مقایسه بورس و فرابورس

تفاوت بورس، فرابورس و بازار پایه چیست؟

تفاوت بازار بورس و فرابورس

بورس و فرابورس دو اصطلاحی هستند که بارها از منابع مختلف مثل رادیو، تلویزیون، وبسایت‌های مختلف و نشریات با آن برخورد داشته‌اید ولی شاید تا امروز به این فکر نکرده باشید که دقیقاً تفاوت بورس و فرابورس در چیست و از دلایل ظهور هریک از آنها اطلاع نداشته باشید. به منظور پاسخ به این سوالات ابتدا هر کدام را به صورت جداگانه بررسی خواهیم کرد. تا انتهای مقاله تفاوت بورس و فرابورس با ما همراه باشید.

بورس واژه‌ای فرانسوی است و به نام خانوادگی شخصی بلژیکی به نام واندر بورس اشاره دارد که در قرن پانزدهم میلادی صرافان مختلف در مقابل منزل او جمع می‌شدند و به دادوستد انواع اوراق بهادار، کالا و ارز می‌پرداختند. بورس در ایران کار خود را از سال 1346 با عرضه سهام بانک صنعت و معدن و نفت پارس شروع کرد و در سال‌های بعد هم شرکت‌های بیشتری وارد آن شدند. در حال حاضر 5 نوع بورس در بازار ایران فعال هستند: بورس اوراق بهادار، فرابورس، بورس کالا، بورس مسکن و بورس انرژی. مشاهده می‌کنید که فرابورس هم خود نوعی بورس است و تفاوت ذاتی با بورس ندارد. بورس مسکن آخرین موردی بود که در اسفند 1399 به جمع بازارهای بورس ایران پیوست گرچه استقبال چندانی از آن نشد. بورس از دو بازار به نام‌های بازار اول و بازار دوم تشکیل می‌شود. بازار اول در سطح بالاتری نسبت به بازار دوم قرار دارد و شرکت‌ها بر اساس عملکردشان می‌توانند بین این دو بازار جابجا شوند. در بین عموم مردم چیزی که از آن به بورس یاد می‌کنند همان بورس اوراق بهادار است.

فرابورس

فرابورس نیز مانند بورس، محلی برای معامله سهام شرکت‌های مختلف و اوراق بهادار است. شرکت‌های زیادی به دلایل مختلف مانند سود‌آوری ناچیز، نداشتن شفافیت کافی یا سایر شرایط لازم برای ورود به بازار بورس موفق نشدند . فرابورس ایران در سال 1387 و با هدف تسهیل ورود چنین شرکت‌هایی به بازار سرمایه ایران تشکیل شد. در واقع شرکت‌ها و بنگاه‌های اقتصادی که شرایط ورود به بورس را نمی‌یافتند، می‌توانستند به‌راحتی وارد فرابورس شده و از مزایای آن بهره‌مند شوند. کلیه فعالیت‌های فرابورس تحت نظارت سازمان بورس و اوراق بهادار است و از این نظر می‌توان فرابورس را فرزند بورس دانست. مقررات پذیرش در فرابورس بسیار آسان‌تر از بورس است و بسیاری از شرکت‌ها به‌راحتی می‌توانند وارد آن شوند. البته پذیرش در فرابورس هم قوانین خودش را دارد و با توجه به اینکه شرکت‌ها تا چه حد بتوانند این شرایط را برآورده کنند به دو دسته کلی تقسیم بندی می‌شوند:

شرکت‌هایی که برای عضویت نیاز به طی کردن فرآیندی خاص دارند

این دسته خود به چهار بخش کوچکتر تقسیم می‌شود:

• بازار اول
• بازار دوم
• بازار شرکت‌های کوچک و متوسط
• بازار ابزارهای نوین مالی

شرکت‌هایی که بدون گذراندن هیچ مرحله‌ای وارد فرابورس می‌شوند

• بازار پایه
• بازار سوم
• بازار مشتقه

تفاوت بورس و فرابورس

بعد از معرفی مختصر هر یک از بازارهای بورس و فرابورس اکنون نوبت به بررسی تفاوت‌های این دو بازار با یکدیگر می‌رسد. پیشتر هم گفتیم که این دو از لحاظ ماهیتی تفاوتی باهم ندارند و عمده تفاوت آنها مربوط به قوانین پذیرش و عضویت در مقایسه بورس و فرابورس آنهاست. در ادامه به‌صورت جامع و کامل به بررسی تفاوت بورس و فرابورس می‌پردازیم.

