سررسید در معاملات Margin

قرارداد آتی معامله‌ای است که در آن خریدار و فروشنده توافق می‌کنند تا یک کالا با ویژگی‌های خاص را در زمانی معین در آینده با قیمتی معین معامله کنند.

آموزش معاملات فیوچرز-معاملات فیوچرز چیست؟

معنی فیوچرز ، قرار داد های آتی و در اصطلاح بازرگانی قرارداد معامله سهام یا کالا به منظور تحویل در آینده است. فیوچرز به زبان ساده یعنی کالا و یا سهامی را به نوعی پیش خرید کنیم . و انتظار داشته باشیم قیمت کالا و یا همان سهم در آن بازه زمانی افزایش پیدا کند. در ایران امکان معاملات آتی فراهم بوده و می توانند کالایی را قبل از عرضه خریداری کنند. و در زمان عرضه اگر قیمت فعلی کالا از قیمت پیش خرید بیشتر باشد فرد سود کرده و اگر کالا با قیمت کمتری عرضه شود فرد ضرر خواهد کرد. این معاملات با عنوان معاملات آتی شهرت دارد.

معاملات آتی در بازار فارکس با عنوان معاملات فیوچرز شناخته می شود. معاملات فیوچرز هم در بازار فارکس و هم در ارز های دیجیتال وجود دارد. به این صورت که فرد ابتدا در صفحه کاربری خود وارد معاملات فیوچرز شده و اقدام به باز کردن پوزیشن می کند. فرد تحلیل های لازم را انجام داده و روند بازار را پیش بینی می کند. و با توجه به روند حرکتی بازار اوردر گذاری می کند.

تفاوت اصلی معاملات آتی با اسپات این است که در معاملات فیوچرز معامله گر در صورت تشخیص و تحلیل صحیح می تواند هم از روند صعودی بازار سود کند و هم از روند نزولی. در ادامه آموزش معاملات فیوچرز را برایتان آورده ایم.

معاملات فیوچرز چیست؟

در تعریف معاملات فیوچرز یا همان معاملات آتی باید به این نکته اشاره کرد که تمامی این توصیفات در خود کلمه فیوچر نهفته است. تعویق انجام معامله به یک زمان خاص با بندها و ویژگی هایی که به طور کامل در متن معامله نوشته و ثبت می شود. در این معاملات نوع خاصی از یک دارایی به طور مثال ارز دیجیتال، محصولات کشاورزی، فلز و غیره توسط خریدار و فروشنده توافق می شود و تحت عنوان یک معامله آتی به عقد قرارداد می رسد.

یکی از مهمترین ویژگی های این قرارداد اشاره به ثمن معامله و کل مبلغ قرارداد است که غالبا در ابتدای آن و با نهایی کردن قیمت، پرداخت می شود و هرگونه ما به التفاوت در موعد سررسید قرارداد هیچ تاثیری در اصل معامله ندارد. این عدم تاثیر قیمت در سررسید معامله و زمان عقد قرارداد سبب تعریف این نوع از معاملات شده است.

نوسانات قیمت بالا خصوصا در کشورهایی مانند ایران، این موضوع را بسیار برجسته می کند که با یک استراتژی مناسب، محصولات موردنیاز خود را در قیمت بهینه خرید کنید و بعدا تحویل بگیرید. همین رهایی از نوسانات قیمت می تواند در کیفیت خروجی بسیار موثر باشد و آن را بهبود بخشد.

در سمت مقابل برای فروشنده نیز می توان این گونه تفسیر کرد که طرف فروشنده با اطلاع قبلی از سررسید موعد قرارداد می تواند هم در فرآیند تحویل به موقع و با کیفیت اقدامات مناسب انجام دهد و هم اینکه مبلغ قرارداد را پیش از تحویل دریافت کرده و می تواند در سایر ابعاد پروژه از آن بهره برداری نماید. در صورت نوسان منفی قیمت این موضوع به نفع فروشنده تمام می شود و او محصول خود را به قیمت بالاتری از سررسید فروخته است. این توضیحات در مورد طرفین خریدار و فروشنده، در زمینه مدیریت ریسک است. بنابراین قراردادهای فیوچرز ابزاری برای مدیریت ریسک است که اتفاقا در مورد پوشش نوسان های آینده بسیار موفق عمل کرده است.

معاملات اسپات و فیوچرز

در بازار های مالی معاملات مختلفی وجود دارد. معاملات اسپات (آنی) و فیوچرز (آتی) از جمله معاملاتی هستند که در بسیار زیاد انجام می شوند. انجام معاملات اسپات بسیار ساده می باشد. به این صورت که شما در یک لحظه خاص اقدام به خرید یک سهام ، ارز و یا ارز دیجیتال می کنید. حال ممکن است این خرید در زمان مناسبی انجام شود و یا خیر؟

به عنوان مثال یک پوزیشن اسپات باز کرده اید. و مثلا ارز دیجیتال سولانا را در قیمت 149 دلار خریداری کرده اید. و تارگت شما 151 دلار است. حال اگر پیش بینی شما صحیح باشد ، به ازای هر سولانا 2 دلار سود خواهید برد و در عوض اگر قیمت پایین بیاید مثلا قیمت سولانا 140 دلار شود ، شما به ازای هر سولانا 9 دلار ضرر خواهید کرد.

در معاملات فیوچرز معمولا از اهرم زیاد استفاده می شود و معاملات آن بسیار پر ریسک هستند. در این صورت شما در صورت پیش بینی صحیح از پایین آمدن قیمت نیز سود خواهید برد. به این صورت که مثلا بر روی جفت ارز سولانا و دلار یک پوزیشن فیوچرز باز کرده اید و احتمال می دهید قیمت آن پایین خواهد آمد. در این صورت شما بر روی SELL کلیک خواهید کرد. و زمانی که به سود کافی رسیدید و قیمت تا حد مشخص شده پایین آمد ارز شما فروخته شده و سود خواهید کرد. در این معاملات اگر از اهرم استفاده کنید میزان سود و زیان شما چندین برابر خواهد شد.

به عنوان مثال فرض کنید شما با 100 دلار وارد معامله فیوچرز شده اید. و از اهرم X10 استفاده می کنید. یعنی شما با 1000 دلار وارد معامله می شوید. در این صورت اگر پیش بینی شما اشتباه باشد، و حد ضرر را به درستی انتخاب نکرده باشید ، معامله تا زمانی ادامه پیدا می کند که 100 شما با احتساب کارمزد کارگزاری به اتمام برسد. و بعد از این مقدار برور و یا صرافی به صورت خودکار معامله را خواهد بست.

آموزش معاملات فیوچرز (معاملات فیوچرز ارز دیجیتال)

معاملات فیوچرز در بروکر ها و صرافی های زیادی قابل انجام است. و روال کار در تمامی آنها مشترک است. و اگر نحوه انجام معاملات فیوچرز را در یکی از بروکر های فارکس و یا صرافی های ارز دیجیتال یاد بگیرید به راحتی خواهید توانست آن را در صرافی های دیگر نیز به کار ببرید. اگر قصد آموزش کامل معاملات فیوچرز را دارید ، حتما مقاله زیر را مطالعه نمایید. در مقاله زیر آموزش معاملات فیوچرز ارز دیجیتال را به صورت تصویری و با جزئیات قرار داده ایم.

اهرم فیوچرز چیست؟

اگر مقاله ای که لینک آن را در قسمت بالا قرار داده ایم مطالعه کرده باشید ، در قسمتی از معامله که بعد از انتخاب جفت ارز و تشخیص روند بازار ، هنگام باز کردن پوزیشن در قسمت Margin می توانید برای خود اهرم و مارجین مشخص کنید. با استفاده از اهرم در واقع از بروکر و یا صرافی وام گرفته و با چندین برابر سرمایه خود معامله کنید.

