(ارزش جاری بازار در زمان مبدا/ ارزش جاری بازار سهام در زمان محاسبه)* 100 = شاخص کل
علت افزایش شاخص بورس چیست؟
افزایش بیسابقه شاخص بورس از ابتدای سال جاری به رغم تمام بحرانهای اقتصادی ناشی از تحریم سبب شد تا تمامی نگاهها به چرایی این اتفاق مهم برای اقتصاد کشور دوخته شود.
اعتمادآنلاین| علیرضا اصغرزاده - شاخص بورس از ابتدای سال جاری و در مدت 59 روز کاری معاملاتی، 70 هزار و 285 واحد رشد پیدا کرد که نسبت به همین بازه زمانی در سالهای گذشته رکوردی دستنیافتنی است.
افزایش شاخص بورس به رغم تمام بحرانهای اقتصادی ناشی از تحریمها نشان میدهد بسیاری از سرمایهگذاران متوجه اهمیت این بازار در افزایش سرمایه خود شدهاند.
حسین خزلی، فعال بازار سرمایه و بورس: ورود سرمایهگذاران جدید به بازار سهام مشهود است، چراکه نسبت به سال گذشته چند هزار میلیارد تومان افزایش معاملات سهام داشتهایم.
تیرداد احمدی، استاد دانشگاه تهران: رشد شاخص بورس اوراق بهادار به 2 دلیل اصلی افزایش قیمت برخی از کالاها و نیز ثبات نرخ ارز است که خودبهخود در سودآوری شرکتها اثر دارد.
شاخص بورس بر اساس نحوه عملکرد شرکتها و اخبار مربوط به آنها، عملکرد صنعت و فعالیتهای صنعتی، احساسات سرمایهگذاران و عوامل اقتصادی افزایش مییابد.
عقبگرد قیمت دلار و کاهش حباب سکه نیز از جمله عوامل اقتصادی است که بخشی از سرمایهگذارها را با انگیزه کسب سود راهی بازار سهام کرد.
از طرف دیگر، تحلیلگران بورس انتظارات خود را در مورد نسبت قیمت به درآمد شرکتها کاهش دادند و در نتیجه در سود ثابت قیمتهای پایینتر و منطقیتری برای شرکتها در نظر گرفته شد.
اطلاعاتی کاملی در خصوص شاخص بورس
حال که تا اینجا با مفاهیم بورسی آشنا شدید، بهتر است راجع به شاخص های بورسی هم اطلاعات کسب کنید.
- شاخص بورس تهران چیست؟
- به ویژه این که شاخص بورس تهران در رسانهها را با نام شاخص بورس ایران می شناسند
- شاخص کل بورس چیست؟
- نحوه محاسبه شاخص کل بورس
- عملکرد شاخص بورس
- >
- شاخص های سهام کمتر شناخته شده
- اگر سهامهای بازار منفی باشند تکلیف شاخص هم وزن چه می شود؟
- تفاوت شاخص کل با شاخص هم وزن
- برای درک بهتر شاخص ها
- شاخص صنعت بیانگر چیست؟
- >
- روشی دیگر برای تعیین ارزش سرمایه گذاری، این بار با شاخص صنعت
ما در این مقاله قصد داریم که به شما شاخص های بورسی و مفاهیم آن ها را آموزش دهیم و همچنین شما را با دوره آموزش مبتدی تا پیشرفته بورس در ایران آشنا کنیم ، تا انتهای آموزش همراه ما باشید.
شاخص بورس تهران چیست؟
در حقیقت، شاخص بورس تهران، معیاری برای میانگین گرفتن از رشد یا ریزش سهامِ شرکتهای بورسی می باشد.
به ویژه این که شاخص بورس تهران در رسانهها را با نام شاخص بورس ایران می شناسند
شاخص کل بورس چیست؟
به میانگین کل نوسانات موجود در بازار بورس، شاخص کل می گویند، این شاخص در واقع نشان دهنده وضعیت عمومی بازار است و رشد شاخص بورس به معنای رشد بازار بورس است. بهتر بدانید که این شاخص توسط سهم های بزرگ راحتتر تغییر پیدا میکند به عنوان مثال اگر سهام شستا در یک روز تغییر داشته باشد به راحتی میتوان تغییر در شاخص مشاهده کرد.
نحوه محاسبه شاخص کل بورس
خوب است بدانید که فرمول محاسبه ی شاخص کل بورس نه مثل محاسبه دلتا و یا فیثاغورث است، نه انتگرال و مشتق! بلکه فرمول محاسبه شاخص کل به شکلی طراحی شده که به نسبت بزرگ یا کوچک بودن شرکتها توجه میکند.
عملکرد شاخص بورس
شاخص بورس سهام اگر احساس کند که سرمایه گذاران در حال فرسودگی اقتصادی هستند. یک فهرست از داده های شرکت های مختلف در صنایع را جمع آوری می کند. این داده ها با هم تصویری را تشکیل می دهند که به سرمایه گذاران کمک می کند تا سطح قیمت فعلی را با قیمت های گذشته مقایسه کنند تا عملکرد بازار را محاسبه کنند.