مالیات پرداختی شرکت‌ها

یکی از مهم‌ترین مباحث در زمینه تفاوت بورس و فرابورس، بحث مالیات است. کلیه شرکت‌ها و بنگاه‌های اقتصادی فعال در ایران ملزم هستند که سالیانه 25 درصد از سود خود را به عنوان مالیات به دولت بپردازند. اما شرکت‌های بورسی و فرابورسی از تخفیف‌های مالیاتی بهره‌مند هستند. شرکت‌های حاضر در بورس از تخفیف 10 درصدی برخوردارند که این تخفیف در صورتی‌ که سهام شناور آزاد شرکت از 20 درصد کل سهام آن شرکت بیشتر باشد، به 20 درصد هم افزایش پیدا می‌کند. سهام شناور آزاد به بخشی از سهام یک شرکت اطلاق می‌شود که دارندگانش قصد ندارند آن را نگهداری کنند و هدفشان از خرید آن سهام به‌دست‌آوردن کرسی مدیریتی و حق رای در هیئت‌مدیره شرکت نیست. تفاوت بورس و فرابورس از نظر مالیاتی در این است که فرابورس از تخفیف مالیاتی کمتری برخوردار است. میزان این تخفیف برای شرکت‌های فرابورسی به صورت کلی 5 درصد است و در حالتی که سهام شناور آزاد شرکتی بالای 20 درصد از کل سهام شرکت باشد این تخفیف دو برابر می‌شود.

قوانین پذیرش و در بورس و فرابورس

همان‌طور که گفته شد پیوستن به بازار فرابورس به مراتب ساده‌تر از بورس است. در ادامه شرایط پیوستن به هریک از این دو در جدولی آورده شده است:

تفاوت بورس و فرا بورس با زبان ساده

تفاوت بورس و فرا بورس را می دانید؟ اگر شما هم علاقه مند به آشنایی با بورس و فرابورس و فرق بورس با فرابورس هستید، این مطلب برای شما بسیار مفید خواهد بود. چند دقیقه وقت بگذارید و آن را کامل مطالعه کنید. ابتدا بورس و فرابورس تعریف شده اند سپس تفاوت بین بورس فرابورس به زبان ساده توضیح داده شده است. در صورت نیاز به مشاوره حقوقی می توانید از وکیل بورس وکیل پرس کمک بگیرید.

همانطور که می‌ دانیم به بازارهای مانند بازار فارکس، بازار اوراق بهادار، اوراق عرضه، بازار سهام و بازار مشتقات که در آن‌ها اوراق بهادار معامله می‌ شود، بازار مالی می‌ گویند.‌ بازارهای مالی نقش بسیار مهمی در اقتصاد تمام کشورها دارند. اکثر بازارهای مالی دنیا به ویژه بازار سهام، معاملات خود را با استفاده از بورس انجام می‌ دهند.

بازارهای مالی با ساختار سازمانی و اقتصادی ویژه خود نقش زیادی در قیمت گذاری دارند. بورس مکانی است که در آن‌ها فروشندگان و خریداران یا به بیانی دیگر افراد تولید کننده و مصرف کننده با یکدیگر به معامله می‌ پردازند. همه افرادی که پا به عرصه سرمایه گذاری در بازارهای مالی می‌گذارند، محال است که با عبارت‌ هایی مانند بورس و فرابورس مواجه نشوند.

با توجه به اوضاع اقتصادی ایران، در سال‌های اخیر سرمایه گذاری در بورس اوراق بهادار به یکی از بهترین راه‌های کسب سود تبدیل شده است. علاوه بر بازار بورس، بازار دیگری به نام فرابورس نیز وجود دارد. وقتی فردی می‌خواهد سهام بخرد، جلوی بعضی از سهم‌ها نماد سهام فرابورس و جلو برخی دیگر سهام بورس نوشته می‌شود‌‌. در این مقاله قصد داریم ابتدا بورس و فرابورس را توضیح دهیم و سپس به تفاوت بورس و فرابورس بپردازیم.

