حجم مبنا در بورس چیست؟
حجم مبنـا، حداقل تعداد سهام یک شرکت است که باید در طول روز، معامله شود تا قیمت آن سهم، بتوانـد براساس سقف دامنه نوسان، افزایش یا کاهش یابد.
به گزارش ایبِنا، درصورتی که تعداد سهام معامله شده یک شرکت در طول روز، کمتر از حجم مبنا باشد، به همان نسبت درصد نوسان قیمت آن سهم نیز کاهش خواهد یافت. در حال حاضر، حجم مبنای شرکت های پذیرفته شده در بورس، ۰۰۰۸/۰ «هشت ده هزارم» است «این عدد کنترل شود»، بنابراین، اگر به عنوان مثال تعداد کل سهام یک شرکت پذیرفته شده در بورس ۲۰ میلیون سهم باشد، تنها درصورتی قیمت سهام این شرکت در طول یک روز می تواند ۴ درصد افزایش یا کاهش داشته باشد که حداقل ۱۶ هزار سهم شرکت الف در طول روز، مورد داد و ستد قرار گیرد.
۱۶۰۰۰=۰.۰۰۰۸*۲۰۰۰۰۰۰۰
هدف از تعیین حجم مبنا، این است که سرمایه گذاران اطمینان داشته باشند نوسانات قیمت سهام، در نتیجه خرید و فروش تعداد مشخص و قابل توجهی سهام صورت گرفته است، چرا که در غیر اینصورت، معامله حتـی چند عدد سهم یک شرکت، می تواند قیمت سهام این شرکت در بورس را تحت تأثیر قرار داده و منجر به ایجاد قیمت های غیرواقعی و کاذب در بورس شود.
فرمول حجم مبنا
اگر با بازار سرمایه و بورس اوراق بهادار آشنا باشید احتمالا واژه حجم مبنا را بر روی تابلو معاملات دیدهاید. ممکن است این سوال برای شما هم پیش آمده باشد که فرمول حجم مبنا چیست و حجم مبنا چگونه محاسبه میشود؟! اصلا حجم مبنا چه کاربردی دارد؟!
به طور کلی حجم مبنا با هدف کاهش میزان نوسانات سهام و ریسک معاملات در بازار سرمایه ایران استفاده میشود. اما برای رسیدن به پاسخ دقیقتر سوالاتمان، ابتدا باید کمی در مورد قیمت آخرین معامله و قیمت پایانی توضیح دهیم. اگر شما هم علاقمند به درک فرمول حجم مبنا و نحوه محاسبه آن هستید تا پایان این مقاله همراه ما باشید …
قیمت آخرین معامله
همان طور که از نام آن مشخص است، به آخرین قیمتی که سهام یک شرکت بر روی تابلوی معاملات بین خریدار و فروشنده معامله میشود، قیمت آخرین معامله میگویند. این عدد در تابلوی معاملات با عنوان “معامله” یا “آخرین معامله” نوشته شده است.
قیمت پایانی
قیمت پایانی در واقع عبارت است از “ میانگین وزنی قیمت سهام در طول زمان معاملات با در نظر گرفتن حجم مبنا “.
لازم به ذکر است که قیمت پایانی هر روز، مبنای نوسانات قیمت روز بعد معاملاتی قرار میگیرد. مثلا اگر قیمت پایانی روز چهارشنبه برای یک سهم عدد ۱۰۰۰ ریال باشد، بازه مجاز نوسان قیمت در روز معاملاتی بعد یعنی شنبه، ۵% مثبت (۱۰۵۰ ریال) و ۵% منفی آن (۹۵۰ ریال) است.
نحوه تأثیر حجم مبنا بر قیمت پایانی سهام
برای درک بهتر اثر حجم مبنا بر قیمت پایانی اجازه دهید با یک مثال بحث را ادامه دهیم:
مثال : فرض کنید بازه مجاز معاملات سهام یک شرکت در روز شنبه از ۹۵۰ ریال تا ۱۰۵۰ ریال بوده و حجم مبنای آن ۲۰۰۰ سهم باشد. دو حالت ممکن است پیش بیاید :
الف – اگر حجم معاملات سهام کمتر از حجم مبنا باشد:
فرضا ۸۰۰ برگه سهم با میانگین وزنی قیمت ۱۰۳۰ ریال معامله شده باشد، قیمت پایانی عبارت است از :
قیمت پایانی روز قبل + [حجم مبنا / (تعداد سهام معامله شده * (قیمت پایانی روز قبل – میانگین وزنی قیمت معامله شده))] = قیمت پایانی
با توجه به داده های زیر :
میانگین وزنی قیمت معامله شده = ۱۰۳۰ ریال
قیمت پایانی روز قبل = ۱۰۰۰ ریال
تعداد معامله شده = ۸۰۰ برگه سهم
حجم مبنا = ۲۰۰۰ سهم
قیمت پایانی برابر با ۱۰۱۲ ریال خواهد بود.
ب- اگر حجم معاملات سهام بیشتر از حجم مبنا باشد:
قیمت پایانی برابر است با میانگین وزنی همه قیمتهای معامله شده در طی یک روز معاملاتی.
حال میرسیم به نحوه محاسبه حجم مبنا برای سهام شرکتهای مختلف …
فرمول حجم مبنا
بر اساس ابلاغیه دو شرکت بورس اوراق بهادار تهران و فرابورس ایران، روش جدید محاسبه حجم مبنا از تاریخ ۱۲ اسفند ۹۸ اجرا میشود. بر این اساس محاسبات حجم مبنا مطابق روال گذشته بعد از پایان آخرین روز معاملاتی هر هفته انجام شده و برای هفته آینده لحاظ میگردد.
