ارزش گذاری اختيارمعامله

70. سرمایه گذاری در قراردادهای اختیار معامله طلا به چه شکل است؟

اختیار معامله قراردادی است که به مالک آن، اختیار خرید و یا فروش یک دارایی با یک قیمت معین و در یک دوره زمانی مشخص را می دهد و تصمیم گیری در خصوص خرید یا فروش آن دارایی یک حق و اختیار برای دارنده آن است و نه یک تعهد. اختیاری که به دارنده آن اجازه می دهد یک دارایی مشخصی را با قیمت معین در زمانی مشخص خریداری نماید اختیار خرید و اختیاری که به دارنده آن اجازه می دهد دارایی مربوطه را با قیمتی مشخص و در زمانی معین به فروش برساند اختیار فروش نامیده می شود. اوراق اختیار معامله نیز از جمله اوراق مشتقه ای است که سرمایه گذاری در آن مزایای زیادی دارد. مهم ترین مزیت آن امکان ورود به بازار با درگیر کردن سرمایه کمتر است. بدین معنا که با آورده کمتر می توان به سودهای زیادی دست یافت.

جهت بسط موضوع به ذکر یک مثال واقعی می پردازیم:

قیمت هر سهم ETF طلای GLD در ژانویه 2016 در حدود 106 دلار بوده است؛ اگر سرمایه گذاری پیش بینی کند طی دو ماه آینده قیمت طلا صعودی خواهد بود می تواند به خرید 100 ورقه اختیار خرید یک ماهه سهام GLD به قیمت هر ورقه 3 دلار و با قیمت قابل اعمال 108 دلار اقدام نماید. به عبارت دیگر این سرمایه گذار با پرداخت 300 دلار اختیار خواهد داشت که تا پایان ماه ژانویه 2016، 100 سهم از سهام GLD را از فروشنده اوراق اختیار به قیمت هر سهم 108 دلار خریداری نماید.

در پایان ژانویه 2016 قیمت هر سهم GLD به نرخ 32/112 بسته شد. دارنده اوراق اختیار خرید می توانست در روز پایانی این ماه، اختیار خود را اعمال کند. بدین ترتیب که با مراجعه به طرف مقابل قرارداد خود یعنی فروشنده اوراق اختیار خرید و با پرداخت مبلغ 10800 دلار ، 100 سهم GLD را از وی مطالبه کند و بلافاصله با فروش این سهم به قیمت 32/112 دلار سود 44 درصدی را تجربه نماید:

در حالی که اگر این سرمایه گذار از امکان استفاده از اوراق اختیار معامله را استفاده نمی کرد و بر مبنای پیش بینی صعودی ارزش گذاری اختيارمعامله بودن قیمت طلا، در ابتدای ژانویه به خرید سهام GLD به مبلغ 1065 دلار اقدام می نمود و در پایان ماه سهام مزبور را به قیمت 32/112 دلار به فروش می رساند اولاً سرمایه بیشتری را دخیل کرده بود و ثانیاً بازده کسب شده وی تنها 9/5 درصد بود. مثال فوق را می توان در خصوص بازار نزولی طلا و کسب سود از اوراق اختیار فروش نیز مطرح کرد که بیان آن از حوصله این کتاب خارج بوده و در کتب مالی و ابزارهای مشتقه به آن بسیار پرداخته شده است.

اختیار معامله و کاربرد آن | انواع اختیار معامله کدامند؟

همانطور که می‌دانید، تورم و منابع مالی سرگردان تاثیرات منفی زیادی در اقتصاد کشور داشته است. راهکاری که برای مهار این مهم وجود دارد، ابزارهای مالی هستند. ابزارهای مالی و تنوعی که در آنها وجود دارد، می‌تواند در اقتصاد کشور بسیار تاثیرگذار باشد. اما متاسفانه، در ایران این ابزارها بسیار اندک است و با وجود ریسکی که در بازار سرمایه وجود دارد، شورای بورس اوراق بهادار تصمیم گرفت برای کاهش ریسک موجود، معاملات اوراق اختیار را تصویب کند. از آنجایی ارزش گذاری اختيارمعامله که، استفاده از این اوراق در بازار سرمایه بسیار اندک است و استفاده چندانی از این اوراق نمی‌شود، نیاز به فرهنگ‌سازی بین سهامداران دارد. در مقاله پیش رو، قصد داریم به عنوان یک سهامدار شما را با اوراق اختیار در بورس آشنا کنیم.

تاریخچه

قرارداد اختیار معامله از قرن‌ها پیش به عنوان معاملات آپشن نیز شناخته شده است. معاملات قرارداد اختیار معامله، اولین بار در یونان باستان (حق اختیار برداشت از باغ‌های زیتون) صورت گرفت. اولین شخصی که از قراردادهای اختیار معامله استفاده کرد، تالس، فیلسوف یونانی بود. پس از یونان، در سال 1973 در شیکاگو بورس اختیار معامله تاسیس شد. بنابراین، در شیکاگو فرم استانداردی که کلیه فعالیت‌های تجاری در ارتباط با این موضوع بود در قالب این فرم‌های استاندارد راه‌اندازی شد. به همین دلیل، در حال حاضر اکثر قراردادهای اختیار معامله در قالب این فرم‌های استاندارد قابل معامله است.