بورس چیست؟

برای آشنایی با تفاوت بورس و فرابورس ابتدا لازم است تعریفی از بورس بدانید. بازاری که در آن دارایی‌ ها مورد معامله قرار می‌گیرند، بورس نامیده می‌شود. این بازار شامل سه دسته بازار بورس ارز، بازار بورس کالا و بازار بورس اوراق بهادار است. در بازار ارز پول‌های خارجی مانند دلار و یورو را معامله می‌کنند که البته این بازار در ایران فعالیتی ندارد‌.

در بورس کالا، کالاهایی معین و مواد اولیه‌ای مانند فلزات، محصولات کشاورزی، نفت و غیره معامله می‌شوند. در بورس اوراق بهادار اوراق مشارکت و سهام شرکت‌‌ ها و غیره را معامله می‌ کنند. در بورس اوراق بهادار منافع سرمایه پذیران و سرمایه‌گذاران حفظ می‌ شود.‌

برای کسب اطلاعات بیشتر درباره بورس به مطلب بورس چیست؟ مراجعه کنید.

فرابورس چیست؟

همه شرکت‌ ها اجازه ورود به بازار بورس را ندارد زیرا ساختارها و قوانین موجود در بورس این اجازه را به تمام شرکت‌ها نمی‌دهد. فرابورس موظف است که شرکت‌ هایی را که به فعالیت در بازار سرمایه علاقه دارند و هنوز موفق به کسب شرایط ورود به بورس نشده‌اند را سازماندهی کند.

در بازار فرابورس ( OTC) سهام و اوراق بهادار شرکت‌ ها طبق شرایط و قوانین ساده‌تر و بدون نظارت هیچ نهادی به طور مستقیم بین طرفین معامله می‌ شوند. شرکت فرابورس با گرفتن مجوز شورای عالی بورس و زیر نظر سازمان عالی بورس اوراق بهادر فعالیت می‌ کند. یکی از مزایای بازار فرابورس تنوع بیشتر و راحت بودن آن است. شاید برایتان این سوال پیش بیاید که تفاوت بورس و فرابورس چیست؟ برای رسیدن به پاسخ این سوال به ادامه مطلب توجه کنید.

تفاوت‌های بین بورس و فرابورس

همانطور که اشاره کردیم بورس و فرابورس تفاوت‌های زیادی دارند. در این بخش از مقاله قصد توضیح فرق بورس و فرابورس را داریم.

• اولین تفاوت بورس با فرابورس این است که در بازار بورس یک مکان خاص وجود دارد که افراد برای انجام معامله در آنجا به صورت فیزیکی دور هم جمع می‌شوند. اما در فرابورس چنین مکانی برای جمع شدن معامله‌ گران وجود ندارد.
• دومین تفاوت بورس و فرابورس در بخش قوانین می‌باشد. قوانین وضع شده در بازار بورس ویژه هستند و طبق استاندارد‌های خاصی اجرا می‌شوند. اما قوانین فرابورس طبق توافق طرفین بوده و نسبت به قوانین بورس انعطاف‌پذیرتر و راحت تر می باشند.
• سومین فرق بین بورس و فرابورس این است که معاملات بازار بورس ریسک کمتری دارند و قیمت‌ها شفاف‌تر هستند.‌ اما در بازار فرابورس به دلیل انجام معاملات با توافق طرفین، خبری از شفافیت قیمت و کاهش ریسک وجود ندارد.
• چهارمین تفاوت بورس با فرابورس میزان ساعت کاری می‌باشد‌. روش معامله در فرابورس و بورس تفاوت زیادی با هم ندارند. درست مانند خرید و فروش سهام در بورس می‌توانید سهام شرکت‌ها در فرابورس را نیز معامله کنید. ساعات کاری بازار بورس از نه صبح شروع شده و تاتا دوازده و نیم ظهر ادامه دارد. اما ساعات کاری در فرابورس انعطاف بیشتری نسبت به ساعات کاری بورس دارد. انجام معاملات در فرابورس به صورت 24 ساعته انجام می‌شود زیرا سطع امکانات الکترونیکی در فرابورس بیشتر است. این موضوع یکی از مزایای مهم فرابورس به شمار می‌رود.
• پنجمین تفاوت بورس و فرابورس در بخش بازار می‌باشد. بورس دارای دو بازار اول و دوم می‌باشد. اما بازارهای فرابورس شامل پنج بازار به نام‌های بازار اول، دوم، سوم یا عرضه، بازار پایه و بازار ابزارهای نوین مالی می‌باشد. در بازار اول فرابورس سهام واحدهای صندوق سرمایه گذاری و شرکت‌ها معامله می‌شوند. در بازار دوم فرابورس فقط سهام شرکت‌های سهامی عام مانند شرکت‌های تازه تاسیس وجود دارد. در بازار پایه نیز اوراق بهادار عرضه یا نقل و انتقال داده می‌شوند.

