفاده‌ای که از اندیکاتورها می‌شود، برای گرفتن تایید از تشخیص درست روند و جهت آن است. این روش معمولاً زمانی مورد استفاده قرار می‌گیرد که تحلیل‌گر بر اساس داده‌های تکنیکالی یا بنیادی، جهت و قیمت ورودی مناسب در بازار را پیش‌بینی کرده و از اندیکاتور برای تاییدگرفتن استفاده می‌کند.

انواع اندیکاتورها

۱- روندها (Trends)

برخی اندیکاتورها روند بازار یا جهت بازار را نشان می‌دهند و این روند می‌تواند افزایشی، کاهشی یا خنثی باشد. شاخص حرکت جهت‌دار یک نمونه از اندیکاتورهایی است که روند صعودی و نزولی را مشخص می‌کند.

همچنین انواع میانگین‌های متحرک، شاخص رگرسیون خطی و شاخص روند قیمت و حجم، نمونه‌هایی از اندیکاتورهای تِرند هستند.

نمودار زیر برابری یورو و دلار را به همراه میانگین متحرک نمایی ۲۰ روزه آن نشان می‌دهد. همان‌طور که اندیکاتور میانگین متحرک(خط قرمز) نشان می‌دهد، روند حرکت صعودی است.

۲- اسیلاتورها (Oscillators)

اسیلاتورها یا نوسانگرها به مجموعه‌ای از اندیکاتورها اطلاق می‌شود که هدفشان درک و سنجش میزان هیجان خریداران و فروشندگان است. در حقیقت اسیلاتورها سعی دارند دماسنج هیجانات خریداران و فروشندگان فعال در سهام باشند و ما را از میزان هیجان خریدوفروش حاضر در معاملات آگاه کنند.

همچنین اسیلاتورها اندیکاتورهایی هستند که حول یک خط مرکزی یا میان سطوح معینی نوسان می‌کنند و معمولاً به دو دسته اسیلاتورهای مرکزی و نواری تقسیم می‌شوند.

همان‌طور که اشاره شد دو لغت اندیکاتور و اسیلاتور هم‌معنی و مترادف نیستند، بلکه اسیلاتورها یکی از زیر مجموعه‌های اندیکاتورها محسوب می‌شوند و این اولین تفاوت اسیلاتور و اندیکاتور است.

اسیلاتورهای مرکزی: در اسیلاتورهای مرکزی منحنی در بالا و پایین یک نقطه یا خط مرکزی نوسان می‌کند و برای شناسایی قدرت یا ضعف حرکت قیمت بکار می‌رود؛ به‌طوری‌که حرکت به بالای خط مرکزی تغییر قیمت صعودی و حرکت به پایین خط مرکزی تغییر قیمت نزولی را نشان می‌دهد. اندیکاتور MACD و ROC نمونه‌هایی از یک اسیلاتور مرکزی هستند که بالا و پایین خط صفر نوسان می‌کنند.

اسیلاتورهای نواری: این اسیلاتورها برای شناسایی سطوح اشباع خرید و اشباع فروش طراحی شده‌اند. از آنجایی‌که این اسیلاتورها بین دو حد مشخص نوسان می‌کنند، استفاده از آن‌ها درحرکت‌های روند دار مشکل است.

اسیلاتورهای نواری برای بازارهایی که روند مشخص ندارند یا محدوده‌ای جهت معامله دارند بهتر عمل می‌کنند.

اندیکارتور RSI و اندیکاتور استوکاستیک، دو نمونه از اسیلاتورهای نواری هستند. در RSI نوارهای اشباع خرید و اشباع فروش به‌ترتیب در ۷۰ و ۳۰ تنظیم می‌شوند؛ به‌طوری‌که اگر منحنی RSI به زیر ۳۰ برود نمایانگر قیمت در منطقه اشباع فروش است و اگر این منحنی بالای ۷۰ قرار گیرد نمایانگر قیمت در منطقه اشباع خرید است. در نوسان‌نمای استوکاستیک حرکت منحنی به بالاتر از ۸۰ و پایین‌تر از ۲۰ به ترتیب منطقه اشباع خریدوفروش است.

علاوه بر نمودار قیمت، نمودار شاخص قدرت نسبی(RSI) نیز ترسیم ‌شده است. مطابق هر دو نمودار در زمان‌هایی که بیش‌ازاندازه برابری دو ارز افزایش‌یافته و خرید سرمایه‌گذاران در منطقه اشباع خرید قرار دارد، نمودار RSIنیز بالای ۷۰ است و در مقابل در زمان‌هایی که این نسبت برابری با کاهش انجام‌ شده، فروش سرمایه‌گذاران در منطقه اشباع فروش است، نمودار RSI نیز پایین‌تر از ۳۰ قرار دارد.

۳- حجم (Volume)

دسته‌ای از اندیکاتورها هستند که حجم و ارزش معاملات را نیز مورد آنالیز قرار می‌دهند، مثلا در روندهای صعودی افزایش قیمت و افزایش حجم معاملات نشانه استحکام روند است و در مقابل افزایش قیمت و کاهش حجم نشانه واگرایی و ضعف روند و برگشت احتمالی قیمت است.

اندیکاتور جریان سرمایه(MFI)، اندیکاتور حجم تعادلی OBV و اندیکاتور تجمع و توزیع نمونه‌هایی از اندیکاتورهای مرتبط با حجم هستند.

۴- اندیکاتور بیل ویلیامز (Bill wiliams)

بیل‌ویلیامز برای اینکه بتواند درک صحیحی از روانمله‌ای مختص به خود را توسعه دادشناسی بازار داشته باشد،مجموعه‌ای از اندیکاتورهایی که بیل ویلیامز خالق آن‌ها بوده و به احترام تلاش‌های وی در یک خانواده قرار گرفته‌اند، این شاخص‌های ارائه شده به‌واسطه استراتژی‌ای که توسط بیل ویلیامز، معامله‌گر اسطوره‌ای، معرفی شدند خلق شده است.

بیل‌ویلیامز برای اینکه بتواند درک صحیحی از روانشناسی بازار داشته باشد، روش معامله‌ای مختص به خود را توسعه داد. روشی که مبنایش استفاده از راهی منطقی برای تحلیل بازار و برهان غیرمنطقی آشفتگی است. شناخته شده‌ترین اندیکاتور این خانواده اندیکاتور Aligator است. البته در این خانواده دو اسیلاتور نیز وجود دارد،Accelerator Oscillator و Awesome Oscillator که در بازار ایران کمتر استفاده می‌شود.