اختیار معامله چیست؟

اختیار معامله، قراردادی دو طرفه بین خریدار و فروشنده است.
بر اساس این قرارداد، خریدار حق دارد مقدار معینی از دارایی مندرج در قرارداد را با قیمت معین و در زمان مشخص خریداری کند. همینطور، فروشنده بر اساس این قرارداد حق دارد (نه الزام و تعهد) مقدار معینی از دارایی مندرج در قرارداد را با قیمت معین و در زمان مشخص بفروشد.
همانطور که پیش‌تر اشاره شد، خریدار یا فروشنده هیچ الزام و تعهدی در این قرارداد ندارد. به عبارتی، دارنده قرارداد در اعمال حق خود مختار است. نکته قابل توجه اینکه، در صورت درخواست خریدار برای لغو قرارداد، فروشنده ملزم به اجرای آن است. در صورتی که فروشنده از اجرای قرارداد امتناع کند، باید مبلغی تحت عنوان وجه تضمین نزد اتاق پایاپای یا کارگزار بورس قرار دهد و متناسب با تغییرات قیمت اوراق اختیار معامله، آن را تعدیل کند.

* اختیار معامله در دسته‌بندی اوراق بهادار مشتقه قرار دارد. در ادامه، به توضیح مختصری از اوراق مشتقه می‌پردازیم.

اوراق مشتقه

اوراقی که دارای ریسک بالا و به هم ریختن بازار می‌شوند را اوراق مشتقه می‌گویند.
مشتقه؛ به معنی وابستگی چیزی به چیز دیگر است. به عبارت دیگر، قیمت یک چیز به چیز دیگری وابسته است. به طور مثال؛ آبمیوه به میوه وابسته است و سس کچاپ به گوجه فرنگی وابسته است. بنابراین، آبمیوه و سس کچاپ مشتق از میوه و گوجه فرنگی هستند.
قراردادهای اختیار معامله نیز به این دلیل که ارزش آنها به ارزش دارایی‌های دیگر بستگی دارد، اوراق مشتقه می‌باشند. مثل: قرارداد سلف، پیمان‌های آتی و …
بهتر است قبل از اینکه سرمایه گذاری کنید یا قراردادهای اختیار معامله را بین خود و طرف مقابل منعقد کنید، به چگونگی استفاده شرکت‌ها از اختیار معامله بپردازید. همانطور که می‌دانید، امروزه بسیاری از شرکت‌های چند ملیتی از قراردادهای اختیار معامله استفاده می‌کنند.

انواع قراردادهای اختیار معامله

همانطور که پیش‌تر اشاره شد، قرارداد اختیار معامله قراردادی بین خریدار و فروشنده است که در ازای پرداخت مبلغ معینی از طرف خریدار، منعقد می‌شود. با این حال، قرارداد اختیار معامله دستورالعمل‌های متفاوت (اوراق بهادار و . ) و انواع مختلفی دارد که در ادامه به آنها اشاره خواهیم کرد.

قرارداد اختیار معامله خرید

در قرارداد اختیار معامله خرید، کسی که دارنده اختیار خرید است حق خرید مقدار معینی از دارایی مندرج در قرارداد را با قیمت مشخص و دوره زمانی تعیین شده دارد.

قرارداد اختیار معامله فروش

قرارداد اختیار معامله فروش به این صورت است که، حقی را برای دارنده سهام یا کالا اعمال می‌کند. از این رو، دارنده حق دارد مقدار معینی از دارایی مندرج در قرارداد را در زمان مشخصی با قیمت توافقی بفروشد. در این حالت، خریدار به امید آن که قیمت کالا یا سهام افزایش پیدا می‌کند، آن را از فروشنده خریداری می‌کند. به طور کلی می توان گفت، قراردادهای اختیار معامله نوعی بیمه محسوب می شوند.

* برای درک بهتر اختیار معامله ، به مثال زیر توجه کنید؛

فرض کنید نماد فملی امروز 1000 تومان می‌باشد. شخص الف با بستن قرارداد 3 ماهه این سهم را خریداری می‌کند و بابت هر سهم 100 تومان پرداخت می‌کند. (مبلغ 100 تومان بابت سررسید قرارداد اختیار معامله است.) حال، با گذشت 3 ماه قیمت سهم فملی 1700 تومان شده است. با احتساب پرداخت 100 تومان برای سررسید قرارداد اختیار معامله ، پرداختی شخص الف برای هر سهم فملی 110 تومان بوده است و سود این شخص به ازای هر سهم 600 تومان می‌باشد.
حال فرض کنید، به جای روند مثبت و رشدی که سهم فملی داشته، روند منفی و ریزشی در پیش گرفته باشد و طی این 3 ماه سهام فملی از 1000 تومان به 500 تومان رسیده است. در این صورت، شخص الف باید به خاطر قراردادی که 3 ماه پیش منعقد شده است، دوباره 110 تومان پرداخت کند. اما، چون سهام روند منفی و ریزشی داشته است، این شخص می‌تواند قرارداد اختیار معامله را فسخ کند و فقط همان مبلغ سررسید (100 تومان) را پرداخت کند.