یکی دیگر از تفاوت‌های بین بورس و فرابورس روند پذیرش شرکت‌ها می‌باشد. پذیرش شرکت‌ها در بورس سخت‌تر از فرابورس است. شرایطی مثل حداقل سهام شناور، حداقل سرمایه، حداقل سابقه فعالیت شرکت، حقوق صاحبان سهام نسبت به سودآوری و دارایی‌ها، زیان انباشته و غیره در فرابورس معیارهای راحت‌تری نسبت به بورس دارند.

بازار فرابورس در ایران با جایگاهی خاص و ساختاری قانونی همانند بورس ایجاد شده است تا با شرایط پذیرشی راحت‌تر، باعث گسترش حوزه بازار سرمایه کشور شوند.‌ فرابورس موظف است که بخشی از بازار سرمایه را که هنوز شرایط ورود به بورس را ندارند، سامان داده و هدایت کند تا با سرعت بیشتری وارد بازار شوند.

نبود حجم مبنا در فرابورس و کارمزر کمتر آن نسبت به بورس باعث شده که معاملات در بازار فرابورس ایران به راحتی انجام شوند و نقد شوندگی بالاتری داشته باشند.‌ صف خرید و فروش سهام در فرابورس برخلاف بورس زیاد طولانی نیست.

فرق بین بورس و فرابورس به زبان ساده این است که تنوع شرایط پذیرش شرکت‌ها و رویه‌های پذیرش آن‌ها طوریست که شرکت‌ها در کوتاه‌ترین زمان و با احراز کمترین شرایط می‌توانند وارد بازار سرمایه گذاری شده و از تمام مزایا و امکانات شرکت‌های پذیرفته شده در اوراق بهادار بهر‌ه‌مند شوند.

در این مقاله تلاش کردیم فرق بورس با فرابورس را توضیح دهیم. با مقایسه تفاوت‌های بین بورس و فرابورس می‌توان به مزایا و معایب هر یک پی برد. امیدواریم مطالب ارائه شده در این مقاله برای شما مفید بوده باشد.

تفاوت بورس، فرابورس و بازار پایه چیست؟

تفاوت بورس، فرابورس و بازار پایه چیست؟ بازارهای مالی تشکیلات پیچیده‌ای دارند که با ساختار اقتصادی و سازمانی خاص خود نقش مهمی در قیمت‌گذاری بازار برعهده دارند. هر بازاری را که در آن معاملات اوراق بهادار انجام شود بازار مالی محسوب می‌کنیم: بازار سهام، بازار فارکس، بازار اوراق ‌قرضه، و بازار مشتقات. بازارهای مالی برای عملکرد صحیح اقتصاد سرمایه‌داری نقشی حیاتی ایفا می‌کنند. در سال‌های اخیر بسیاری از بازارهای مالی دنیا معاملات خود را از طریق بورس به انجام می‌رسانند.

پیش از شروع مقاله، به شما پیشنهاد می‌کنیم در صورتی که قصد یادگیری بورس جهانی و فارکس را دارید، در دوره آموزش بورس جهانی شرکت کنید. همچنین اگر قصد دارید در بازار بورس ایران فعالیت کنید، دوره آموزش تابلو خوانی را از دست ندهید!