- برای محاسبه فرمول حجم مبنا کافیست عدد ۰/۰۰۰۴ را در تعداد سهام شرکت مورد نظر ضرب کنیم تا حجم مبنای آن شرکت محاسبه شود.
اما استثناهایی هم وجود دارد که در ادامه توضیح میدهیم …
تعریف ارزش مبنا
با ضرب کردن حجم مبنای به دست آمده (در بالا) در قیمت پایانی آخرین روز معاملاتی هفته، ارزش مبنا به دست میآید.
فرمول حجم مبنا در شرکتهای بورسی
- برای شرکتهای با تعداد سهام کمتر از ۲۰ میلیارد سهم
- اگر عدد به دست آمده (حجم مبنا ضربدر قیمت پایانی) بین ۵۰ تا ۱۰۰ میلیارد بود، حجم مبنا به درستی محاسبه شده است.
- اگر عدد به دست آمده کمتر از ۵۰ میلیارد ریال باشد : حجم مبنا = ۵۰ میلیارد ریال تقسیم بر قیمت پایانی سهم در پایان آخرین روز معاملاتی هفته
- اگر عدد به دست آمده بیشتر از ۱۰۰ میلیارد ریال باشد : حجم مبنا = ۱۰۰ میلیارد ریال تقسیم بر قیمت پایانی سهم در پایان آخرین روز معاملاتی هفته
- برای شرکتهای با تعداد سهام بیشتر از ۲۰ میلیارد سهم
- اگر عدد به دست آمده (آشنایی با حجم مبنا حجم مبنا ضربدر قیمت پایانی) بین ۵۰ تا ۱۲۰ میلیارد بود، حجم مبنا به درستی محاسبه شده است.
- اگر عدد به دست آمده کمتر از ۵۰ میلیارد ریال باشد : حجم مبنا = ۵۰ میلیارد ریال تقسیم بر قیمت پایانی سهم در پایان آخرین روز معاملاتی هفته
- اگر عدد به دست آمده بیشتر از ۱۲۰ میلیارد ریال باشد : حجم مبنا = ۱۲۰ میلیارد ریال تقسیم بر قیمت پایانی سهم در پایان آخرین روز معاملاتی هفته
فرمول حجم مبنا در شرکتهای فرابورسی (بازار اول و دوم فرابورس)
- برای شرکتهای با تعداد سهام کمتر از ۲۰ میلیارد سهم
- اگر عدد به دست آمده (حجم مبنا ضربدر قیمت پایانی) بین ۵۰ تا ۱۰۰ میلیارد بود، حجم مبنا به درستی محاسبه شده است.
- اگر عدد به دست آمده کمتر از ۵۰ میلیارد ریال باشد : حجم مبنا = ۵۰ میلیارد ریال تقسیم بر قیمت پایانی سهم در پایان آخرین روز معاملاتی هفته
- اگر عدد به دست آمده بیشتر از ۱۰۰ میلیارد ریال باشد : حجم مبنا = ۱۰۰ میلیارد ریال تقسیم بر قیمت پایانی سهم در پایان آخرین روز معاملاتی هفته
- برای شرکتهای با تعداد سهام بیشتر از ۲۰ میلیارد سهم
- اگر عدد به دست آمده (حجم مبنا ضربدر قیمت پایانی) بین ۵۰ تا ۱۲۰ میلیارد بود، حجم مبنا به درستی محاسبه شده است.
- اگر عدد به دست آمده کمتر از ۵۰ میلیارد ریال باشد : حجم مبنا = ۵۰ میلیارد ریال تقسیم بر قیمت پایانی سهم در پایان آخرین روز معاملاتی هفته
- اگر عدد به دست آمده بیشتر از ۱۲۰ میلیارد ریال باشد : حجم مبنا = ۱۲۰ میلیارد ریال تقسیم بر قیمت پایانی سهم در پایان آخرین روز معاملاتی هفته
فرمول حجم مبنا در بازار پایه زرد فرابورس
- برای شرکتهای با تعداد سهام کمتر از ۲۰ میلیارد سهم
- اگر عدد به دست آمده (حجم مبنا ضربدر قیمت پایانی) بین ۲۰ تا ۱۰۰ میلیارد بود، حجم مبنا به درستی محاسبه شده است.
- اگر عدد به دست آمده کمتر از ۲۰ میلیارد ریال باشد : حجم مبنا = ۲۰ میلیارد ریال تقسیم بر قیمت پایانی سهم در پایان آخرین روز معاملاتی هفته
- اگر عدد به دست آمده بیشتر از ۱۰۰ میلیارد ریال باشد : حجم مبنا = ۱۰۰ میلیارد ریال تقسیم بر قیمت پایانی سهم در پایان آخرین روز معاملاتی هفته
- برای شرکتهای با تعداد سهام بیشتر از ۲۰ میلیارد سهم
- اگر عدد به دست آمده (حجم مبنا ضربدر قیمت پایانی) بین ۲۰ تا ۱۲۰ میلیارد بود، حجم مبنا به درستی محاسبه شده است.