چند نکته درباره قرارداد اختیار معامله فروش

• اولین نکته مهمی که باید به آن اشاره نمود، همان بیمه شدن سهم است. یعنی، شخص اگر در طول زمان مقرر، مقدار معین شده در قرارداد اختیار معامله فروش ضرر کند، در صورت افزایش ریزش سهام یا کالا، شخص همان مقدار مقرر را ضرر کرده است. (در مثال بالا این مسئله کاملا روشن است.)
• شخص علاوه بر مبلغی که به عنوان اجرت برای خریدن قرارداد اختیار معامله می‌پردازد، درصد ریزش سهام را نیز از دست خواهد داد.
• در صورت تمام شدن تاریخ انقضای قرارداد اختیار معامله ، این قرارداد هیچ گونه ارزشی نخواهد داشت.
• از مزایایی که قراردادهای اختیار معامله دارند می‌توان به قابل استفاده بودن آنها در همه انواع اوراق بهادار مالی از جمله؛ اوراق بهادار، ارز و .. اشاره کرد.

انواع قراردادهای اختیار معامله از نظر سبک اعمال

قراردادهای اختیار معامله از نظر سبک اعمال به سه دسته تقسیم می‌شوند که در ادامه، هر کدام همراه با توضیحات آورده شده است.

قرارداد اختیار معامله اروپایی

قراردادهای اختیار معامله اروپایی فقط در زمان سررسید مقرر شده، اعمال می‌شوند. خریدار این نوع قراردادها قبل از زمان سررسید آن، نمی‌تواند از آنها استفاده کند. در بورس کالای ایران معمولا، این نوع قراردادهای اختیار معامله استفاده می‌شود.

قرارداد اختیار معامله آمریکایی

قراردادهای اختیار معامله آمریکایی، در هر زمان قبل از زمان سررسید نیز قابل اعمال هستند. مثلا؛ قراردادی از این نوع برای مدت 10 ماه بسته شده است، اما این قرارداد بعد از 8 ماه قابل استفاده و اعمال است. بنابراین، می توان تفاوت عمده این نوع قرارداد را با قرارداد اختیار معامله اروپایی فقط در زمان اعمال آنها دانست.

قرارداد اختیار معامله برمودایی

قرارداد اختیار معامله برمودایی در واقع ترکیبی از قراردادهای اختیار معامله آمریکایی و اروپایی می‌باشد. به این صورت که، تاریخ‌هایی را از قبل یا برای قبل از سررسید مشخص کرده باشند.

تفاوت اختیار ارزش گذاری اختيارمعامله معامله و بازار آتی

• تعهد طرفین
• وجه تضمین
• پرداخت بین طرفین
• بروز رسانی حساب ها
• ریسک طرفین
• حداقل تغییر قیمت هر سفارش (Tick Price)
• اندازه قرارداد
• کارمزد معاملات
• حداکثر حجم هر سفارش
• حد نوسان قیمت
• ساعات معامله
• فرایند تحویل
• جریمه نکول
• نحوه سفارش دهی
• واریز و برداشت وجه
• کال مارجین
• میزان موجودی لازم
• برابری وجه تضمین اولیه در سررسیدها (نمادها)

* مثالی برای تفاوت اختیار معامله و بازار آتی؛

تصور کنید دارای یک برند زعفران هستید، در تلاش هستید که به خاطر جذب مشتری قیمت محصول خود را زیاد تغییر ندهید و دارای نوسان زیادی نباشد. در بازار سنتی اگر بخواهید نوسان قیمتی را از بین ببرید باید سرمایه زیادی داشته باشید و همینطور، جنس زیادی را انبار کنید. اما، در بازار آتی می‌توانید به قرارداد با تحویل 3 ماه آینده با 10 درصد ارزش کل، اجناس خود را با قیمت مشخص شده خریداری کنید. در این صورت می‌توان گفت، شما دغدغه قیمت زعفران را تا 3 ماه آینده ندارید.

✔️ تفاوت اصلی بازار آتی و اختیار معامله در این است که، شما اگر قرارداد آتی با سر رسید 3 ما آتی خریداری می‌کنید، باید در روز قرارداد، کالای مورد نظر را تحویل بگیرید. اما، در بازار اختیار معامله خریدار انتخاب می‌کند که در سر رسید، سهام خود را تحویل بگیرد یا خیر!