در این صورت در صورت سود چندین برابر سود کرده و بالعکس در صورت زیان نیز زیان چند برابری شده و ممکن است کل سرمایه خود را از دست بدهید. پس هنگام استفاده از اهرم فیوچرز مدیریت ریسک داشته و فقط در صورت اطمینان از روند بازار و تحلیل های خود از آن استفاده کنید. در کل بهتر است جهت مدیریت ریسک در معاملات فیوچرز از اهرم های پایین تر استفاده کنید.

معاملات فیوچرز اهرم معاملات فیوچرز

استفاده از اهرم در معاملات را به صورت یک ضریب موثر در افزایش سرمایه معاملاتی خود فرض کنید. صرافی ها و کارگزاری ها برای تسهیل قدرت معاملاتی مشتریان خود، امکان استفاده از این اهرم را برای آنها فراهم می کنند. به طور مثال در صورت استفاده از اهرم “x” در معامله، سرمایه شما ضربدر همین مقدار ایکس شده و قدرت معاملاتی شما نیز به همین مقدار افزایش می یابد. اما از جنبه ای دیگر، امکان سود و زیان شما نیز به همین مقدار بالاتر می رود و این یعنی ریسک بالاتر.

برای پوش این ریسک حتما باید از نهایت دانش خود در این زمینه استفاده کنید و اهرم را تنها در موقعیت هایی بکار ببندید که واقعا به این جنبه از قدرت ترید خود ایمان داشته باشید. ریسک در این حوزه آنقدر بالاست که احتمال دارد زیانی که متوجه شما شده است، از میزان سرمایه اولیه شما بدون اهرم بالاتر رود و حساب شما را به اصطلاح “لیکوئید” کند. صرافی ها در این صورت امکان معامله را برای شما مسدود می کنند و حساب شما را از دسترس خارج می نمایند.

تفاوت فارکس و فیوچرز

بسیاری از افراد که آشنایی کافی با بازار های مالی ندارند ، فارکس و فیوچرز را یکی می دانند. در صورتی که این دو کاملا متفاوت از هم هستند. در بازار فارکس انواع معاملات از قبیل اسپات ، معاملات آنی ، باینری آپشن و معاملات فیوچرز را می توان انجام داد. در صورتی که فیوچرز خود نوعی از معاملات فارکس می باشد. انجام معاملات بازار فارکس توسط بروکر های فارکس انجام می شود. در صورتی که امکان انجام معاملات فیوچرز در تمامی بروکر ها موجود نمی باشد و فقط بعضی بروکر ها امکان انجام معاملات فیوچرز را برای مشتریانشان فراهم می کنند.

تفاوت فارکس و فیوچرز

معاملات فیوچرز در صرافی های ارز دیجیتال نیز رواج داشته و در صرافی کوینکس و بایننس بیشترین معاملات فیوچرز انجام می شود. کارگزاری ها و صرافی ها برای انجام معاملات آتی کارمزد هایی قرار داده اند که حتما باید به آن توجه شود.

سیگنال فیوچرز چیست؟

سیگنال فیوچرز در واقع ارزیابی معاملات فیوچرز می باشد. به طوری که فرد بعد از تحلیل و ارزیابی بازار های فارکس و ارز های دیجیتال اقدام به انجام معاملات آتی کرده و سود کسب کند. روند بازار های مالی هیچ گاه تصادفی نبوده و می توان با آموزش و کسب تجربه در این بازار به سود رسید. البته سرمایه گذاری در این بازار ها بسیار پر ریسک نیز می باشد. به این دلیل تریدر ها می توانند با استفاده از سیگنال فیوچرز و انجام‌ معاملات آتی سود میانگین ماهیانه خود را بالا ببرند.

بهترین زمان معاملات فیوچرز

تشخیص بهترین زمان معاملات فیوچرز اهمیت بسیار زیادی دارد. هیچ گاه نمی توان به صورت قطعی بیان کرد که چه زمانی بهترین زمان معاملات فیوچرز است. ولی تایم هایی در بازار وجود دارد که در آن زمان نوسانات بازار زیاد است و نوسان گیران با تشخیص صحیح روند بازار اقدام به نوسان گیری و معاملات فیوچرز پر سود می کنند. به عنوان مثال در زمان اشتراک بازار نیویورک و لندن نوسانات بازار زیاد بوده و بهترین زمان برای نوسان گیری است. این زمان ساعت 4 به وقت گرینویچ لندن بوده و به وقت تهران 8:30 تا 9 می باشد.

از طرف دیگر تحلیل گران در طول شبانه روز معاملات را بررسی کرده و به تایم هایی رسیده اند که در آن زمان ها قیمت ارز های دیجیتال کاهش می یابد و زمان خوبی برای خرید است. به عنوان مثال در ساعات 3 تا 4 عصر و نیز 11 تا 12 شب به وقت تهران قیمت ارز های دیجیتال کاهش یافته و زمان خوبی برای معاملات فیوچرز ارز دیجیتال و گذاشتن اوردر Sell می باشد. البته این بیانات طبق آمار بوده و باید طبق موارد مهم دیگری از قبیل اخبار ، نوع ارز و تحلیل تکنیکال روند بازار را پیش بینی کرد.

البته باید همیشه این واقعیت را قبول کنید که بازار ارز های دیجیتال غیر قابل پیش بینی است و در بسیاری از مواقع نابغه ها و تحلیل گران از تحلیل و روند بازار عاجز می مانند.

حکم معاملات فیوچرز (حکم شرعی معاملات فیوچرز ارز دیجیتال)

با توجه به اینکه ارز های دیجیتال یک دارایی محسوب می شوند. خرید و فروش و نگهداری آنها به دید سرمایه گذاری و حفظ ارزش پول از نظر شرعی ایرادی ندارد. معاملات فیوچرز در واقع شبیه پیش خرید کالا های عادی می باشد و اگر به این دید انجام شود نمی توان گفت حرام است. ولی در کل اکثر مسلمانان دارای مرجع تقلید هستند. و مراجع تقلید در مورد ارز های دیجیتال و انواع معاملات آنها حکم های متفاوتی دارند. به این دلیل برای اطلاع از حکم معاملات فیوچرز و نیز حکم شرعی معاملات فیوچرز ارز دیجیتال با مراجع تقلید خود تماس گرفته و این سوال را مستقیما از مرجع تقلید بپرسید.

معایب معاملات فیوچرز

یکی از معایب عمده معاملات فیوچرز ریسک بسیار بالای آن است. افرادی که اقدام به انجام معاملات فیوچرز می کنند باید آموزش لازم و کافی را دیده باشند. کسانی که از اهرم های بالا ، استفاده می کنند و هنگام باز کردن پوزیشن حد ضرر مشخص نمی کنند ، به احتمال بسیار زیاد سرمایه خود را از دست سررسید در معاملات Margin خواهند داد. تشخیص صحیح روند بازار از عوامل ضروری در معاملات آتی است و در صورت تشخیص اشتباه فرد متضرر خواهد شد.

ریسک معاملات فیوچرز

این روزها با رواج شدن ترید و خرید و فروش ارز های دیجیتال احتمالا واژه معاملات فیوچرز به گوش شما خورده است. معاملات و طرفین درگیر در آن، برای خرید و فروش و انواع مبادلات مالی و کالایی، نیاز به متعهد شدن در یک قالب خاص دارند که کاملا از پیش تعیین شده و قابل پیگیری است. بندهایی روشن و شفاف که در آن هرگونه خروج از تعهدات و بدعهدی در مقابل جرایم و زیان هایی پیش بینی شده است و خوش عهدی نیز در نهایت منجر به ختم معامله و اجرای بندهای عقد آن می شود.

قراردادهای فیوچرز نیز از این قاعده های کلی و ثابت قراردادی جدا نیستند و آنچه که در اصل آنها را از سایر اشکال قرارداد متفاوت می کند، نوعی از تعویق زمانی در اجرای تعهدات است. در واقع شما در قالب این قرارداد متعهد به اجرای امری خاص در زمانی معین در قرارداد می شوید. به طور مثال متعهد به تحویل مقدار مشخصی از اجناس در تاریخ مشخص و با ویژگی های معینی می شوید. امروزه این نوع از پیمان ها بسیار رواج داشته و حتی در برخی از بازارهای سرمایه نیز از همین مفهوم برای نقل و انتقال دارایی ها استفاده می کنند. در ادامه به مفاهیم قراردادهای فیوچرز می پردازیم. با ایتسکا همراه باشید.