- اگر عدد به دست آمده کمتر از ۲۰ میلیارد ریال باشد : حجم مبنا = ۲۰ میلیارد ریال تقسیم بر قیمت پایانی سهم در پایان آخرین روز معاملاتی هفته
- اگر عدد به دست آمده بیشتر از ۱۲۰ میلیارد ریال باشد : حجم مبنا = ۱۲۰ میلیارد ریال تقسیم بر قیمت پایانی سهم در پایان آخرین روز معاملاتی هفته
فرمول حجم مبنا در بازار پایه نارنجی فرابورس
- برای شرکتهای با تعداد سهام کمتر از ۲۰ میلیارد سهم
- اگر عدد به دست آمده (حجم مبنا ضربدر قیمت پایانی) بین ۱۰ تا ۱۰۰ میلیارد بود، حجم مبنا به درستی محاسبه شده است.
- اگر عدد به دست آمده کمتر از ۱۰ میلیارد ریال باشد : حجم مبنا = ۱۰ میلیارد ریال تقسیم بر قیمت پایانی سهم در پایان آخرین روز معاملاتی هفته
- اگر عدد به دست آمده بیشتر از ۱۰۰ میلیارد ریال باشد : حجم مبنا = ۱۰۰ میلیارد ریال تقسیم بر قیمت پایانی سهم در پایان آخرین روز معاملاتی هفته
- برای شرکتهای با تعداد سهام بیشتر از ۲۰ میلیارد سهم
- اگر عدد به دست آمده (حجم مبنا ضربدر قیمت پایانی) بین ۱۰ تا ۱۲۰ میلیارد بود، حجم مبنا به درستی محاسبه شده است.
- اگر عدد به دست آمده کمتر از ۱۰ میلیارد ریال باشد : حجم مبنا = ۱۰ میلیارد ریال تقسیم بر قیمت پایانی سهم در پایان آخرین روز معاملاتی هفته
- اگر عدد به دست آمده بیشتر از ۱۲۰ میلیارد ریال باشد : حجم مبنا = ۱۲۰ میلیارد ریال تقسیم بر قیمت پایانی سهم در پایان آخرین روز معاملاتی هفته
فرمول حجم مبنا در بازار پایه قرمز فرابورس
- برای شرکتهای با تعداد سهام کمتر از ۲۰ میلیارد سهم
- اگر عدد به دست آمده (حجم مبنا ضربدر قیمت پایانی) بین ۵ تا ۱۰۰ میلیارد بود، حجم مبنا به درستی محاسبه شده است.
- اگر عدد به دست آمده کمتر از ۵ میلیارد ریال باشد : حجم مبنا = ۵ میلیارد ریال تقسیم بر قیمت پایانی سهم در پایان آخرین روز معاملاتی هفته
- اگر عدد به دست آمده بیشتر از ۱۰۰ میلیارد ریال باشد : حجم مبنا = ۱۰۰ میلیارد ریال تقسیم بر قیمت پایانی سهم در پایان آخرین روز معاملاتی هفته
- برای شرکتهای با تعداد سهام بیشتر از ۲۰ میلیارد سهم
- اگر عدد به دست آمده (حجم مبنا ضربدر قیمت پایانی) بین ۵ تا ۱۲۰ میلیارد بود، حجم مبنا به درستی محاسبه شده است.
- اگر عدد به دست آمده کمتر از ۵ میلیارد ریال باشد : حجم مبنا = ۵ میلیارد ریال تقسیم بر قیمت پایانی سهم در پایان آخرین روز معاملاتی هفته
- اگر عدد به دست آمده بیشتر از ۱۲۰ میلیارد ریال باشد : حجم مبنا = ۱۲۰ میلیارد ریال تقسیم بر قیمت پایانی سهم در پایان آخرین روز معاملاتی هفته
در گذشته نحوه محاسبه فرمول حجم مبنا اندکی متفاوت بود. همچنین حجم مبنا در نمادهای فرابورس و بازار پایه لحاظ نمیشد. لذا بسیاری از نظرات این مقاله بر اساس روش قدیمی محاسبه (قبل از تاریخ ۱۲ اسفند ۹۸) پاسخ داده شدهاند.
روش قدیمی فرمول حجم مبنا
خب حالا به نحوه محاسبه حجم مبنا میپردازیم.
تا پیش از اسفند سال ۱۳۹۳ حجم مبنا برای هر سهم تقریبا عدد ثابتی بوده و هر سال یک بار توسط شرکت مدیریت فناوری بورس تهران محاسبه میشد.
اما در حال حاضر این عدد به صورت هفتگی محاسبه میشود و در ابتدای هر هفته داخل صفحه نماد هر سهم قرار میگیرد.
این مصوبه از ابتدای اسفندماه ۱۳۹۳ در حال اجراست.
حجم مبنای کلیه شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار برابر با ۰/۰۰۰۴ تعداد سهام شرکت است. حداکثر ارزش حجم مبنا میبایست ۱۰ میلیارد ریال و حداقل آن ۵۰۰ میلیون ریال باشد که تعداد آن براساس قیمت پایانی سهم در آخرین روز معاملاتی هر هفته محاسبه و از اولین روز معاملاتی هفته بعد اعمال میشود.
طبق این قانون برای محاسبه حجم مبنا کافی است به سادگی روش زیر را دنبال کنید:
ابتدا تعداد سهام شرکت را در عدد ۴ ضرب و بر عدد ۱۰۰۰۰ تقسیم میکنیم.
عدد بدست آمده حجم مبنای ما خواهد بود.
اما لازم است یک تبصره را در آن رعایت کنیم.