کاربردهای اختیار معامله

کاربردی که قرارداد اختیار معامله دارد تطبیق‌پذیری آن جهت ارتباط برقرار نمودن با دارایی‌های سنتی است. اختیار معامله، شرایطی که ممکن است در بازار به وجود بیاید را تنظیم و کنترل می‌کند. به طور مثال؛ از اختیار معامله می‌توانیم نوعی سپر دفاعی نام ببریم. به دلیل سقوطی که در بازار بورس وجود دارد، با استفاده از اختیار معامله می‌توانیم تا حدودی این ریزش و ضرر را کاهش دهیم. گاهی نیز برای پیش‌بینی نمودن شرایط بازار می‌توان از آن استفاده کرد. به دلیل کاربردهایی که نام برده شد و همینطور، کاربردهای دیگری که دارد از اختیار معامله می‌توان به عنوان یک استراتژی بزرگ برای سرمایه گذاری یاد کرد. به طور کلی، افرادی که در بازارهای مالی به دنبال ریسک و ضرر کمتری هستند، می‌توانند از اختیار معامله جهت کاهش این ریسک و ضرر استفاده کنند.

مزایای اختیار معامله

• اهرم مالی
• کاهش ریسک
• کسب درآمد
• کسب سود از نوسان قیمت سهم
• استفاده از مزیت زمانی جهت تصمیمات آتی
• متنوع‌سازی سبد سرمایه گذاری

کلام آخر.

ممکن است یک شخص مبتدی که سرمایه چندانی ندارد، اختیار معامله را نوعی معجزه در بازارهای مالی بداند و جذب آن شود! به دلیل پرداخت مبلغ کمی به عنوان مبلغ قرارداد اختیار معامله، سود خوبی را به دست می‌آورد و در صورت متضرر شدن، درصد ناچیزی از سرمایه را دچار ضرر شده باشد. اما در حقیقت، قراردادهای اختیار معامله بر پایه پیش‌بینی آینده بازار توسط تحلیلگران به وجود آمده است و سرمایه گذاری در آنها هم آنچنان ساده نیست.
بهترین زمانی که شما می‌توانید از قرارداد اختیار معامله استفاده کنید، زمانی است که شما به درک خوبی از بازار بورس رسیده باشید. همینطور، یادگیری روش‌های انواع تحلیل را فرا گرفته باشید و بدون هیچگونه ترسی معاملات خود را انجام دهید.

ارائه سررسیدهای یک‌ساله در بازار اختیار معامله بورس

اخبار پولی مالی_ شرکت بورس اوراق بهادار تهران با توجه به درخواست فعالان بازار، قراردادهای اختیارمعامله با سررسیدهای یک‌ساله را در راستای امکان استفاده از استراتژی‌های معاملاتی با افق‌های زمانی متنوع، در نمادهای بنیادی بازار ارائه می کند.

به گزارش اخبار پولی مالی به نقل از روابط عمومی و امور بین الملل بورس اوراق بهادار تهران، وحیدمطهری‌نیا سرپرست مدیریت عملیات بازار ابزارهای نوین مالی، با بیان مطلب فوق اظهار داشت: قراردادهای اختیارمعامله مبتنی بر سهام شرکت سرمایه‌گذاری تامین اجتماعی (شستا) با سررسید شهریور ۱۴۰۲، هم‌اکنون در بازار اختیار بورس تهران فعال بوده و قابل معامله می‌باشند. همچنین دوره معاملاتی قراردادهای اختیارمعامله سهام شرکت ملی صنایع مس ایران (فملی) با سررسید مهرماه ۱۴۰۲ نیز از روز سه‌شنبه (۲۲ شهریور ماه ۱۴۰۱) آغاز خواهد شد. قراردادهای اختیارمعامله یکساله بر روی سهام شرکت فولاد مبارکه اصفهان (فولاد) نیز به زودی ارائه خواهد گردید.

سرپرست مدیریت عملیات بازار ابزارهای نوین مالی افزود: نکته مهم در ارزشگذاری قراردادهای اختیارمعامله با سررسیدهای بلندمدت، لحاظ سود تقسیمی دارایی‌های پایه اوراق اختیارمعامله مبتنی بر آن است.

مطهری نیا تصریح کرد: چنانچه دارایی پایه قراردادهای اختیارمعامله در طول دوره معاملاتی این قراردادها مشمول پرداخت سود نقدی شوند، این مبلغ باید در ارزشگذاری قیمت (پریمیوم) قراردادهای اختیارمعامله مبتنی بر همان دارایی پایه، لحاظ می شود.

اختیارمعامله با سررسید بلند مدت به بورس تهران آمد

شرکت بورس اوراق بهادار تهران با توجه به درخواست فعالان بازار، قراردادهای اختیارمعامله با سررسیدهای یک‌ساله را در راستای امکان استفاده از استراتژی‌های معاملاتی با افق‌های زمانی متنوع، در نمادهای بنیادی بازار ارائه می‌کند.