روند معاملات فیوچرز

در مورد عملیات خرید و فروش از طریق قراردادهای فیوچرز، دو اصطلاح “پوزیشن صعود” و “پوزیشن ریزش” به این صورت شرح داده می شود :

1. پوزیشن صعود (Position Long) : عبارتی که در موقعیت های خرید مورد استفاده قرار می گیرد.
2. پوزیشن ریزش (Position Short) : عبارتی که در موقعیت های فروش مورد استفاده قرار می گیرد.

برای توضیح این عبارات، با بدانید که معاملات در بازارهای اقتصادی و مالی به دو دسته معاملات “اسپات” و معاملات “فیوچرز” تقسیم می شود. حالت اسپات همان رویه معمول در معاملات است که تحویل کالا و پرداخت پول به صورت همزمان انجام می شود. واضح است که در این شرایط سود فروشنده از رشد قیمت کالا است و روش دیگری برای اخذ سود وجود ندارد. به طور مثال، بازار ارزهای دیججیتال یک بازار مبتنی بر معاملات اسپات است و تنها در صورت پرداخت لحظه ای قیمت ارز، آن را به کیف پول شما انتقال می دهد.

در مورد معاملات فیوچرز، داستان برعکس می باشد. یعنی امکان سود طرفین معامله از رشد و سقوط قیمت ها وجود دارد. این نوعی از معاملات دوسویه است. حال با فرض افزایش قیمت در روزهای آتی برای یک کالا یا ارز خاص، سود شما در یک معامله خرید با موقعیت بلند نهفته است. اگر این معامله خرید همراه با عکس فرضیه شما برای قیمت همراه باشد، سبب زیان شما خواهد شد. همچنین اگر فرض شما به نزول قیمت کالا یا ارز در آینده باشد، یک معامله فروش با موقعیت کوتاه برای شما سودده خواهد بود و در غیر این صورت اگر این معامله فروش با صعود قیمت همراه باشد، برای شما زیان بار است.

حوزه های عقد قرارداد فیوچرز

نوع قراردادهای آتی هیچ محدودیتی را برای ارز و کالای خاصی در نظر نگرفته است و هر آنچه را بتوان در قبال پول معاوضه کرد و در آینده تحویل داد، در این حلقه جا می شود. زمینه ای از کالاها مانند کالاهای کشاورزی، بازار فلزات و نفت و بازارهای سرمایه سهام و ارز بیشترین سهم را از این نوع معاملات دارند.

معاملات فیوچررز در ایران

انعقاد قراردادهای آتی در بازارهای داخلی انجام نمی شود و صرافی ها و کارگزاری های داخل کشور آن را پشتیبانی نمی کنند اما در سطح بازارهای بین المللی و صرافی های سایر کشورها، این نوع معاملات از رایج ترین انواع قراردادهای عقد شده می باشد.

نوسان قیمت در فیوچرز

نوسانات قیمت در بازارهای مالی از منابع کسب سود در قراردادهای فیوچرز است. آنچه این نوسانات را جذاب می کند، بکارگیری هوش و ذکاوت معامله گر در استفاده از پتانسیل آن در آینده است. قیمتی که در وضعیت فعلی برای پرداخت و عقد قرارداد تصویب می شود، حاصل ایجاد تناسبی از میزان عرضه و تقاضا در بازار است که البته اعتقاد نگارنده به لحاظ کردن سایر پارامترهای جانبی نیز هست. این پارامترهای جانبی مانند شرایط آب و هوایی در آینده برای عقد قراردادهای کشاورزی است که فارغ از میزان عرضه و تقاضا در بازار باید مورد توجه تریدرها قرار بگیرد.

از سایر قابلیت های این نوع از قراردادها باید به پرداخت زمانبندی شده اشاره کرد. یعنی لزوم پرداخت کل ثمن معامله در لحظه عقد قرارداد می تواند از طریق توافقات طرفین به صورت زمانبندی و قسطی انجام شود اما توجه داشته باشید که قاعده و اصول سوددمندی این قراردادها خصوصا برای فروشنده، اخذ کلیه هزینه ها در ابتدای معامله است. بنابراین ریسک پرداخت زمانبندی شده را گردن نگیرید.

سوالات متداول

چگونه معامله فیوچرز را ببندیم؟

با کلیک بر روی Close Position معامله شما چه short باشد چه long بسته خواهد شد.

چگونه معاملات فیوچرز انجام دهیم؟

با ثبت نام در بروکر ها و صرافی هایی که امکان معاملات فیوچرز را برای مشتریانشان قرار سررسید در معاملات Margin داده اند. مانند کوینکس ، آلپاری و …

سررسید در معاملات Margin

قرارداد آتی سهام، قراردادی است تعهدی که بر اساس آن فروشنده (طرف موقعیت فروش) تعهد می کند در سررسید تعیین شده، تعداد معینی از سهم پایه را به قیمتی که در زمان معامله قرارداد تعیین می شود، به فروش رساند و در مقابل خریدار (طرف موقعیت خرید)، تعهد می کند آن سهام را در تاریخ سررسید خریداری کند. سود (زیان) طرفین قرارداد، به قیمت سهم در تاریخ سررسید بستگی دارد.

برخی از خدمات سایت، از جمله مشاهده متن مطالب سال‌های گذشته روزنامه‌های عضو، تنها به مشترکان سایت ارایه می‌شود.
شما می‌توانید به یکی از روش‌های زیر مشترک شوید:

در سایت عضو شوید و هزینه اشتراک یک‌ساله سایت به مبلغ 700,000ريال را پرداخت کنید.
همزمان با برقراری دوره اشتراک بسته دانلود 100 مطلب از مجلات عضو و دسترسی نامحدود به مطالب روزنامه‌ها نیز برای شما فعال خواهد شد!
پرداخت از طریق درگاه بانکی معتبر با هریک از کارت‌های بانکی ایرانی انجام خواهد شد.
پرداخت با کارت‌های اعتباری بین‌المللی از طریق PayPal نیز برای کاربران خارج از کشور امکان‌پذیر است.

به کتابخانه دانشگاه یا محل کار خود پیشنهاد کنید تا اشتراک سازمانی این پایگاه را برای دسترسی همه کاربران به متن مطالب خریداری نمایند!

اصطلاحات بازار اختیارمعامله

در مقاله قبلی به برخی از اصطلاحات مهم بازار اختیارمعامله پرداخته شد . در ادامه نیز با مفاهیم دیگری از این بازار آشنا خواهید شد. برای اینکه در بازار اختیارمعامله معامله خوبی داشته باشید ، نیاز است که قبل از انتخاب قرارداد اختیارمعامله سررسید در معاملات Margin برای خرید ، سهم پایه خوبی را انتخاب کرده باشید. چرا که نوسانات سهم پایه در روی قیمت قرارداد اختیارمعامله آن بسیار اثر گذار است از اینرو پیشنهاد ما این است که برای داشتن یک استراتژی معاملاتی خوب در بازارسهام پایه ، فیلترایچیموکو را پیگیری کنید تا با زوایای مختلف این فیلتر آشنا شوید. فیلترایچیموکو میتواند همه سهام بازار را از لحاظ ایچیموکویی بررسی کرده و شما را در انتخاب بهترین سهم ها یاری کند .

وجه تضمین

وجه تضمین برای مقابله با نکول فروشنده سررسید در معاملات Margin قرارداد ، دریافت میشود.یعنی سازمان بورس برای اینکه بتواند ضمانتی برای انجام تعهدات توسط فروشنده قرارداد داشته باشد ، مبلغی را تحت عنوان وجه تضمین از فروشنده طلب میکند تا در سررسید قرارداد اختیارمعامله بتواند از طریق آن وجه تضمین به قرارداد عمل کند. با توجه به اینکه قیمت قرارداد اختیارمعامله درحال نوسان است و وجه تضمین قرارداد نیز به تبع آن دائم در حال تغییر است ، پس وجه تضمین به انواع مختلفی تقسیم میشود که در ادامه به انواع وجه تضمین پرداخته خواهد شد .