عدد بدست آمده را در قیمت پایانی سهم در روز چهارشنبه ضرب میکنیم:
- اگر عدد بدست آمده در آخرین روز کاری هفته (معمولا چهارشنبه) عددی بین ۵۰۰ میلیون ریال و ۱۰ میلیارد ریال بود: حجم مبنای ما برای روز شنبه همان عدد بدست آمده در بالا خواهد بود.
- اگر عدد بدست آمده کمتر از ۵۰۰ میلیون ریال بود حجم مبنای ما برای روز شنبه برابر خواهد بود با ۵۰۰ میلیون ریال تقسیم بر قیمت پایانی روز چهارشنبه.
- اگر عدد بدست آمده بیشتر از ۱۰ میلیارد ریال بود حجم مبنای ما برای روز شنبه برابر خواهد بود با ۱۰ میلیارد ریال تقسیم بر قیمت پایانی روز چهارشنبه.
چکیده مطلب :
همانطور که گفته شد حجم مبنا یکی از ابزارهایی است که در بازار سرمایه کشور ما برای کاهش ریسک سرمایهگذاری و کنترل کردن نوسانات شدید بازار به وجود آمده است. در این مقاله علاوه بر تعریف حجم مبنا و نحوه اثرگذاری آن بر قیمت پایانی سهام، به فرمول حجم مبنا و نحوه محاسبه آن پرداختیم.
به طور کلی و به صورت خلاصه فرمول محاسبه حجم مبنا را میتوان به این صورت بیان کرد: تعداد سهام شرکت ضربدر ۰.۰۰۰۴
اما در محاسبات حجم مبنا استثناهایی هم وجود دارد که در این مقاله به صورت تفکیک شده توضیح داده شدند.
گره معاملاتی چیست و چگونه آن را رفع کنیم؟
یکی از گامهای آشنایی با حجم مبنا اولیه برای شروع فعالیت در هر بازار مالی، کسب مهارت و آشنایی با مفاهیم رایج در آن بازار است. بازار بورس یکی از بهترین بسترهای سرمایهگذاری در کشور است و تقریبا تمام افراد جامعه میتوانند به راحتی در آن فعالیت داشته باشند.
به گزارش ایسنا، بنابر اعلام کارگزاری آگاه، اصطلاحات و مفاهیم زیادی در این بازار سرمایهگذاری وجود دارد که یکی از این مفاهیم، «گره معاملاتی» است. در این مقاله قصد داریم به صورت کامل به گره معاملاتی بپردازیم و در ادامه، به نحوه رفع گره معاملاتی در روند معاملات بازار هم اشاره کنیم. با ما همراه باشید.
گره معاملاتی چیست؟
سهام شرکتهای پذیرفته شده در بازار بورس، دارای یک دامنه نوسان مشخص هستند. سهام این شرکتها بر اساس میزان عرضه و تقاضا ممکن است درگیر حالت صف خرید یا صف فروش شوند. در میان نمادهای بورسی، برخی از سهمها نقدینگی پایینتری دارند که به دلیلی عرضه و تقاضای پایین در روند معاملاتشان، قیمت پایانی سهم نسبت به روز قبل تغییری نمیکند. اگر این روند ادامه داشته باشد ممکن است سهام چند روز متوالی در حالت صف خرید یا صف فروش قرار بگیرد، به این حالت خاص در روند معاملات سهام، «گره معاملاتی» گفته میشود.
گره معاملاتی در سهمهای بازار بورس به وجود میآید و نمادهای فرابورس به دلیل «1» بودن حجم مبنا، از این مورد استثنا هستند. سهمهای بازار بورس تحت شرایط خاص درگیر گره معاملاتی میشوند که در ادامه به بعضی از این موارد اشاره خواهیم کرد.
نماد بورسی تحت چه شرایطی شامل گره معاملاتی میشود؟
نمادهای بازار بورس بر اساس بعضی از شرایط، ممکن است شامل گره معاملاتی شوند. این شرایط عبارتاند از:
زمانی که یک سهم تحت شرایط زیر در پایان جلسه معاملاتی در حالت صف خرید و فروش باشد:
1-حداقل معادل یک برابر حجم مبنا برای شرکتهایی با ۳ میلیارد سهم یا بیشتر و دو برابر حجم مبنا برای سایر شرکتها
2-عدم تقارن قیمتهای درخواست خرید و فروش یا متوسط معاملات روزانه آن در این دوره (به استثنای معاملات در بازار معاملات عمده)، کمتر از ۵ درصد حجم مبنا است.
زمانی که یک نماد بورسی در 5 جلسه معاملاتی به صورت متوالی، در سقف قیمتی دامنه نوسان روزانه معامله شود.
هنگامی که یک نماد بورسی در 5 جلسه معاملاتی به صورت متوالی، در کف قیمتی دامنه نوسان روزانه معامله شود.
موارد بالا جزو دلایل اصلی ایجاد گره معاملاتی در بعضی از سهمهای بازار بورس است، هنگامی که سهام یک شرکت شامل گره معاملاتی شود، لازم است طبق قوانین و چارچوبهای تعریف شده، سهام شرکت مشمول رفع گره معاملاتی شود. در ادامه به نحوه رفع گره معاملاتی در روند معاملات بازار اشاره میکنیم.