به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از بورس تهران، وحیدمطهری‌نیا سرپرست مدیریت عملیات بازار ابزارهای نوین مالی، با بیان مطلب فوق اظهار داشت: قراردادهای اختیارمعامله مبتنی بر سهام شرکت سرمایه‌گذاری تامین اجتماعی (شستا) با سررسید شهریور ۱۴۰۲، هم‌اکنون در بازار اختیار بورس تهران فعال بوده و قابل معامله می‌باشند. همچنین دوره معاملاتی قراردادهای اختیارمعامله سهام شرکت ملی صنایع مس ایران (فملی) با سررسید مهرماه ۱۴۰۲ نیز از روز سه‌شنبه (۲۲ شهریور ماه ۱۴۰۱) آغاز خواهد شد. قراردادهای اختیارمعامله یکساله بر روی سهام شرکت فولاد مبارکه اصفهان (فولاد) نیز به زودی ارائه خواهد گردید.

سرپرست مدیریت عملیات بازار ابزارهای نوین مالی افزود: نکته مهم در ارزشگذاری قراردادهای اختیارمعامله با سررسیدهای بلندمدت، لحاظ سود تقسیمی دارایی‌های پایه اوراق اختیارمعامله مبتنی بر آن است.

مطهری نیا تصریح کرد: چنانچه دارایی پایه قراردادهای اختیار معامله در طول دوره معاملاتی این قراردادها مشمول پرداخت سود نقدی شوند، این مبلغ باید در ارزشگذاری قیمت (پریمیوم) قراردادهای اختیار معامله مبتنی بر همان دارایی پایه، لحاظ می شود.

قرارداد اختیار معامله خرید اروپایی چیست؟

قرارداد اختیار معامله خرید اروپایی (European Option) یک نسخه از قراردادهای اختیار خرید می‌باشد که اجرا شدن آن محدود به تاریخ ‌سررسید ‌آن‌ها می‌باشد.

به‌بیانی دیگر، اگر دارایی پایهٔ این قرارداد مانند یک سهم به یک سطح قیمت خاص حرکت کند، ‌سرمایه‌گذار قادر نخواهد بود که این قرارداد اختیار معامله را زودتر از تاریخ ‌سررسیدش اعمال کند و نمی‌تواند که سهام را دریافت کرده و یا ‌آن‌ها را به فروش برساند. بلکه، قرارداد اختیار معامله خرید و یا فروش تنها در تاریخ ‌سررسیدشان قابل اعمال شدن هستند.

برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد قرارداد اختیار معامله خرید (Call Option) می‌توانید از مطلب آموزشی «قرارداد اختیار معامله خرید (Call Option) چیست؟» دیدن نمایید.

یک نسخهٔ دیگر از قراردادهای اختیار معامله، قراردادهای اختیار معامله آمریکایی (American Options) هستند، که این قراردادها را می‌توان در هر زمانی و با هر فاصله‌ای نسبت به تاریخ ‌سررسید اعمال کرد.

نام این دو نوع قرارداد اختیار معامله خرید نباید با موقعیت جغرافیایی ‌آن‌ها اشتباه گرفته شوند، زیرا که این نام‌ها تنها نشان‌دهندهٔ حقوق ذکر شده در هر یک از این قراردادها می‌باشند.

توضیحاتی در مورد قراردادهای اختیار معامله اروپایی

قراردادهای اختیار معامله اروپایی بازهٔ زمانی‌ای را تعیین می‌کند که در طی ‌آن نگه‌دارندهٔ قرارداد می‌تواند حقوق ذکر شده در قرارداد را اعمال کند.

حقوق ذکر شده در قرارداد اختیار معامله شامل خرید دارایی پایه و یا فروش دارایی‌های پایه با قیمتی از پیش تعیین‌شده – یا همان قیمت ورودی، Strike Price – می‌باشد.

در قراردادهای اختیار معامله اروپایی، دارندهٔ قرارداد تنها می‌تواند از حقوق قرارداد در تاریخ ‌سررسید ارزش گذاری اختيارمعامله و یا روز انقضای این قرارداد استفاده نماید.

به مانند دیگر انواع قراردادهای اختیار معامله، قراردادهای اختیار معاملهٔ اروپایی نیز شامل یک هزینهٔ پیشین – که با عنوان ‌هزینه کل، Premium – نیز شناخته می‌شوند، می‌باشند.

مهم است به یاد داشته باشید که ‌سرمایه‌گذاران معمولاً توانایی انتخاب بین خرید قرارداد اختیار معاملهٔ آمریکایی و یا قرارداد اختیار معاملهٔ اروپایی را ندارند.

سهام‌هایی مشخص و یا دارایی‌های معین تنها به شکل یکی از این دو نوع قرارداد اختیار معامله ارائه شده و به هر دو شکل ارائه نمی‌گردند. همچنین، بیشتر شاخص‌ها از قراردادهای اختیار معامله اروپایی استفاده می‌کنند. زیرا که مقدار عملیات حسابداری مورد نیاز برای محاسبات را در کارگزاری‌ها کاهش می‌دهد.

بسیاری از کارگزاری‌ها از مدل بلک شولز (Black Sholes Model -BSM) برای ارزش‌گذاری قراردادهای اختیار معامله اروپایی استفاده می‌کنند.