وجه تضمین اولیه

وجه تضمین اولیه به مبلغی گفته میشود که از فروشنده در زمان اتخاذ موقعیت باز فروش در همان ابتدای زمان معامله بلوکه میشود که از آن به Initial Margin تعبیر میشود.محاسبه و انجام امور مربوط به وجه تضمین مانند دادن اخطاریه افزایش وجه تضمین و یا بلوکه کردن مبلغ آن توسط اتاق پایاپای انجام میشود .

وجه تضمین لازم

مبلغی که به عنوان وجه تضمین ، هر روز بر اساس قیمت پایانی قرارداد مشخص میشود را وجه تضمین لازم گویند که از آن به Required Margin تعبیر میشود. اگر وجه تضمین اولیه از حداقل وجه تضمین کمتر باشد ، فروشنده اخطاریه دریافت میکند تا وجه تضمین را به اندازه وجه تضمین لازم برساند .

وجه تضمین حداقلی Minimum or Maintenance Margin

پس از پایان معاملات روزانه قراردادها ، وجه تضمین لازم در هر قرارداد مشخص میشود . اگر وجه تضمین اولیه فروشنده کمتر از 70 درصد مبلغ مشخص شده باشد ، اخطاریه افزایش وجه تضمین دریافت خواهد کرد و باید تا وجه تضمین لازم، مبلغ وجه تضمین را افزایش دهد. پس حداقل وجه تضمین برابر است با 70 درصد وجه تضمین لازم در هر روز معاملاتی قراردادها . محاسبه میزان وجه تضمین لازم برعهده اتاق پایاپای است.

برای آشنایی کامل با کارگزاری ها و دریافت کد معاملاتی، می توانید در سه دقیقه کارگزاری اختیار معامله و دریافت کد معاملات آپشن را مطالعه کنید.

وجه تضمین جبرانی Variation Margin

پس از آنکه فروشنده اخطاریه افزایش وجه تضمین را دریافت کرد ، باید مبلغی را به وجه تضمین اولیه خود اضافه کند تا وجه تضمین خود را به اندازه لازم برساند. مبلغی که به وجه تضمین اولیه اضافه میشود را وجه تضمین جبرانی میگویند .

وجه تضمین اضافی

مبلغی که فروشنده بیشتر از وجه تضمین لازم به عنوان وجه تضمین قرار میدهد تا پوشش ریسک نوسانات بازار را داشته باشد و اخطاریه افزایش وجه تضمین را در مواقع نوسان بازار دریافت نخواهد کرد .

وضعیت قراردادها بر اساس وجه تضمین

وضعیت قراردادها بر اساس وجه تضمین به سه دسته تقسیم میشود . دسته اول آن دسته از قراردادهای اختیارمعامله است که مبلغ وجه تضمین به اندازه وجه تضمین لازم است و از آن به وضعیت عادی تعبیر میشود.دسته دوم قراردادهایی است که مبلغ بلوکه شده به عنوان وجه تضمین اولیه مساوی یا بیشتر از حداقل وجه تضمین است ولی به اندازه وجه تضمین لازم نرسیده است که از آن به وضعیت در خطر تعبیر میشود.دسته سوم از قراردادها آن است که مبلغ وجه تضمین کمتر از حداقل وجه تضمین است و موجب اخطار گرفتن فروشنده خواهد شد که از آن وضعیت اخطار وجه تضمین یاد میشود .

چگونه از وجه تضمین لازم قراردادها باخبر شویم؟

برای اینکار میتوانید به سایت بی نظیر چارت قسمت خدمات اختیارمعامله رجوع کرده و همه اطلاعات لازم برای معامله در بازار آپشن و اختیارمعامله را داشته باشید .

موقعیت باز خرید و فروش

منظور از موقعیت باز خرید یا فروش همان تعداد قراردادهایی است که خریداران وفروشندگان در حال معامله هستند. هرچه تعداد این موقعیت های خرید وفروش بیشتر باشد ، ورود پول بیشتری در قرارداد رخ داده است و این قرارداد مورد توجه معامله گران قرار گرفته است.البته باید به این نکته توجه کرد که ممکن است رجوع معامله گران به یک قرارداد ناشی از یک سیگنال در فضای مجازی باشد و پس از چندی همه دچارمشکل شوند.برای اینکه بهتر از موقعیت باز آگاهی پیدا کنید ، پیشنهاد میکنم به مثال زیر توجه کنید.

فرض کنید محمد 10 قرارداد ضخود خریداری کرده است و در مقابل علی و حسن هرکدام اقدام به فروش 5 قرارداد ضخود کرده اند. در این مثال چند موقعیت خرید باز داریم؟ بله همانطور که میدانید در این مثال 10 موقعیت باز خرید و فروش وجود دارد . ذکر این نکته حائز اهمیت است که تعداد موقعیت های خرید و فروش همیشه باهم برابرند ، چرا که زمانی معامله صورت میگیرد که در مقابل خریدار ، فروشنده ای نیز باشد و بتواند تقاضای خریدار را تامین کند.

در نهایت میتوان گفت که موقعیت باز و بسته به این معنی است که قراردادهای اختیارمعامله شخص ، قابل معامله است یا از آن قرارداد خارج شده است و اصطلاحا آن قرارداد را بسته است . مثلا اگر محمد در مثال قبل بخواهد از 5 معامله خود خارج شود باید به اندازه 5 قرارداد در موقعیت باز فروش قرار بگیرد و اقدام به فروش 5 قرارداد بکند که زمانی این فروش صورت خواهد گرفت که در مقابل تقاضا کننده ای باشد تا او نیز این 5 موقعیت باز را بخرد . پس موقعیت باز در قراردادهای اختیارمعامله به صورت کلی از بین نمیرود بلکه از شخصی به شخص دیگر منتقل میشود. در واقع موقعیت باز خرید وفروش در اختیارمعامله وقتی به وجود آمد دیگر از بین نمیرود و فقط از شخصی به شخص دیگر منتقل میشود.

گروه بی نظیر

مدرس و تحلیلگر بازار سرمایه تحلیلگر بازار مالی فارکس تحلیلگر ارشد سایت یار سرمایه برگزاری بیش از صد دوره آموزشی تحلیل بورس و فارکس عضو تیم icf_market تنها ارائه دهنده سبک ولوم تریدینگ به زبان فارسی در دنیا

سررسید در معاملات Margin

تعریف معاملات آتی

قرارداد آتی قراردادي است که فروشنده براساس آن متعهد مي‌شود در سررسيد معين، مقدار معيني از کالاي مشخص را به قيمتي که الان تعيين مي کنند بفروشد و در مقابل طرف ديگر قرارداد متعهد مي شود آن کالا را با آن مشخصات خريداري کند.

شاید اولین سوالی که در مواجه با چنین روش معاملاتی برای هر شخص پیش بیاید این است که هدف از انجام چنین معاملاتی در بازار چیست.

اولین و مهمترین هدف از انجام معاملات آتی کاهش ریسک سرمایه گذاری و مقابله با نوسانات بازار است. به عبارتی در عين حال كه قيمت در بازار كالا (دارايي) در حال نوسان است ولي طرفين قرارداد بر اساس همان قيمت توافقي متعهد به انجام معامله هستند. اما از طرفی به عنوان مثال اگه خریدار به هر دلیلی قبل از اتمام مدت قرارداد از انجام معامله منصرف گشت می تواند نسبت به فروش قرار داد به شخص ثالثی مبادرت کند. در اینحالت از این به بعد شخص ثالث به عنوان خریدار نهایی تلقی شده و پس از پایان مهلت قرار داد می بایست مبادله فیزيکی را انجام دهد. به همین طریق در صورتی که فروشنده از انجام معامله منصرف شود می تواند با خرید یک قرارداد معادل از شخص ثالث از روند معامله خارج شده و پس از آن شخص ثالث ملزم به انجام مبادله فیزیکی کالا یا تسویه نهایی در زمان سررسید معامله می شود.