شرکتهایی که مشمول دستورالعمل رفع گره معاملاتی میشوند
فهرست تمام شرکتهایی که شامل دستورالعمل رفع گره معاملاتی هستند در سایت مدیریت فناوری بورس تهران به نشانی TSETMC.com قابل مشاهده و بررسی است. برای دسترسی به این فهرست، باید بعد از ورود به سایت TSE، گزینه «پیام ناظر» را انتخاب کنید. تمام اطلاعات مربوط به شرکتهایی که مشمول دستورالعمل رفع گره معاملاتی هستند، حداکثر تا قبل از شروع روز معاملاتی در اختیار معاملهگران قرار میگیرد. دقت داشته باشید که در بعضی شرایط خاص ممکن است که قوانین مربوط به دستورالعمل رفع گره معاملاتی بنا به صلاح دید مدیر عامل بورس، در برخی از سهمها اعمال نشود. دلیل این فرآیند، مطابق با تبصره قانونی سازمان بورس، با جزئیات زیر است:
در صورت قرار گرفتن شرکتهایی با سرمایه کمتر از ۱۵۰ (یکصد و پنجاه) میلیارد ریال در گره معاملاتی، رفع گره و عدم اعمال حجم مبنا با پیشنهاد مدیریت بازار بورس تهران همراه با ذکر دلایل مربوطه و تأیید مدیرعامل شرکت بورس صورت میپذیرد.
دامنه نوسان چه نقشی در ایجاد گره معاملاتی دارد؟
همانطور که در بخشهای قبلی اشاره کردیم، اگر سهام یک شرکت بورسی شامل گره معاملاتی شود، لازم است طبق قوانین و تبصرههای سازمان بورس، نماد مورد نظر مشمول دستور رفع گره معاملاتی شود. در این فرایند سهام مورد نظر در روز معاملاتی بعد با دو برابر دامنه نوسان مجاز بازگشایی شده و بعد از کشف قیمت، معاملات آن به صورت عادی در بازار بورس ادامه پیدا میکند. به مثال زیر توجه کنید:
مثال: اگر معاملات یک نماد بورسی به اندازه 10 جلسه معاملات متوالی در سقف قیمتی دامنه نوسان مجاز روز (10 روز مداوم صف خرید) انجام شود، این نماد بورسی مشول قوانین دستورالعمل رفع گره معاملاتی خواهد شد. بعد از این مرحله سهم مورد نظر در روز معاملاتی بعد با دامنه نوسان دو برابری یعنی 10 درصد، بازگشایی میشود، بعد از کشف قیمت، معاملات این سهم به صورت عادی ادامه پیدا میکند.
کلام آخر
بازار بورس یکی از بهترین بسترهای سرمایهگذاری در کشور است. یکی از ارکان مهم برای فعالیت در این بازار، کسب مهارت و یادگیری مفاهیم بورسی است. در این مقاله سعی کردیم به «گره معاملاتی» بپردازیم. بعضی از سهمهای بازار بورس، ممکن است بر اساس میزان عرضه و تقاضا درگیر صف خرید و فروش شوند. اگر این این روند در آشنایی با حجم مبنا چند روز متوالی ادامه داشته باشد، سهم شامل گره معاملاتی میشود. در ادامه مقاله به نحوه رفع گره معاملاتی در بازار بورس هم اشاره شد.
حجم مبنای کدام نمادها از فردا حذف میشود؟ | اثر حذف حجم مبنا در معاملات بورس
به گزارش نبض بورس، معاونت نظارت بازار شرکت فرابورس ایران با صدور اطلاعیهای اعلام کرد: در راستای اجرای ضوابط مربوط به ماده ۲۲ دستورالعمل فعالیت بازارگردانی در بورس اوراق بهادار تهران و فرابورس ایران و پس از بررسیهای صورت گرفته، حجم مبنا برای ۳ نماد معاملاتی دارای بازارگردان در بازارهای اول و دوم فرابورس ایران اعمال نخواهد شد.
بر اساس اعلام این مدیریت، شرکت ریل سیر کوثر با نماد معاملاتی "حسیر"، شرکت صنایع چوب خزر کاسپین با نماد معاملاتی "چخزر" و شرکت توسعه فناورزی اطلاعات خوارزمی با نماد معاملاتی "مفاخر" سه نمادی هستند که از فردا (دوشنبه) حجم مبنا نخواهند داشت.
اثر حذف حجم مبنا در معاملات بورس
حذف حجم مبنا و تغییر مدل دامنه نوسان باعث می شود سهامی که به لحاظ ارزش بازار و اندازه سرمایه کوچک هستند رشدهای منطقی را تجربه کنند.
هر تصمیمی که منجر به رفع محدودیتها شود برای توسعه بازار مناسب است. چنین اقداماتی واقعی شدن قیمتها را به دنبال دارد. با حذف حجم مبنا اصلاح و یا رشد قیمت سریعتر میشود و اثر خبرها در روند معاملات فرسایشی خواهد بود.
چنین تصمیمهایی پیش زمینه حذف محدودیتهای مهم است. البته معمولا حذف محدودیتها و تغییر شرایط طی کوتاه مدت ممکن است آثار منفی داشته باشد، اما میتواند به روان شدن معاملات و افزایش نقدشوندگی بازار کمک کند.
33 اصطلاح پرکاربرد در بازار بورس
به روش انتخاب سهام جهت سرمایه گذاری تحلیل بنیادی گفته میشود. در این رویکرد اساس تحلیل اطلاعات و دادههای اقتصادی در سطح جهانی، ملی و در نهایت در سطح صنایع و شرکتها و با استفاده از مدلهای عملی و حرفهای مانند مدلهای مبتنی بر تنزیل جریانات نقدی (DDM)، مدلهای مبتنی بر جریان نقدی آزاد (FCF)، توجه به ارزش جایگزینی و .. نسبت به ارزشگذاری سهام و اوراق بهادار اقدام میشود.