تفاوت بورس، فرابورس و بازار پایه چیست؟

هدف از تشکیل بازارهای مالی چیست؟

تأمین سرمایه از مهمترین اهداف و موضوعات مورد توجه شرکت‌ها است. عرضه‌ی سهام در بورس از بهترین راه‌های جذب سرمایه شناخته شده است که عموماً با استقبال روبرو شده است. بی شک برای این بازار ساختار قانونمندی طراحی شده که هر شرکتی اجازه‌ی ورود به آن را ندارد. فرابورس هم، مثل بازار بورس اوراق بهادار، بستری جهت داد و ستد اوراق بهادار یا سهام فراهم کرده که شرایط و قوانین معاملاتی آن برای شرکت ها به مراتب در دسترس‌تر است.

تفاوت بورس، فرابورس و بازار پایه چیست؟

در فرابورس، نظارت کمتری به نسبت بازار بورس دیده می‌شود. شرکت‌های بورسی ملزم به انتشار تعداد گزارش بیشتری، در طول یک سال مالی هستند. همین موضوع باعث شفافیت بیشتر بورس شده و ریسک سرمایه‌گذاری در فرابورس به مراتب از بورس بیشتر شده است.

در بازار بورس، دارایی‌های مختلف از جمله دارایی مالی و واقعی، خرید و فروش می شوند. به بورسی که در آن دارایی‌های مالی (دارایی‌های کاغذی) و اسنادی مانند سهام و اوراق مشارکت معامله می‌شود، بورس اوراق بهادارگفته می‌شود. همچنین بورسی که در آن دارایی‌های واقعی یا کالاهای فیزیکی مورد معامله قرار می‌گیرد، تحت عنوان بورس کالا شناخته شده است.

علاوه بر مواردی که ذکر شد، نوع دیگری از بورس، به نام بورس ارز داریم که در آنجا، پول رایـج کشورها رد و بدل می‌شود. بورس اوراق بهادار، بازاری سازمان یافته و رسمی است که در آن خرید و فروش سهام شرکت‌ها، اوراق قرضه‌ی دولتی و یا مؤسسات معتبر خصوصی، مطابق با قوانین آن، انجام می‌پذیرد.

خرید و فروش اوراق بهادار در کشور ما به شکل رسمی در بورس اوراق بهادار تهران به وقوع می‌پیوندد. هر سهم بر مبنای میزان عرضه و تقاضای آن قیمت‌گذاری می‌شود. یک سرمایه‌گذار می‌تواند با هر اندوخته‌ای وارد بورس شود و در سرمایه‌گذاری شرکت‌های حاضر در بورس سهیم شود.

بازار فرابورس ایران در سال 1387 فعالیت خود را تحت نظارت سازمان بورس اوراق بهادار شروع کرد. این بازار از جایگاه و تشکیلاتی قانونی مشابه بورس برخوردار است. با این وجود شرایط پذیرش و معامله در آن به مراتب آسان‌تر از بورس تعریف شده تا بتواند به چرخیدن چرخ اقتصادی کشور کمک کند.

از مهم‌ترین وظایف بازار فرابورس سازماندهی آن قسمت از بازار سرمایه است که شرایط ورود به بورس اوراق بهادار را ندارد و خواهان آن است که به سرعت وارد بازار سرمایه شود.

عدم نیاز به فرآیندهای پیچیده و همچنین متنوع بودن شرایط پذیرش شرکت‌ها در فرابورس ایران، این امکان را برای بنگاه‌های اقتصادی به‌وجود آورده که با دارا بودن حداقل شرایط و در کمترین زمان، به این بازار مالی وارد شوند. درحالیکه از تمامی مزایای شرکت‌های حاضر در بازار مبادلات اوراق بهادار بهره‌مند می‌شوند.

فرابورس از چه بازارهایی تشکیل شده است؟

فرابورس پنج بازار دارد که با نام‌های بازار اول، بازار دوم، بازار سوم، بازار ابزارهای نوین مالی و بازار پایه مشخص شده‌اند.

بــازار سهام فرابورس ایران بازارهای اول، دوم و پایه را شامل می‌شود. سهام شرکت‌هایی که شرایط لازم را داشته باشند در بازار اول و دوم معامله می‌شوند و شرکت‌هایی که فاقد شرایط لازم باشند، می‌توانند سهام خود را در بازار پایه مبادله کنند.