تاريخچه شروع معاملات آتي

در سال 1848 در شيكاگو توليدكنندگان گندم براي فروش محصولات خود نياز به بازاري داشتند تا معاملات نقدي را انجام دهند؛ يعني گندم بدهند و پول آن‌را دريافت كنند. به‌تدريج كشاورزان (فروشندگان) و دلالان (خريداران) شروع به نوعي تعهد جهت دريافت وجه نقد خود در آينده گرفتند و زمينه معاملات آتي را پايه‌ريزي كردند بدين معني كه توليدكننده موافقت كند كه محصول خود را به خريدار در تاريخ آينده (تاريخ تحويل كالا) با قيمت توافق شده بفروشد.در اين راستا كشاورز از قبل مي‌داند كه وجه خود را دريافت مي‌كند و دلال نيز از قيمت كالا با خبر مي‌شود و اين معامله براي هر دو طرف معامله سودمند است.
اين نوع قراردادها به سرعت رايج شد و قراردادها را قبل از تاريخ تحويل دست به دست چرخاند.اگر دلالي احساس مي‌كرد نيازي به گندم ندارد، قرارداد خود را به فردي كه گندم را نياز داشت مي‌فروخت. مشابه آن نيز، توليدكننده كه قصد عدم‌تحويل گندم را داشت مسئوليت تحويل واقعي گندم را به ديگري منتقل مي‌كرد. قيمت قرارداد بستگي به وضعيت و حركت قيمت گندم و سيستم عرضه و تقاضا در بازار داشت. اين قراردادها با اندكي تغييرات به سرعت به ابزاري حمايتي براي طرفين معامله كه بازار بر خلاف نظر آنها حركت مي‌كرد، تبديل شد. مثلاً در شرايط بد آب و هوا، افرادي كه قرارداد فروش گندم منعقد كرده‌اند، علاقه‌مند هستند، قراردادهاي ارزشمند خود را به‌دليل كاهش عرضه گندم، نگه‌دارند، برخلاف آن، چنانچه توليد مازاد بر تقاضا باشد، ارزش قراردادهاي فروش نيز كاهش مي‌يابد .
به‌علاوه، اين وضعيت معامله‌گراني را كه قصد خريد و فروش گندم را نداشته و صرفاً به‌عنوان پذيرش ريسك قيمت گندم و تحصيل سود وارد معامله شده‌اند را نيز ترغيب مي‌كند.در نتيجه معامله در قراردادهاي آتي حالتي بسيار سودمند در سرمايه‌گذاري داشته و باعث ورود كالاهاي ديگر به بازار آتي مي‌شود و زمينه‌اي را ايجاد مي‌كند كه شكل قراردادهاي آتي منظم و قانونمند مي‌شوند و به‌دنبال آن بورس CBOT در سال 1848 در آمريكا شكل گرفت. بنابراين به‌طور اساسي و زيربنايي محلي عمومي براي خريداران و فروشندگان ايجاد شد تا براي قراردادهاي سلف و آينده خود مذاكره كنند.

تعاریف متداول در بازار آتی:

تسویه قرار داد آتی (offset):
همانطور که در تعریف ابتدایی قراردادهای آتی ذكر کردیم فروشنده و خریدار تا قبل از اتمام مهلت انقضای قرار داد می توانند با انجام یک معامله در جهت عكس تعهدات خود را در قبال تحویل یا دریافت کالا تسویه نماید.
لذا تسویه قرارداد در معاملات آتی یعنی اتخاذ یک موقعیت معاملاتی مخالف و معادل معامله آتی اولیه توسط معامله گر

تحویل قرارداد آتی:
در صورت اتمام زمان قرار داد فروشنده باید نسبت به تحویل کالا و خریدار نسبت به دریافت کالا اقدام نماید. اما عموما افراد در قراردادهای آتی فرایند تسویه نقدی را به تحویل کالا ترجیح می دهند. به این معنی که به جای تبادل کالا اختلاف قیمت روز ورود به معامله و قیمت روز تحویل کالا را محاسبه نموده و در انتها این اختلاف قیمت را دریافت یا پرداخت می نمایند.

اهرم مالی(Leverage):
یکی از منافع کلیدی معامله در بازارهای آتی این است که چنین معاملاتی به معامله گر امكان انجام یک معامله با رقم بزرگی را با واریز مبلغ کمی سرمایه فراهم می نماید. به طوری مثال چناچه بعدا در مشخصات معاملات آتی سكه شرح خواهیم داد شما می توانید در بورس سكه با نسبت اهرمی 1:10 به معامله بپردازید. و هر میزان افزایش یا کاهش قیمت برای هر قرار داد برای شما با ضریب 10 در حسابتان لحاظ خواهد شد. در اینگونه معاملات شما همواره باید درصدی از مبلغ کل را به عنوان تضمین اولیه متعد شده و آنرا در اختیار کارگزار قرار دهید که در اصطلاح به آن (initial margin) گفته می شود.
فرد معامله گر بر اساس قیمت نهایی در هر روز معاملاتی، یک موقعیت باز (Open Position) دارد که در پایان روز بدهكار و یا بستانكار می باشد. حالا اگر به تدریج با افزایش میزان بدهكاریها یک شخص حساب موجودی وی از حد معینی کمتر شود(مثلا 60 درصد سپرده اولیه) شخص اصطلاحا فراخوان حساب یا call margin می شود و می بایست میزان سپرده اولیه خود به مقدار اولیه برگرداند.

موقعيت تعهدي:
تعهد موضوع يک"قرارداد آتي" در بازار معاملات آتي است.

موقعيت تعهدي باز:
"موقعيت تعهدي" که در بازار معاملات آتي تسويه نهائي نشده است. به عنوان مثال شما با ورود به بازار اقدام به خرید یک قرار داد کرده اید. همانطور که قبلا گفته شد برای خارج شدن از این قرار داد یا شما می بایست یک معامله در جهت عكس انجام دهید(تسویه قرار داد) یا اینكه وارد مرحله مبادله فیزیکی شوید. تا زمانیکه شما هیچ کدام از دو عمل فوق را انجام نداده اید قرار داد شما به عنوان موقعیت تعهدی باز به شمار می رود.

معالات آتی سكه در بورس کالا

پس از مدت زیادی که از مطرح شدن معاملات آتی در کشور می گذشت و معاملات جسته و گریخته ای که با حجم کم در مورد برخی کالاها در بورس کالا به صورت آتی انجام می گرفت در تاریخ 5 آذر سال 87 اولین معامله سكه بهار آزادی طرح امام خمینی در بورس کالا انجام گرفت. از آنجا که این فعالیت به صورت کاملا نوپا در ایران آغاز گشته و هنوز در برخی از موارد حتی کارگزارن دخیل در امر داد و ستد سكه به طور کامل بر نحوه انجام این معاملات اشراف ندارند لذا شاهد حجم نسبتا پایین معاملات در بازار سكه هستیم اما با این وجود پس از گذشت 22 روز از افتتاح بازار فوق حجم معالات به 340 میلیون ریال در روز رسیده است.

مشخصات بازار آتی سكه و نحوه داد و ستد در آن:

مشخصات کالای مورد معامله:

سكه طلای تمام بهار آزادی طرح امام خمینی بر اساس استاندارد بانک مركزی با عیار 900 در هزار با وزن 8.133

اندازه قرار داد آتی:
هر قرار داد آتی در بازار سكه شامل 10 سكه می باشد به این معنی که معاملات باید بر اساس قرار داد باشد نه سكه. لذا تعداد سكه هایی که هر شخص قادر به خرید و فروش آن می باشد مضربی از 10 است.

وجه تضمین اولیه:
برای هر قرار داد لازم است تا مبلغ 2000000 ریال(دو میلیون ریال) به عنوان تضمین اولیه توسط معامله گر سپرده شود.