تحلیل تکنیکال ( Technical Analysis ):
در این رویکرد با استفاده از دادهها و سوابق تاریخی قیمت اوراق بهادار و حجم معاملات و با استقاده از اندیکاتورها و اسیلاتورها سعی میشود رفتار قیمتی اوراق بهادار در آینده پیش بینی گردد.
بازار گاوی (bull Market):
زمانی که در بازار قیمت اکثر سهام، روند شدید صعودی دارد، اصطلاحا بازار گاوی گفته میشود. ریشه این اصطلاح به این موضوع بر میگردد، که گاو در زمان دفاع از خود، با استفاده از شاخهایش حریف را به سمت بالا (صعود) پرتاب میکند.
بازار خرسی(Bear Market):
بازار خرسی، در زمانی که قیمت اکثر سهام در بازار روند نزولی شدید دارد، استفاده میشود. ریشه این اصطلاح برگرفته از این موضوع است، که خرس در زمان دفاع از خود با استفاده از پنجههایش حریف را به سمت پایین (نزول) فشار میدهد.
سود هر سهم (EPS):
ای پی اس (EPS) یا سود هر سهم، حاصل تقسیم کل سود شرکت، بر تعداد سهام شرکت است؛ و سهم سود هر سهم شرکت را تعیین میکند. در زمانی که شرکتی زیان ده باشد، ای پی اس در واقع زیان هر سهم را نشان میدهد و با علامت منفی نمایش داده میشود.
سود نقدی (Dividend):
مبلغی از سود هر سهم که در مجمع عمومی سالیانه شرکت بین سهامداران تقسیم میشود، را سود نقدی هر سهم میگویند. حاصل تقسیم سود نقدی هر سهم به سود هر سهم بعنوان درصد تقسیم سود شرکت بیان میشود.
صورتهای مالی (Financial Statements):
گزارش های مالی شرکته که بصورت فصلی منتشر می گردد و شامل ترازنامه، صورت سود (زیان) و صورت جریان وجوه نقد به همراه یادداشتهای توضیحی می باشد را صورتهای مالی می گویند. صورتهای مالی 6 ماهه و سالانه شرکتها دارای اهمیت بیشتری می باشند.
سال مالی (Fiscal year):
شرکتها با هدف تهیه صورتهای مالی، تشکیل مجامع عمومی و ارائه گزارشهای مختلف به مراجع قانونی مانند اداره امور مالیاتی، یک سال شمسی را با تاریخ شروع و پایان مشخص تعیین میکنند که به آن سال مالی شرکت گفته میشود. سال مالی شرکتها لزوما با سال شمسی تقویمی که شروع آن فروردین و خاتمه آن پایان اسفند است، منطبق نیست. بعنوان مثال شروع سال مالی بسیاری از شرکتها، ابتدای مهر و خاتمه آن پایان شهریور ماه است. به لحاظ قانونی محدودیتی در تعیین سال مالی وجود ندارد.
مجمع عمومی سالیانه(Annual Meeting):
شرکتها بعد از پایان سال مالی، طبق قانون تجارت مکلف هستند، در یک جلسه عمومی که با حضور سهامداران تشکیل میگردد، گزارشهای مالی را ارائه دهند و در رابطه با تقسیم سود، انتخاب مدیران و .. تصمیماتی اتخاذ کنند. این جلسه مجمع عمومی عادی سالیانه شرکت نامیده میشود. مجامع شرکتها محدود به این مجمع نیست و مانند مجمع عمومی فوقالعاده یا مجمع عمومی عادی بطور فوقالعاده انواع مختلفی دارد. اختیارات هر کدام از این مجامع بر اساس قانون تجارت متفاوت است. مثلا تغییر در مفاد اساسنامه شرکت، یا تصمیم گیری در خصوص افزایش سرمایه، در حیطه اختیارات مجمع عمومی فوق العاده است. تفاوت اصلی این مجامع در میزان حد نصاب لازم جهت تشکیل و رای گیری میباشد.
میانگین متحرک (Moving Average):
به میانگین قیمت سهام در یک دوره مشخص میانگین متحرک قیمت آن دوره گفته میشود. متداولترین دورهها جهت بررسی میانگین قیمت سهام، 20 ،50 ،100 و 200 روزه است. مثلا میانگین متحرک 50 روزه، بیانگر میانگین قیمت سهام در 50 روز کاری اخیر میباشد.
جهش گربه مرده (Dead cat Bounce):
به تغییرات صعودی قیمتها در زمانی که روند کلی نزولی است، اصطلاحا جهش گربه مرده گفته میشود. زمانیکه روند نزولی در قیمت سهام یک شرکت وجود دارد و این روند بصورت پیوسته نبوده و همراه با نوسانات مثبت نیز میباشد از این اصطلاح استفاده میشود. به نوسانات مثبت موقت، جهش گربه مرده میگویند. انتظار بر این است، که بعد از این نوسانات موقت، دوباره روند منفی و نزولی ادامه پیدا کند.
میانگین کم کردن (Averaging Down):
یکی از روشهایی که برخی معامله گران برای خرید استفاده میکنند، این است که یک قیمت را برای شروع خرید، در نظر میگیرند و پول خود را به چند بخش تقسیم میکنند. بعد از هر میزان افت قیمت، مجددا تعدادی سهم خریداری میکنند. با این روش میانگین قیمت خرید آنها کاهش پیدا کرده و در عین حال تمرکز کمتری بر تعیین کف قیمت خواهند داشت.