در بازار اول فرابورس، شرکت‌های سهامی عام، مطابق با دستورالعمل پذیرش، اجازه‌ی معامله‌ی سهام خود را دارند. نوسان قیمت 5 درصد بدون حجم مبنا است. آخرین سرمایه‌ای که برای شرکت‌های پذیرفته شده در این بازار ثبت شده، حداقل 10 میلیارد ریال تخمین زده شده که یک سال از زمان بهره‌برداری آن می‌گذرد و زیان انباشته ای متوجه آن نشده است.

در بازار دوم مانند بازار اول، معاملات سهام شرکت‌های سهامی مقایسه بورس و فرابورس عام صورت می‌گیرند. با این وجود شرایط پذیرش در این بازار، از بازار اول ساده‌تر است. بازار پایه ی فرابورس، به‌منظور ساخت بستری مناسب برای خرید و فروش سهام شرکت‌های سهامی عام – که در بورس یا بازارهای فرابورس اجازه ی ورود ندارند- پا به عرصه ی ظهور گذاشته است. این بازار تنها شرکت‌های سهامی عام را شامل می‌شود. سهام شرکت‌هایی که احتمال زیان دارند، شرکت های تازه‌تاسیس، و شرکت‌هایی که با افزایش سرمایه مایل هستند از سهامی خاص به سهامی عام تبدیل شوند، در بازار دوم یافت می‌شود. آخرین سرمایه‌ی ثبت شده برای شرکت‌های این بازار، حدود 1 میلیارد ریال برآورد شده است.

بازار پایه چیست؟

بازار پایه، یکی از بازارهای فرابورس معرفی شده که به منظور عرضه و تبادل اوراق بهادار به وجود آمده است. شرکت‌های این بازار بدون طی فرآیند پذیرش وارد فرابورس می‌شوند و شامل سه دسته‌ی زیر هستند:

تفاوت بورس و فرابورس چیست؟

شاید تا به حال این سوال برای شما بوجود آمده باشد که تفاوت بورس و فرابورس چیست؟ آیا برای فعالیت در فرابورس به کد معاملاتی جداگانه‌ایی نیاز است؟ و یا سوالاتی از این دسته که برای تازه واردان بازارسرمایه ممکن است پیش آمده باشد. در این مقاله آموزشی که توسط تیم تولید محتوای آکادمی پارسیان بورس تهیه و تنظیم شده است به بررسی تفاوت‌های بورس و فرابورس می‌پردازیم.

فرابورس

مشابه بورس اوراق بهادار تهران، بازاری برای معامله اوراق بهادار است که البته نسبت به بورس تهران دارای شرایط ساده‌تری برای پذیرش شرکت‌هاست و انواع متنوعی از اوراق بهادار با روش‌های مختلف در این بازار قابل معامله هستند.همچنین از نظر مقررات معاملاتی نیز تفاوت‌های اندکی بین این بازار با بورس تهران وجود دارد.شرکتهایی که شرایط لازم برای ورود به بورس تهران را نداشته باشند، می‌توانند با سهولت بیشتری به فرابورس وارد شوند.

بنابراین فرابورس ایران با ساختار و جایگاه قانونی مشابه بورس ولی با شرایط پذیرش و معامله ساده تر ایجاد گردیده تا حوزه بازار سرمایه کشور را گسترش دهد. مهم‌ترین وظیفه فرابورس ایران، ساماندهی و هدایت بخشی از بازار سرمایه می‌باشد که شرایط ورود به بورس اوراق بهادار را نداشته یا تمایل به ورود سریع‌تر به بازار را دارند، لذا رویه‌های پذیرش شرکت‌ها و تنوع شرایط پذیرش به گونه ای است که شرکت‌ها با احراز حداقل شرایط و در سریع ترین زمان ممکن، امکان ورود به بازار را داشته و از کلیه مزایای شرکت‌های پذیرفته شده در بازار اوراق بهادار استفاده کنند.