حداقل وجه تضمین:
"حداقل وجه تضمین" برای قرار دادهای سكه 60% وجه تضمین اولیه می باشد.
در هرروز پس از پایان جلسه معاملاتی عملی تحت عنوان به روز رسانی حسابها انجام می گیرد. در این فرایند در مورد "موقعيت‌هاي تعهدي باز"، تفاوت ارزش دارايي تعهد شده در "قرارداد آتي" را بر حسب تفاوت "قيمت تسويه روزانه" روز معاملاتي جاري با روز معاملاتي قبل محاسبه و به حساب مشتريان منظور مي نمايند.
در صورتي که پس از انجام عمليات بند فوق "وجه تضمين اوليه" مشتري از یک سطحی که آن را "حداقل وجه تضمين" می نامند کمترشود، اتاق پاياپاي "اخطاريه افزايش وجه تضمين" را براي کارگزار مربوطه ارسال مي‌ نمايد تا به اطلاع مشتری برسد و در این حالت مشتری باید سپرده خود را به وجه تضمین اولیه برساند.
به عبارت دیگر حداقل وجه تضمین مقداری است که با کمتر شدن موجودی حساب شخص از آن مقدار شخص در اصطلاح"call margin" شده و معامله گر باید مبلغی را که در اصطلاح به آن "وجه تضمين جبراني" گفته می شود به حساب خود واریز نماید.

سقف مجاز موقعیت های تعهدی باز:
همانطور که در توضیح اولیه قرار دادهای آتی ذكر شد موقعیت تعهدی باز قرار دادی است که هنوز نه در جهت عكس آن معامله صورت گرفته و نه وارد تحویل فیزیکی یا تسویه نقدی شده است.
هر شخص حقیقی در هر لحظه می تواند 100 قرار داد(1000 سكه) به صورت موقعیت تعهدی باز داشته باشد.
برای هر شخص حقوقی سقف مجاز در صورتی که وجوه تضمین اولیه پرداخت شده باشد حداكثر به میزان 10 درصد سرمایه ثبت شده آنها می باشد.

حد نوسان قیمت روزانه:
حداكثر میزان نوسان قیمت ها در هر روز تا 3 درصد با توجه به قیمت تسویه روز قبل می باشد.

کارمزد معاملات:
10000 ریال بورس و 10000 ریال کارگزار از بابت معامله هر قرار داد. به عبارتی با خرید و فروش هر قرار داد مبلغ 40000 ریال کارمزد از طرف معامله گر پرداخت می شود.

نحوه محاسبه قیمت تسویه روزانه:
قیمت تسویه روزانه همان قیمت پایانی است که پس از پایان جلسه معاملاتی محاسبه شده و مبنای قیمت برای روز بعد قرار می گیرید. روال محاسبه قیمت پایانی در سررسید در معاملات Margin بازار آتی مطابق با نمودار اول پیوست می باشد.

دوره معاملات:
با توجه به ماهیت بازار آتی و اینكه پس از مدتی لازم است تا با پایان مدت قرار داد معامله گران وارد مرحله مبادله کالا یا تسویه نقدی شوند لذا معاملات آتی دارای زمان بندی خاص است. در نمودار دوم پیوست می توان زمانبندی معاملات آتی سكه طلا برای تحویل دی ماه را مشاهده نمود.
همانطور که در شكل دیده می شود پس از گذشت مدت زمانی از انجام معاملات لازم است تا گواهی آمادگی تحویل توسط فروشنده به اتاق پایاپای ارسال شود(برای معاملات دی ماه در تاریخ 16 دی). و همچنین در تاریخ مشخصی خریدار باید 25 درصد قیمت تعهد شده را به حساب اتاق پایاپای واریز کند.در صورتی که در هر یک از زمانهای فوق خریدار و فروشنده به تعهد خود عمل ننمایند مشمول جریمه می شوند.
• جریمه عدم ارایه گواهی آمادگی تحویل از سوی فروشنده:یک درصد ارزش قرار داد بوده و در صورتی که دارایی پایه از قیمت تسویه روزانه قرارداد آتی بیشتر باشد تفاوت این دو نرخ از فروشنده اخذ می شود.
• جریمه عدم واریز پیش پرداخت تحویل توسط خریدار: یک درصد ارزش قرار داد بوده و در صورتیکه قیمت دارایی پایه در بازار نقدی پایین تر از قیمت تسویه روزانه قرار داد آتی باشد، تفاوت این دو قیمت به نفع فروشنده از خریدار اخذ می شود.

مزایای معاملات آتی سكه

1-بازارهای معاملاتی آتی یا فیوچرز بازارهای دو طرفه هستند. به این معنی که معامله گر بدون اینكه دارای قرار داد خرید از قبل باشد می تواند اقدام به فروش نماید. این سبب می شود که بدون توجه به شرایط اقتصادی شما بتوانید با تشخیص درست جهت بازار از حركت قیمتها در هر طرف کسب منفعت نمایید.

2-وجود نسبت اهرمی یا لوریج سبب می شود که شما بتوانید با چند برابر مبلغ سپرده ای که وارد بازار کرده اید اقدام به خرید و فروش نمایید. به طور مثال همانطور که در توضیح قرار دادهای آتی سكه ذكر شد مبلغ سپرده اولیه برای یک قرار داد با 10 سكه طلا به میزان دویست هزار تومان می باشد. با توجه به قیمت تقریبی سكه که در همان حوالی سپرده اولیه است می توان گفت که شما در بازار سكه با نسبت اهرمی 10 به خرید و فروش اقدام می کنید. .به طور مثال فرض کنید شما یک قرار داد (شامل 10 سكه) به قیمت هر سكه 200 هزار تومان خریداری کرده و مبلغ 200 هزار تومان هم سپرده کرده اید. حال چند روز بعد قیمت سكه یک درصد افزایش پیدا میکند و شما اقدام به فروش قرار داد خود به قیمت هر سكه 202 هزار تومان می کنید. با توجه به اینكه قرار داد شامل 10 سكه است شما در این معامله 20 هزار تومان ارزش افزوده کسب کرده اید. همچنین در یک خرید و فروش شما مبلغ 4 هزارتومان به عنوان کارمزد می پردازید و در نهایت در این معامله 16 هزار تومان سود می کنید. لذا با توجه به سپرده اولیه تان شما با یک درصد نوسان در قیمت سكه 8 درصد سود کسب می کنید.

3-گرچه حداكثر نوسان روزانه برای هر سكه 3 درصد در نظر گرفته شده است اما با توجه به نسبت اهرمی 10 مقدار نوسان روزانه برای سپرده شما به میزان 30 درصد خواهد بود. لذا می توان گفت شما در این بازار چندان با محدودیت نوسان درگیر نخواهید بود.

4-در بازار معاملات آتی در کمتر از ده درصد موارد انجام یک معامله به مبادله فیزیکی کالا منجر می شود. لذا در صورتی که شما تا پایان مهلت قرار داد اقدام به خروج از قرار داد خود نكنید ، می توانید به جای مبادله کالا ، اختلاف مبلغ خرید یا فروش قرار داد را با آخرین قیمت تسویه روزانه محاسبه کرده و ما به تفاوت این مبلغ را دریافت و یا پرداخت کرده و به این ترتیب قرار داد خود را تسویه نمایید.

5-با توجه به همبستگی قیمت سكه و قیمت جهانی طلا شما می توانید با انجام تحلیل بر روی قیمت جهانی طلا از نوسانات قیمتی آن بر روی خرید و فروش سكه استفاده نمایید.

مخاطرات بازار آتی سكه

1-وجود نسبت اهرمی در این معاملات می تواند ریسک سرمایه گذاری را بالا ببرد. لذا انجام معامله در این بازار باید با دقت و بررسی بسیار دقیق صورت گیرد.

2-عدم انطباق روزهای کاری بورس سكه با روزهای معاملات طلا در بازارهای جهانی سبب کاهش همپوشانی روزهای معاملاتی سكه و طلا می شود . لذا در صورتی که قصد انجام معاملات با استفاده از قیمت های جهانی طلا را داریم لازم است تا حد امكان تحلیلهای بلند مدت تری از روند حركتی طلا داشته باشیم. در شكل پیوست روند قیمتی سكه و طلا در روزهایی که بازارهای آتی سكه و جهانی طلا همپوشانی داشته اند مشاهده می شود.