مثلا یک معاملهگر ممکن است، سه مرحله را برای خرید سهام شرکت آلفا تعیین کند، همچنین شروع خرید را قیمت 900 تومان و فاصله هر خرید را 5 درصد افت مشخص کند. این معاملهگر یک سوم پول خود را در قیمت 900 تومان خرید میکند. چنانچه قیمت سهام آلفا 855 تومان برسد، یک سوم دیگر از پولی را که به این شرکت اختصاص داده خریداری میکند؛ در نهایت در محدوده قیمت 810 تومان نیز بخش سوم پول خود را خریداری میکند. البته ممکن است از زمان شروع خرید، قیمت به سطوح پایین تر نرسد. این استراتژی به خرید پلهای نیز معروف است. برای فروش سهام نیز این روش ( فروش پله ای) کاربرد دارد.سهام بنیادی ( Blue Chip Stocks):
به سهام شرکتهای معروف و شناخته شده، که از ثبات نسبی در عملیات و سودآوری برخوردار هستند، اصطلاحا سهام بنیادی گفته میشود.
قیمت پایانی ( Close Price):
در یک جلسه معاملاتی، به قیمتی که با آن اولین معامله شروع میشود، قیمت آغاز و به قیمت آخرین معامله، قیمت پایانی گفته میشود. در بورس تهران، قیمت پایانی برابر با میانگین وزنی قیمت معاملات طی یک روز است.
حجم مبنا:
حجم مبنا اصطلاحی مختص بازار بورس ایران است. حجم مبنا، بیانگر حداقل تعداد سهام یک شرکت است که باید معامله شود تا تغییرات قیمت پایانی، بصورت کامل اعمال شود. همانطور که ذکر شد قیمت پایانی در بورس تهران برابر است با میانگین وزنی قیمت معاملات طی یک روز.
فرض کنید قیمت پایانی روز قبل سهام یک شرکت، 1500 ریال باشد، و میانگین موزون قیمت معاملات امروز سهام شرکت برابر با 1550 ریال باشد؛ برای اینکه قیمت 1550 ریال، بهعنوان قیمت پایانی امروز توسط ناظر بازار پذیرفته و اعلام شود باید حجم معاملات به اندازه حجم مبنا یا بیشتر از آن باشد؛ در غیر این صورت تغییر قیمت، متناسب با حجم معاملات اعمال میگردد. فرمول حجم مبنا در زمانهای مختلف تغییرات دارد و فرمول ثابتی ندارد. حجم مبنای هر شرکت در صفحه معاملات مربوط به آن قابل مشاهده است.دامنه نوسان:
در هر روز معاملاتی، حداقل و حداکثر درصد تغییری که برای معاملات سهام قابل قبول است به عنوان دامنه نوسان شناخته میشود. این محدودیت نیز بیشتر مختص بورس تهران است و مانند حجم مبنا تغییرات زیادی دارد.
در حال حاضر دامنه نوسان در بازار بورس و فرابورس ایران منفی 2 و مثبت 6 میباشد که به آن دامنه نوسان نامتقارن نیز میگویند. این بدین معناست، که سهام یک شرکت نسبت به قیمت پایانی روز قبل، می تواند 2 درصد افت، یا 6 درصد رشد داشته باشد؛ و بیشتر از حدهای اعلام شده سیستم معاملات اجازه ورود سفارش خرید و فروش را نمی دهد. بیشتر اوقات دامنه نوسان در جهت مثبت و منفی برابر است که به آن دامنه نوسان متقارن میگویند. بهعنوان مثال در بیشتر اوقات، در بورس تهران دامنه نوسان مثبت و منفی 5 درصد بوده است.صف خرید و صف فروش:
وجود دامنه نوسان باعث ایجاد صف خرید یا صف فروش می شود. زمانیکه تعداد زیادی سفارش خرید در بالاترین قیمت ممکن برای خرید وجود داشته باشد، اصلاحا گفته میشود، صف خرید ایجاد شده است؛ و زمانیکه تعداد زیادی سفارش فروش در پایین ترین قیمت ممکن برای فروش وجود داشته باشد، اصطلاحا گفته میشود صف فروش تشکیل شده است.
تی اس ای تی ام اس ( TSETMC):
این عبارت نام سایتی است، که معاملات سهام و اوراق بهادار بازارهای بورس کشور ( شامل بورس تهران، فرابورس و برخی معاملات بورس انرژی ) همچنین برخی اطلاعات دیگر مرتبط با شرکتها و معاملات در آن نمایش داده میشود.
کدال ( Codal):
کدال یا سامانه جامع اطلاع رسانی ناشران، نام سایتی است، که کلیه اطلاعات مالی و غیر مالی شرکتها از طریق آن منتشر میگردد. شرکتها طبق قانون موظف هستند، اطلاعات مالی و غیر مالی خود را صرفا از این طریق منتشر نمایند.
عرضه اولیه (IPO):
عرضه اولیه اصطلاحی است برای اولین روز معاملات یک شرکت، که به تازگی در بورس یا فرابورس پذیرفته شده است. در عرضه اولیه برای اولین بار، سهامداران یک شرکت، تعدادی از سهام شرکت را برای فروش به عموم مردم عرضه میکنند.