قراردادهای اختیار معاملهٔ شاخص اروپایی، معاملات را در روز پنجشنبه قبل از سومین جمعه ماه تاریخ ‌سررسید می‌بندند. این فاصله زمانی در معاملات این اجازه را به کارگزاری‌ها می‌دهد تا بتوانند دارایی‌های مستقل شاخص‌های پایه را ‌ارزش‌گذاری و ‌قیمت‌گذاری نمایند.

قیمت مورد توافق ناشی از این روند، در مواردی می‌تواند باعث سورپرایز شدن ما شود. سهام و دیگر اوراق ‌بهادار می‌توانند حرکات قابل‌توجهی را در فاصلهٔ زمانی بین قیمت بسته شدن روز پنجشنبه و بازشدن بازار در روز جمعه انجام دهند. همچنین، ممکن است انتشار قیمت توافق شده در بازار باز شده در روز جمعه، ساعت‌ها به طول بیانجامد.

قراردادهای اختیار معامله اروپایی به‌طور معمول ‌در خارج از بورس معامله می‌شوند (OTC – Over the counter) در حالی که قراردادهای اختیار معامله آمریکایی معمولاً به‌شکلی استاندارد و در بازارهای استاندارد شده معامله می‌گردند.

نکات کلیدی:

• قرارداد اختیار معاملهٔ اروپایی نسخه‌ای از قراردادهای اختیار معامله می‌باشد که تاریخ اعمال، حقوق ذکر شده در قرارداد را تنها به روز تاریخ ‌سررسید منتقل می‌کند.
• با وجود اینکه قراردادهای اختیار معاملهٔ آمریکایی می‌توانند زودتر از ‌سررسید اعلام شده‌شان اعمال شوند. معمولاً شامل هزینه کل بیشتری نسبت به قراردادهای اختیار معاملهٔ اروپایی می‌باشند.
• ‌سرمایه‌گذاران می‌توانند قراردادهای اختیار معاملهٔ اروپایی را به بازار برگردانده و به فروش برسانند. ‌آن‌ها می‌توانند این کار را در تاریخی قبل از تاریخ ‌سررسید انجام دهند و می‌توانند از ‌هزینه کل دریافتی‌شان و ‌هزینه کلی که در ابتدا پرداخت کرده‌اند، در صورت بیشتر بودن ‌هزینه کل دریافتی، کسب سود نمایند.

قراردادهای اختیار معامله خرید و فروش اروپایی

قرارداد اختیار معاملهٔ خرید اروپایی به صاحب آن این آزادی را می‌دهد تا بتواند دارایی‌های پایه (underlying security) ذکر شده در آن قرارداد را در تاریخ ‌سررسیدش به‌دست بیاورد.

خریدار قرارداد اختیار معاملهٔ خرید در مورد دارایی پایه‌ای خوش‌بین است و انتظار دارد که قیمت بازاری آن در سطحی بالاتر از قیمت ورودی قرارداد اختیار معامله در تاریخ اعمال (تاریخ ‌سررسید قرارداد) معامله شود.

قیمت ورودی قرارداد اختیار معامله قیمتی است که در آن، قرارداد تبدیل به سهامی‌ از دارایی‌های پایهٔ خود می‌شود. برای یک معامله‌گر، جهت کسب سود از قرارداد اختیار معامله خرید، قیمت سهام باید در تاریخ ‌سررسید به‌اندازهٔ کافی بالاتر از قیمت ورودی باشد تا بتواند علاوه بر جبران ‌هزینهٔ کل پرداخت شده ارزش گذاری اختيارمعامله در ابتدای امر، سود را نیز برای معامله‌گر به ارمغان بیاورد.

یک قرارداد اختیار معامله فروش اروپایی به دارندهٔ آن این اجازه را می‌دهد تا دارایی‌های پایه‌اش را در تاریخ ‌سررسید به‌فروش برساند. یک خریدار قرارداد اختیار معامله فروش در مورد قیمت دارایی‌های پایه بدبین بوده و انتظار دارد که قیمت بازار در سطحی پایین‌تر از قیمت ورودی قرارداد اختیار معامله در تاریخ ‌سررسید معامله شود.

در این حالت ‌سرمایه‌گذار برای کسب سود از قرارداد اختیار معامله فروش، باید امیدوار باشد تا قیمت سهم در تاریخ انقضای قرارداد، به‌اندازهٔ کافی پایین‌تر از قیمت ورودی معامله شود تا بتواند علاوه بر جبران ‌هزینه کل (Premium) پرداخت شده، سودی را نصیب او بکند.

بستن زودتر از موعد یک قرارداد اختیار معامله اروپایی

به‌طور معمول، اجرا کردن یک قرارداد اختیار معامله به معنی اعمال شدن حقوق ذکر شده در آن قرارداد اختیار معامله در قیمت ورودی می‌باشد.