3-به دلیل اینكه در بررسی قیمت طلا لازم است تا نرخ برابری دلار نیز در نظر گرفته شود لذا تا حدی پارامترهای تصمیم گیری ما افزایش میابد.

چند نكته در ارتباط با بازار آتی سكه:

1-نحوه محاسبه قیمت سكه با توجه به قیمتهای جهانی طلا:

• عیار سكه تحویلی در بورس کالا مطابق با استاندارد بانک مركزی 0.9 با وزن 8.133 گرم می باشد.
• قیمت های جهانی طلا برای هر اونس طلا با عیار 0.999 (که همان عیار 24 است) اعلام می گردد.
• هر اونس برابر با 31.103431 گرم می باشد.
• هزینه ضرب سكه معمولا 5000 تومان در نظر گرفته می شود.

مطابق با مفروضات فوق قیمت هر سكه را می توان از رابطه زیر بدست آورد:

قیمت سكه = 0.235334*قیمت هر اونس طلا*نرخ برابری دلار+5000

برای مثال برای تاریخ 16 دی ماه قیمتها به صورت زیر بوده است:

نرخ برابری دلار= 995
قیمت جهانی طلا = با توجه به ساعت کاری بورس سكه که از ساعت 10 صبح تا 17 بعد از ظهر می باشد در تاریخ فوق قیمت طلا با باز گشایی بازار جهانی از مبلغ 873 دلار شروع شده و تا قیمت 844 تا ساعات پایانی افت کرده است. .

با توجه به این نكات و با فرمول فوق قیمت سكه در طول روز از 2026288 ریال تا 2094193 ریال بر اساس قیمتهای جهانی متغیر بوده است .
قیمت تسویه روز در بورس کالا 2022067 ریال رقم خورده است.

2-از لحاظ تكنیکالی برای داشتن دید نسبتا صحیح نسبت به قیمت سكه می توان از تحلیل تكنیکال قیمت جهانی طلا در بازه زمانی (تایم فریم ) 4 ساعته برای تصمیم گیری استفاده کرد.

3-بهترین شرایط برای تحلیل قیمت را می توان تحلیل قیمت طلا در روز دوشنبه که آغاز کار بازار جهانی است و استفاده از آن در بازار روز دوشنبه ایران نامید

قرارداد آتی (Future Contract) چیست؟ آشنایی با مشخصات قراردادهای آتی

در خصوص بازار بورس کالا، تا این‌جا با نحوه دریافت کد بورسی و انجام معاملات در هر زیربازار آشنا شدیم. در این مقاله می‌خواهیم با ماهیت قراردادهای آتی آشنا شویم. این که قراردادهای آتی چه هستند؟ چگونه کار می‌کنند؟ شرایط معاملات چیست؟ تفاوت قراردادهای آتی با پیمان آتی چیست؟ و هر موضوع دیگری که به این قراردادها مربوط باشد. اگر قصد فعالیت در بازار آتی را دارید، در ادامه با ما همراه باشید.

قرارداد آتی چیست؟

قرارداد آتی معامله‌ای است که در آن خریدار و فروشنده توافق می‌کنند تا یک کالا با ویژگی‌های خاص را در زمانی معین در آینده با قیمتی معین معامله کنند.

در قراردادهای آتی وجه معامله در آینده پرداخت می‌شود. یعنی در زمان معامله پولی ردوبدل نمی‌شود. تنها درصدی از قرارداد به عنوان وجه تضمین پرداخت می‌شود تا دو طرف معامله به قرارداد پایبند بمانند. هر دو طرف معامله باید ریسک افزایش یا کاهش قیمت در زمان تحویل کالا را بپذیرند و در صورتی که بخواهند قرارداد را فسخ کنند، مبلغی به عنوان جریمه نکول پرداخت خواهند کرد.

برای درک بهتر قرارداد آتی فرض کنید در مهرماه هستیم و شما یک قرارداد آتی سکه را خریداری کرده‌اید. همچنین فرض می‌کنیم حجم هر قرارداد آتی سکه ۱۰ عدد، قیمت هر سکه ۱۵ میلیون تومان و تاریخ تحویل آن اسفند ماه باشد. در این صورت شما موظفید در اسفند ماه مبلغ ۱۵۰ میلیون تومان را برای هر قرارداد خریداری شده به فروشنده پرداخت کرده و سکه‌های خود را دریافت کنید، چه قیمت سکه در اسفند ماه افزایش یافته باشد چه کاهش.

انواع قراردادهای آتی

قراردادهای آتی معمولا به دو گروه قراردادهای آتی کالا و قراردادهای آتی مالی تقسیم بندی می‌شوند.

• قراردادهای آتی کالا و دارایی پایه آن معمولا محصولات کشاورزی، فلزی و نفتی می‌باشند.
• در قرارداد های آتی مالی از سهام، ارز و اوراق قرضه استفاده می‌شود.

مشخصات قراردادهای آتی

هر قرارداد آتی دارای مشخصاتی از جمله اندازه قرارداد، زمان سررسید، قیمت کالا، وجه تضمین و غیره می‌باشد. در ادامه تمام ویژگی‌هایی که در یک قرارداد آتی ذکر می‌شوند، را بررسی می‌کنیم.

• دارایی پایه: قیمت قراردادهای آتی از یک دارایی که به آن دارایی پایه می‌گویند، مشتق می‌شود. به همین دلیل نیز قراردادهای آتی را یکی از ابزارهای بازار مشتقه می دانند. مثلا قراردادهای آتی می‌توانند بر روی محصولات کشاورزی منتشر شوند که در این صورت آن محصول کشاورزی، دارایی پایه قرارداد آتی نامیده می‌شود.
• اندازه قرارداد: حجمی از دارایی که در هر قرارداد معامله می‌شود را گویند. مثلا در قرارداد آتی زعفران حجم هر قرارداد ۱۰۰ گرم می‌باشد. اگر خریدار ۵ قرارداد آتی زعفران را بخرد در واقع ۵۰۰ گرم زعفران خریده است.
• وجه تضمین اولیه: درصدی از ارزش هر قرارداد است که دو طرف به عنوان ضمانت اجرای قرارداد می‌پردازند. مثلا اگر وجه تضمین اولیه زعفران ۳۰۰ هزار تومان باشد و شما ۵ قرارداد زعفران خریده باشید، یعنی باید مبلغ ۱۵۰۰۰۰۰ تومان را به عنوان وجه تضمین اولیه بپردازید.
• حداقل وجه تضمین: معمولا برابر با ۶۰٪ وجه تضمین اولیه است. این مقدار حداقل وجهی را نشان می‌دهد که سرمایه گذار برای سررسید در معاملات Margin انجام شدن معامله و جلوگیری از وضعیت call margin باید در حساب خود داشته باشد.

• تاریخ سررسید: همان روز موعودی است که معامله انجام می‌شود. امکان انجام معامله در تاریخی به جز تاریخ سرسید وجود ندارد.
• قیمت تسویه روزانه: این عدد میانگین قیمت معاملات انجام شده برای هر قرارداد در نیم ساعت پایانی آخرین جلسه معاملاتی در هر روز است. قیمت تسویه روزانه به عنوان مبنای قیمت برای معاملات روز بعد استفاده می‌شود. این عدد را می‌توان معادل قیمت پایانی در بازار اوراق بهادار در نظر گرفت.
• حجم: در اطلاعات هر نماد، حجم نشان‌دهنده تعداد قرارداد‌های معامله شده تا آن لحظه می‌باشد.
• ارزش: در اطلاعات نماد، قیمتی را به عنوان قیمت تسویه لحظه‌ای مشاهده می‌کنید. اگر قیمت تسویه لحظه‌ای را در حجم ضرب کنید، ارزش معاملات بدست می‌آید.
• حد نوسان قیمت روزانه: میزان نوسان مجاز قیمت در هر روز معاملاتی ۵٪ قیمت تسویه روز قبل می‌باشد. در نتیجه امکان ثبت سفارش با قیمتی بالاتر یا پایین‌تر از این محدوده وجود ندارد.
• کارمزد: درصدی از ارزش قرارداد است که دو طرف معامله بابت دریافت خدمات پرداخت می‌کنند. در حال حاضر کارمزد هر قرارداد آتی برای هر طرف معامله ۰.۰۰۰۶۸ ارزش قرارداد می‌باشد که ۰.۰۰۰۴ آن سهم کارگزار، ۰.۰۰۰۲ آن سهم شرکت بورس کالا و ۰.۰۰۰۰۸ آن سهم سازمان بورس و اوراق بهادار است.