نام این بازار در ایران از معادل انگلیسی آن over the counter گرفته شده است. به همین دلیل به این بازار اختصارا OTC نیز گفته می‌شود. قابل ذکر است که سازمان بورس اوراق بهادار به عنوان نهاد ناظر بر فعالیت‌های مالی و عملیاتی شرکت‌های بورس، فرابورس و بورس کالا نظارت کامل دارد.

نحوه انجام معامله در دو بازار

نحوه انجام معامله در بازار بورس بدین طریق است که کارگزاران متولی اصلی انجام معاملات در این بازار هستند. این کارگزاران که دارای مجوز از سازمان مقایسه بورس و فرابورس بورس اوراق بهادار هستند، نقش نماینده خریدار و یا فروشنده را ایفا می‌کنند. همه کارگزاران موظف به انجام وظایف خود در چارچوب قوانین و مقررات موجود هستند و سرمایه‌گذار می‌تواند برای معاملات اوراق بهادار کارگزار خود را با توجه به معیار‌هایی از قبیل: انجام به‌موقع سفارش، دادوستد سهام با مناسب‌ترین قیمت و نحوه ارائه خدمات جانبی انتخاب نماید. در مقابل سرمایه‌گذاران اعم از حقیقی یا حقوقی برای انجام معاملات سهام یا سایر اوراق بهادار پذیرفته‌شده در فرابورس باید از طریق یکی از کارگزاران فرابورس اقدام کنند.این کارگزاران ملزم به انجام وظایف خود در چارچوب قوانین و مقررات هستند. لازم به ذکر است که در هر دو بازار کارگزاران بر اساس کدی که به آن‌ها تعلق می‌گیرد، وارد معامله می‌شوند.

بازار بورس و فرابورس چه تفاوتی دارند؟

بازار بورس بازاری است که در آن دارایی‌­های غیر­فیزیکی و یا انواع کالای فیزیکی مورد معامله قرار می­‌گیرند. به بازاری که درآن کالای فیزیکی معامله شود بورس کالا، به بازاری که در آن دارایی‌­های غیر­فیزیکی مانند اوراق بهادار معامله شود، بورس اوراق بهادار و به بازاری که درآن حامل­‌های انرژی مورد معامله قرار می­‌گیرند، بورس انرژی گفته می­‌شود. علاوه بر بازارهای مذکور، بازار دیگری تحت عنوان بازار بورس ارز وجود دارد که در آن خرید و فروش ارز کشورها صورت می­‌گیرد. این بازار در کشور ما وجود ندارد.

ساختار بورس اوراق بهادار تهران:

· شرکت­‌ها با توجه به کیفیت عملکرد، در بازار اول و دوم بورس قرار می‌گ یرند. در صورت بروز هر گونه تخلف و یا عملکرد ضعیف از بازار اول به بازار دوم منتقل می‌شوند . عکس این مطلب نیز صادق است یعنی با ارتقاء کیفیت عملکرد، از بازار دوم به بازار اول انتقال می­‌یابند.

بازار فرابورس:

بازار فرابورس ساختاری مشابه بازار بورس دارد و درآن قیمت‌­گذاری و خرید و فروش انواع کالا و سهام و اوراق بهادار صورت می­‌گیرد؛ با این تفاوت که شرایط پذیرفته شدن در آن راحت‌­تر بوده و شرکت‌­هایی که قادر به پذیرفته شدن دربورس نیستند، از طریق این بازار می‌­توانند سهام خود را عرضه نمایند.

ساختار بازار فرابورس:

· در بازار اول و دوم فرابورس معاملات شرکت‌­های سهامی عام انجام می‌­شوند و تفاوت این دو بازار در شرایط پذیرش شرکت‌هاست.

· در بازار سوم (بازار عرضه) معاملات شرکت­‌های سهامی به صورت عمده صورت می­‌گیرد. پذیره­‌نویسی اوراق بهادارشرکت‌هایی که در حال تاسیس هستند نیز در این بازار انجام می­‌شود.

· در بازار ابزار نوین مالی هر گونه ابزارهای مالی بجز سهام و حق تقدم سهام، مانند اوراق مشارکت، اوراق صکوک و گواهی سرمایه گذاری پذیرش می­‌شود.