هرچند، بسیاری از ‌سرمایه‌گذاران علاقه ندارند پایان تاریخ ‌سررسید قرارداد، قراردادهای اختیار معامله اروپایی‌شان را نگهداری کنند. به‌جای آن، ‌سرمایه‌گذاران می‌توانند قراردادهای اختیار معامله‌شان را پیش از تاریخ ‌سررسید در بازار به فروش برسانند.

قیمت‌های قرارداد اختیار معامله بسته به حرکت و نوسان قیمت دارایی‌های پایه و همچنین زمان باقیمانده تا تاریخ انقضایشان ‌قیمت‌گذاری می‌شوند. هرچه قیمت سهام دارایی بالا و پایین برود، ارزش قرارداد اختیار معامله نیز افزایش و کاهش می‌یابد.

‌سرمایه‌گذاران می‌توانند در صورت بیشتر شدن ‌هزینهٔ کل قرارداد کنونی‌شان نسبت به قرارداد قبلی که امضا کرده‌اند، از قرارداد اختیار معامله خود خارج شوند. ‌سرمایه‌گذار در این حالت از ما به التفاوت هزینه کل دریافتی و هزینه کل پرداختیش سود بدست می‌آورد.

بستن یک قرارداد اختیار معامله تا قبل از تاریخ ‌سررسیدش، نشان می‌دهد که ‌معامله‌گر توانسته است سود یا زیان را در قرارداد شناسایی کند.

یک قرارداد اختیار معامله خرید می‌تواند به‌سرعت و در صورت افزایش قیمت سهام به‌نحوی چشمگیر فروخته شود و یا یک قرارداد اختیار معامله فروش می‌تواند در صورت افت قیمت‌ها به فروش گذاشته شود.

بستن ارزش گذاری اختيارمعامله قراردادهای اختیار معامله اروپایی زودتر از موعد، بسته به‌حالت غالب بر بازار دارد، همچنین علاوه بر آن؛ بسته به ارزش ‌هزینه کل پرداختی – و یا ارزش ذاتی – و همچنین ارزش زمانی قرارداد اختیار معامله نیز دارد.

مقدار زمان باقیمانده تا پیش از رسیدن تاریخ ‌سررسید یک قرارداد اختیار معامله را ارزش زمانی (Time Value) آن می‌نامند. ارزش ذاتی، ارزش قیمتی فرضی‌ای می‌باشد که بر طبق آن تعیین می‌گردد چه زمانی قرارداد با قیمتی بیش از قیمت واقعی خود، کمتر از قیمت واقعی خود و یا در قیمت واقعی خود در حال معامله شدن است.

این مقدار برابر با اختلاف قیمتیِ بین قیمت ورودی ذکر شده و قیمت بازاری دارایی پایه می‌باشد. اگر یک قرارداد اختیار معامله به تاریخ ‌سررسیدش نزدیک باشد، احتمال خریده شدن قرارداد از یک فروشنده در بازار پایین است، زیرا زمان کمی‌ تا اتمام زمان این قرارداد باقیمانده است. در این حالت، قرارداد اختیار معامله ارزشی برابر با ارزش ذاتیش خواهد داشت.

مقایسهٔ قراردادهای اختیار معامله اروپایی با قراردادهای اختیار معامله آمریکایی

با وجود اینکه قراردادهای اختیار معامله اروپایی می‌توانند تنها در تاریخ انقضایشان اعمال شوند، باید در نظر داشته باشیم که می‌توانیم قراردادهای اختیار معامله آمریکایی را در هر تاریخ مدنظری در بازهٔ زمانی بین خرید تا تاریخ ‌سررسید اعمال کنیم.

قراردادهای اختیار معامله آمریکایی به ‌سرمایه‌گذاران اجازه می‌دهند تا بتوانند سود مورد نظرشان را به محض بالا رفتن قیمت سهام دارایی پایه و تا حد مورد انتظارشان کسب نمایند.

البته این بالارفتن قیمت، باید به‌اندازه‌ای باشد که برای ‌سرمایه‌گذار سودده باشد و این تنها زمانی رخ می‌دهد که قیمت سهام به قدری بالا رفته باشد که بتواند ‌هزینه کل پرداختی را نیز پوشش ارزش گذاری اختيارمعامله دهد.

‌سرمایه‌گذاران از قراردادهای اختیار معامله آمریکایی در سهامی که شرکت‌هایشان به صاحبان سهام سود می‌پردازند استفاده می‌کند. بدین طریق، ‌آن‌ها می‌توانند قراردادها را قبل از تاریخ بسته شدن سهام اعمال کنند.

تاریخ بسته شدن سهام (ex-dividend date) به مدت زمانی گفته می‌شود که تا آن موقع، یک سهامدار باید صاحب سهام آن شرکت می‌بوده تا بتواند سود سهام را دریافت نماید.

این سود سهام به‌صورت نقدی و یا اضافه‌سهام‌هایی به سهامداران پرداخت می‌شود. منعطف بودن قراردادهای اختیار معامله آمریکایی به ‌سرمایه‌گذاران این اجازه را می‌دهد تا بتوانند در زمانی صاحب سهام یک شرکت شوند که آن تاریخ، مشمول پرداخت سود سهام شود.