در شکل زیر مشخصات قرارداد آتی زیره سبز را برای نمونه مشاهده می‌کنید.

موقعیت‌های قراردادهای آتی

هر مرحله از معاملات آتی، با توجه به شرایطی که خریدار یا فروشنده در آن قرار دارد، نام متفاوتی دارد. بهتر است با این مراحل آشنا شویم.

• موقعیت تعهدی خرید: به موقعیتی گفته می‌شود که در آن فرد اقدام به خرید یک قرارداد آتی می‌کند به گونه‌ای که متعهد می‌شود در تاریخ سررسید دارایی پایه را تحویل بگیرد، یا موقعیتی که در آن فرد با امید افزایش قیمت، قرارداد آتی را نگهداری می‌کند. در این صورت حساب وی هر روز بر اساس قیمت تسویه روزانه در معرض سود یا زیان قرار می‌گیرد. این وضعیت به Long position نیز معروف است.
• موقعیت تعهدی فروش: به موقیعتی گفته می‌شود که در آن فرد یک قرارداد آتی را می‌فروشد و متعهد به تحویل دادن کالا در تاریخ سررسید می‌شود. این موقعیت، Short position نیز نامیده می‌شود.
• موقعیت تعهدی باز: یک قرارداد آتی خرید/فروش با سفارش در خلاف جهت (ثبت سفارش فروش/خرید)، معاوضه فیزیکی، تسویه نقدی و یا تحویل کالا می‌تواند بسته شود. اگر قرارداد از طریق روش‌های ذکر شده بسته نشود، در موقعیت تعهدی باز قرار دارد.

نمادهای معاملاتی در قراردادهای آتی

هر نماد معاملاتی در قراردادهای آتی شامل نام کالا و تاریخ سررسید آن می‌باشد. این نام ها بر اساس مصوبه هیئت پذیرش بورس تعیین می‌شوند. در شکل زیر نام نماد زیره سبز با سررسید اذرماه سال ۹۹ را مشاهده می‌کنید.

قرارداد آتی چه سودی برای معامله گران دارد؟

دو موضوعی که می‌تواند قراردادهای آتی را برای معامله گران جذاب کند پوشش ریسک و سفته بازی است. این موضوع را با مثال توضیح می‌دهیم.

فرض کنید یک تولید کننده شروع به تولید کالایی نموده است که نوسان قیمت آن بالاست. همچنین کالاهای در دست تولید، ۳ ماه دیگر آماده خواهند شد. با توجه به تغییرات قیمت این کالا، نمی‌توان از رشد قیمت در ماه‌های آینده مطمئن بود. پس فروشنده می‌تواند با انگیزه پوشش ریسک از قرارداد آتی فروش استفاده کند.

در مثال دیگری فرض کنید قیمت سکه را بررسی کرده‌اید و انتظار دارید قیمت در ماه‌های آینده یک میلیون تومان کاهش یابد و به عدد ۱۴ میلیون تومان برسد. در این صورت می‌توانید وارد یک قرارداد آتی فروش به قیمتی بالاتر از ۱۴ میلیون تومان مثلا ۱۵ میلیون تومان شوید. اگر پیش بینی شما درست باشد، در تاریخ سررسید می‌توانید سکه را ۱۴ میلیون تومان خریداری کرده و ۱۵ میلیون تومان بفروشید. یعنی از هر سکه یک میلیون تومان سود کنید. در این‌جا گفته می‌شود شما با انگیزه سفته بازی وارد یک قرارداد آتی شده‌اید.

عملکرد اهرمی قراردادهای آتی

اگر بخواهید چرخ ماشین خود را عوض کنید، حتما از جک استفاده می‌کنید. جک در اینجا نقش اهرم را ایفا می‌کند. در واقع اهرم وسیله‌ای است که نتیجه کار شما را چند برابر می‌کند. در مثال ماشین نیز نیرویی که شما برای بالابردن ماشین استفاده می‌کنید را چند برابر می‌کنید.

در بازارهای مالی نیز اهرم همین نقش را دارد. اهرمی بودن قراردادهای آتی به معامله گران این فرصت را می‌دهد تا با سپرده اولیه اندک سود زیادی را بدست آورند. اما دقت کنید که معاملات آتی به خودی خود معالات پرریسکی محسوب می‌شوند و اهرم ضمانتی برای کسب سود نیست. یعنی همان‌طور که می‌تواند بازده معامله شما را افزایش دهد، می‌تواند در شرایط نزولی، باعث چندبرابر شدن ضرر معاملات نیز شود.

تفاوت قرارداد آتی و پیمان آتی چیست؟

پیمان آتی (forward contract) در واقع نوع غیر استانداردی از قرارداد آتی (future contract) است. در نتیجه ریسک آن کمی بیشتر از قرارداد آتی می‌باشد. این دو معامله اصولا ماهیت یکسانی دارند و از لحاظ تعیین قیمت و زمان تحویل کالا مشابهند، اما تفاوت‌هایی نیز دارند که در ادامه به آن‌ها می‌پردازیم.

• بارزترین تفاوت پیمان آتی و قرارداد آتی بازاری است که در آن معامله می‌شوند. قرارداد آتی در بورس و پیمان آتی در بازار فرابورس معامله می‌شوند. بنابراین می‌توان گفت قراردادهای آتی شفافیت قیمتی بیشتری نسبت به پیمان آتی دارند.
• در معاملات قراردادهای آتی واسطه‌ای بنام اتاق پایاپای وجود دارد و وجه تضمین معامله توسط اتاق پایاپای دریافت می‌شود. در حالی که اتاق پایاپای در پیمان آتی نقشی ندارد. بنابراین دو طرف معامله می‌توانند در مورد پرداخت یا عدم پرداخت وجه تضمین و مبلغ آن توافق کنند. پس سررسید در معاملات Margin می‌توان گفت قراردادهای آتی از پشتوانه قابل اعتمادی به عنوان اتاق پایاپای استفاده می‌کنند.
• در پیمان آتی پرداخت معمولا یکبار و در زمان سررسید انجام می‌شود، در حالی که این فرآیند در قراردادهای آتی بصورت روزانه و بر اساس سازوکار تسویه حساب روزانه ودیعه، صورت می‌پذیرد.

قراردادهای آتی معمولا می‌توانند قبل از سررسید با اتخاذ یک موقعیت معکوس بسته شوند. یعنی الزامی برای مالکیت دارایی نیست و می‌توان از شرایط پیش فروش استفاده کرد. حتی در صورت نیاز به تحویل کالا می‌توان آن را از بازار فیزیکی خریداری کرده و تحویل داد. در حالی که در پیمان آتی معمولا در تاریخ سررسید، کالا به صورت فیزیکی تحویل و یا معامله بصورت تسویه نقدی بسته می‌شود. بنابراین قراردادهای آتی از نقدشوندگی بالاتری برخوردارند.

سوالات متداول

در حال حاضر معاملات آتی بر روی سکه، زیره، زعفران و پسته انجام می‌شوند.

می‌توانید از سایت بورس کالا به آدرسcdn.ime.co.ir استفاده کنید.

سررسید هر قرارداد در اطلاعیه مشخصات قرارداد درج می‌شود. امکان نگهداری اوراق بعد از سررسید وجود ندارد.