· بازار SME جهت تامین مالی بنگاه­‌های اقتصادی کوچک، متوسط و دانش­‌بنیان ایجاد شده است. معاملات این بازار در مقایسه بورس و فرابورس دو تابلوی رشد و تابلوی دانش­‌بنیان انجام می‌­شود.

· بازار پایه به منظور نقل و انتقال سهام­ شرکت­‌هایی است که موفق به پذیرش در بازار بورس و سایر بازار­های فرابورس نشده­‌اند. شرکت‌­ها بنا به درصد ریسک سرمایه‌­گذاری در سه بازار زرد و نارنجی و قرمز قرار می‌­گیرند.

مزایای ورود شرکت ها به بورس و فرابورس:

1- تامین مالی:

یکی از اصلی­‌ترین مزایای ورود به بازار بورس و فرابورس، تامین مالی شرکت­‌ها از طریق انتشار سهام یا سایر اوراق بهادار می­‌باشد.

2- تامین اعتبار از بازارهای داخلی و خارجی:

شرکت‌های حاضر در بورس و فرابورس، دارای اعتبار بیشتری نزد بازارهای مالی داخلی و خارجی می‌باشند که علت این امر، رد شدن این شرکت‌ها از فیلترهای قانونی سازمان بورس و اوراق بهادار، جهت عضویت در بورس و فرابورس است.

3- بهره­‌مندی از معافیت مالیاتی:

معافیت مالیاتی 5 تا 10 درصدی برای شرکت‌های عضو بازارهای بورس و فرابورس نیز یک مزیت جهت عضویت در این بازارها محسوب می‌شود.

4 - سهولت در انتشار اوراق مشارکت:

شرکت­‌های پذیرفته شده در بورس و فرابورس، بدون نیاز به مجوز بانک مرکزی و تنها با کسب مجوز از سازمان بورس و اوراق بهادار می‌توانند اقدام به انتشار اوراق مشارکت نمایند.

5 - سهولت در نقل و انتقال سهام:

فرآیند نقل و انتقال سهام در شرکت‌های غیربورسی طولانی‌تر و با هزینه بیشتر نسبت به انتقال سهام در شرکت‌های بورسی می‌باشد .

6-نقد شوندگی بالا:

یکی از مهم‌ترین مزایای عضویت در بورس و فرابورس، سرعت بالای فروش سهام و نقد شوندگی بالا می‌باشد.

تفاوت های بازار بورس و فرابورس:

· تفاوت‌های نحوه پذیرش در بازار بورس و فرابورس را در جدول زیر مشاهده می‌کنید:

· بازار فرابورس مانند بازار بورس از مکان فیزیکی خاصی جهت گردآوری و مبادله کالا برخوردار نیست.

· شفافیت قیمت‌ها در بورس بیشتر بوده و متعاقباً از ریسک کمتری برخوردار است درحالیکه به دلیل انعطاف قوانین و توافقی بودن آن در فرابورس، ریسک معاملات در فرابورس بیشتر است.

· بازه زمانی معاملات در فرابورس نسبت به بورس انعطاف پذیری بیشتری دارد.

· بازار فرابورس نسبت به بازار بورس از تنوع بیشتری برخوردار است.

از اهداف شرکت‌ها برای ورود به بازار سرمایه، کسب اعتبار بالاتر نزد بازارهای مالی است لذا شرکت‌های زیادی تمایل به حضور در این بازار را دارند. در این میان شرکت‌هایی که از بنیان و عملکرد قوی‌تر برخوردار باشند، با داشتن شرایط لازم و عبور از فیلتر‌های قانونی سازمان بورس و اوراق بهادار، وارد بازار بورس می‌شوند اما شرکت‌هایی که به دلیل نداشتن شرایط لازم، موفق به پذیرش در بورس نشده؛ در بازار دیگری تحت عنوان بازار فرابورس قرار گرفته مقایسه بورس و فرابورس و ساماندهی آنها و نقل و انتقال سهام این شرکت­ها بر عهده این بازار می‌باشد. در واقع بازار فرابورس با داشتن ساختاری مشابه بازار بورس، تنوع و انعطاف بیشتر و شرایط پذیرش آسان‌تر، بخشی از بازار سرمایه را هدایت می‌کند.