تفاوت بین ‌هزینه کل قراردادهای اختیار معامله آمریکایی و قراردادهای اختیار معامله اروپایی

انعطاف‌پذیری در استفاده از قراردادهای اختیار معامله آمریکایی هزینه‌هایی را نیز دربردارد. هزینهٔ بالاتر این قراردادهای اختیار معامله بدین معنی است که ‌سرمایه‌گذاران باید منتظر حرکت دارایی‌های پایه به سطحی فراتر از سطح قیمت ورودی باشد تا بتوانند سودی را کسب نمایند.

به جای استفاده از قراردادهای اختیار معامله آمریکایی برای ‌سرمایه‌گذارانی که قصد نگهداری از قرارداد اختیار معامله‌شان تا تاریخ ‌سررسید را دارند، این ‌سرمایه‌گذاران می‌توانند از قراردادهای اختیار معامله اروپایی استفاده نمایند و هزینه کمتری را نیز بپردازند.

مزایا و معایب قراردادهای اختیار معامله اروپایی

• قراردادهای اختیار معامله اروپایی ‌هزینه کل کمتری دارند.
• قراردادهای اختیار معامله اروپایی به ‌معامله‌گر اجازه معامله قراردادهای اختیار معامله شاخص‌های بازار را می‌دهد.
• این قراردادها می‌توانند تا پیش از تاریخ ‌سررسیدشان دوباره فروخته شوند.

• قیمت‌های توافق شده با تأخیر اعلام می‌شود.
• نمی‌توان این قراردادها را در مورد دارایی‌های پایه زودتر از تاریخ اعلام شده، اعمال کرد.

مثال‌های واقعی از قراردادهای اختیار معامله اروپایی

یک ‌معامله‌گر یک قرارداد اختیار معامله ماه جولای شرکت سیتی گروپ (Citigroup Inc) را با قیمت ورودی 50 دلار خریداری می‌کند. ‌هزینه کل به‌ازای هر قرارداد 5 دلار می‌باشد – در صورتی که 100 سهم داشته باشیم – ‌هزینه کل ما به مبلغ 500 دلار می‌رسد.

در ارزش گذاری اختيارمعامله تاریخ انقضا، سهام شرکت سیتی در سطح 75 دلاری معامله می‌شوند. در این حالت، صاحب قرارداد اختیار معامله خرید این حق را دارد تا سهام را با قیمت 50 دلار خریداری نماید و سپس با فروش ‌آن‌ها، به میزان 25 دلار به‌ازای هر سهم سود کند.

البته با در نظر گرفتن ‌هزینه کل ابتدای قرارداد به ازای هر قرارداد 5 دلار، سود خالص برابر با 20 دلار به‌ازای هر قرارداد و یا 2000 دلار به‌صورت کلی می‌شود.

حال بیایید سناریوی دومی ‌را در نظر بگیریم که در آن سهام شرکت سیتی‌گروپ افت قیمتی تا سطح 30 دلار را تجربه می‌کند. این افت قیمتی درست در زمان انقضای تاریخ قرارداد اختیار معامله خرید رخ می‌دهد.

از آنجایی که در حال حاضر این سهام در قیمتی زیر 50 دلار معامله می‌گردند، قرارداد اختیار معامله اعمال نشده و به‌صورت بی‌ارزش منقضی می‌گردند. همچنین ‌سرمایه‌گذار در این حالت ‌هزینه کل پرداختی‌اش (مبلغ 500 دلار) را از دست داده است.

‌سرمایه‌گذار می‌تواند تا تاریخ ‌سررسید صبر کند تا سوددهی معامله انجام شده‌شان را مشخص کنند. و یا تلاش کنند که قرارداد اختیار معامله خرید را در بازار به فروش برسانند.

حال اینکه ‌هزینه کل دریافت شده برای فروش این قراردادهای اختیار معامله خرید برابر با مقدار اولیه پنج دلاری پرداخت شده جهت خرید ‌آن‌ها باشد یا خیر، بستگی به بسیاری از شرایط شامل شرایط اقتصادی، درآمدهای کمپانی، زمان باقیمانده تا تاریخ انقضای قرارداد اختیار معامله، و همچنین قیمت نوسان سهام در تاریخ فروش دارد.

پس باید بدانید که هیچ تضمینی وجود ندارد که ‌هزینه کل دریافت شده از فروش قرارداد اختیار معامله خرید شما تا قبل از تاریخ ‌سررسید بتواند مقدار پنج دلاری پرداخت شده برای خرید همین قرارداد را جبران نماید.

تیم تحریریه دیجی کوینر

این مقاله به کوشش هیئت تحریریه دیجی کوینر تولید شده است. تک تک ما امیدواریم که با تلاش خود، تاثیری هر چند کوچک در آگاه سازی فعالان حوزه رمز ارزها و بازارهای مالی داشته باشیم.