نوسان گیری (Day Trading):
برخی از معامله گران در بورس تلاش میکنند، تا از نوسانات جزئی قیمت سهام استفاده کرده و کسب سود کنند. به این معامله گران نوسانگیر، و به این عملیات نوسانگیری گفته میشود. تمرکز این اصطلاح بیشتر بر دورهها یک یا چند روزه است. همه معاملهگران و سرمایه گذاران بدنبال استفاده از نوسان قیمتها میباشند؛ لکن برخی از آنها دورههای طولانی را برای سهامداری انتخاب میکنند و بدنبال سودهای بیشتر میباشند؛ ولی برخی بدنبال آشنایی با حجم مبنا سودهای کمتر در دوره های زمانی یک یا چند روزه میباشند. این نوع معامله معمولا با ریسک زیاد همراه است.
پرتفوی ( Portfolio):
به مجموعهای از سهام و سایر اوراق بهادار که در تملک یک شخص است اصطلاحا پرتفوی یا سبد سهام گفته میشود.
نماد معاملاتی (Symbol):
برای سهام همه شرکتها یا سایر اوراق بهادار، یک نام مخفف برای ثبت در سستم معاملات تعیین میگردد، که به آن نماد معاملاتی گفته میشود. معمولا سهام و اوراق بهادار با نماد معاملاتی خود در بین معامله گران و سرمایه گذاران شناخته میشوند. مثلا شرکت مخابرات ایران با نماد معاملاتی اخابر شناخته میشود.
سهام کامودیتی محور (Commodity Base):
بسیاری از شرکتهای حاضر در بورس تهران، تولید کننده و فروشنده مواد خام یا محصولات پایه میباشند که به کامودیتی معروف هستند. به این شرکتها کامودیتی محور گفته میشود. شرکتهای پتروشیمی، فولادی، سنگ آهنی و شرکت ملی ملس ایران از جمله این شرکتها میباشند.
صندوق سرمایه گذاری ( Fund):
صندوق سرمایه گذاری، یک نهاد مالی است که فعالیت اصلی آن سـرمایه گذاری در اوراق بهادار است و مالکان آن به نسبت سرمایه گذاري خود، در سود و زیان صندوق شریک اند. این نوع صندوقها هرکدام دارای شخصیت حقوقی مستقل هستند، که توسط شرکتهای دارای صلاحیت مدیریت میشوند. شرکتهای سبدگردان بورس و تامین سرمایه از جمله نهادهای مالی دارای صلاحیت جهت مدیریت صندوق های سرمایه گذاری میباشند.
ای تی اف ( ETF):
دو نوع صندوق سرمایه گذاری وجود دارد. در یک نوع از این صندوقها افراد برای سرمایه گذاری یا خروج از صندوق باید به مدیر صندوق مراجعه کنند، و فرایند مربوطه را انجام دهند. در نوعی دیگر از این صندوقها که به ای تی اف (ETF یا صندوقهای قابل معامله) معروف هستند، واحدهای این صندوق ها در بازار بورس معامله میشوند و مانند سهام و سایر اوراق بهادار افراد میتوانند واحدهای این صندوق ها را خرید و فروش کنند.
دستکاری قیمت ( Manipulation):
به عملیات مجرمانه گفته میشود که افرادی سعی میکنند با استفاده از روشها و ترفندهای مختلف، بر عرضه و تقاضای سهام یک شرکت تاثیر گذاشته و قیمت آن را بصورت کاذب کاهش یا افزایش دهند.
جلسه پیش گشایش (Pre- opening session):
قبل از شروع معاملات در بورس، یک دوره 15 دقیقه تا 30 دقیقه ای وجود دارد، که معامله گران و سرمایه گذاران، در این دوره مجاز به ورود سفارشهای خرید و فروش خود هستند ولی معاملهای صورت نمیگیرد. این دوره برای کمک به معاملهگران جهت تعیین فضای کلی بازار و کشف قیمت منصفانه است.
رنج زدن ( کشیدن) range:
به عملیاتی گفته میشود که یک یا چند معاملهگر قیمت سهام را به سمت بالاتر یا پایین تر از قیمت تابلوی معاملات هدایت میکنند. این کار با خرید سریع سفارشهای فروش به قیمتهای بالا، یا فروش به سفارشهای خرید به قیمتهای پایین صورت میگیرد.
سهام شناور (free float):
به بخشی از سهام یک شرکت که در دست معاملهگران و سرمایهگذاران خرد وجود دارد، سهام شناور گفته میشود. بخشی از سهام یک شرکت که در کوتاه مدت، قابلیت عرضه و معامله دارد، سهام شناور نامیده میشود. معمولا بخشی از سهام شرکتها در تملک سهامداران عمده (اصلی) است که دیدگاه آنها نگهداری برای دورههای طولانی مدت است و به راحتی در بازار فروشنده نخواهند بود.
پی ای (p/e):
پی ای (p/e) یک نسبت معروف است که حاصل تقسیم قیمت سهام یک شرکت بر سود هر سهم آن شرکت است. عموما پی ای (p/e) پایینتر نشانه ریسک کمتر و پی ای (p/e) بالاتر نشانه ریسک بیشتر میباشد.
تقاطع مرگ (death cross):
تقاطع مرگ یک الگوی معروف در تحلیل تکنیکال است و زمانی رخ میدهد، که میانگین متحرک قیمت 50 روزه سهم، زیر میانگین متحرک 200 روزه آن قرار گیرد. این حالت نشانه ای از برگشت روند و فشار فروش است.
اهرم یا اعتبار (Leverage):
اهرم یا اعتبار اصطلاحی برای وام گرفتن معاملهگران و سرمایه گذاران است. زمانی که یک شخص جهت خرید سهام از وام استفاده میکند اصطلاحا گفته میشود از اهرم یا اعتبار استفاده کرده است.
دیدگاه شما