بهتر است بدانید>>
- برخی از شاخص ها بر روی زیرمجموعه کوچکتر بازار تمرکز دارند
- اندازه شاخص ها نیز متفاوت است ، برخی از آنها تعداد انگشت شماری از سهام را ردیابی می کنند و برخی دیگر هزاران سهام را جستجو می کنند. هر شاخص هدفی منحصر به فرد دارد زیرا سرمایه گذاران مختلف به بخشهای مختلف علاقه مند هستند.
شاخص های سهام کمتر شناخته شده
فراتر از این شاخص های معروف بازار سهام ، هزاران شاخص کمتر شناخته شده وجود دارد. شما می توانید شاخص هایی پیدا کنید، که عملکرد سهام در یک کشور خاص را نشان می دهد، یا در بخش خاصی از اقتصاد تجارت می کنند.
برخی از شاخص ها، شرکت های بزرگ ، متوسط و کوچک را به دسته های مختلف تفکیک می کنند. برخی دیگر از استراتژی های سرمایه گذاری مانند رشد ، ارزش یا سرمایه گذاری سود سهام برای انتخاب سهام مولفه استفاده می کنند.
تقریباً هر نوع سهام مورد علاقه شما ، شاخصی برای آن وجود دارد. افزایش صندوق های سرمایه گذاری شاخص و ETF منجر به تکثیر شاخص ها شده تا به مدیران صندوق کمک کند تا از استراتژی های منفعلانه سرمایه گذاری برای به حداقل رساندن هزینه ها استفاده کنند و به سرمایه گذاران اجازه دهد تا سبدگردانی را دقیقاً به دلخواه خود تنظیم کنند.
به معیاری که برای میانگین گرفتن یکسان از بازار سرمایه استفاده می شود، شاخص هم وزن می گویند.
اگر سهامهای بازار منفی باشند تکلیف شاخص هم وزن چه می شود؟
اگر چنین باشد اما صرفا چند سهام بزرگ بازار مثبت باشند، شاخص کل مثبت میشود؛ اما حتما در چنین مواردی شاخص هم وزن منفی خواهد بود.
تفاوت شاخص کل با شاخص هم وزن
می دانید تفاوت اصلی شاخص کل با شاخص هم وزن در چیست؟
تفاوت آنها در، در نظر نگرفتن ارزش سهام است.
شاخص هم وزن از تمام سهامهای بازار به صورت یکسان میانگین میگیرد؛ ولی شاخص کل بیشترین تاثیر خود را از سهامهای بزرگ میگیرد.
برای درک بهتر شاخص ها
- یک شاخص ، عملکرد قیمت یک سبد اوراق بهادار را با استفاده از یک معیار استاندارد و روش خوب اندازه گیری می کند.
- شاخص ها در بازارهای مالی اغلب به عنوان معیار برای ارزیابی عملکرد یک سرمایه گذاری استفاده می شوند.
شاخص صنعت بیانگر چیست؟
شاخص صنعت در حقیقت نشان دهنده ی وضعیت عمومی یک صنعت در بورس است.
همانطور که می دانید در بازار سرمایه شرکتهای مختلفی وجود دارند که دستهای از این شرکتها در یک صنعت به فعالیت می پردازند.
به طور مثال سهام ذوب آهن اصفهان، سهام فولاد مبارکه و سهام فولاد هرمزگان در یک صنعت در حال فعالیت هستند که به مجموع این سهامها در کنار هم صنعت فولادی گفته میشود.>>
و در ادامه، شرکتهایی که در یک صنعت فعالیت می کنند، از آنها میانگینی گرفته شده و به صورت شاخص رسم میشوند که به آن شاخص صنعت میگویند.
روشی دیگر برای تعیین ارزش سرمایه گذاری، این بار با شاخص صنعت
قطعا می دانید که تحلیلگران برای شناسایی سهام از روش های مختلفی استفاده می کنند که یکی از این روش ها، تحلیل شاخص یک صنعت است ! زیرا به این روش، به طور کلی متوجه میشوند این صنعت ارزش سرمایه گذاری دارد یا خیر.
این قسمت از آموزش بورس هم به پایان رسید، امیدواریم راجع به شاخص های بورس توضیحات خوبی داده باشیم، برای آموزش قسمت های بعدی بورس با سایت استاد محرابی، مراجعه کنید.
شاخص بورس چیست ؟
اگر کم و بیش پیگیر اخبار بورس باشید به احتمال زیاد اصطلاح «شاخص بورس» و اخباری مانند: «شاخص بورس با ۵۰۰ واحد رشد به ۷۵۰۰۰ واحد رسید» را بارها شنیدهاید. شاید این سوال برای شما هم پیش آمده باشد که این شاخص بورس چیست و نوسانات عدد این شاخص چه معنایی دارند؟ با پالیزبوک همراه باشید تا به مفهوم شاخص بورس پی ببرید.
مقدمه
امروزه یکی از بازارهای بزرگ برای جذب سرمایه، بازار بورس و اوراق بهادار است. اغلب کسانی که دستی در بازار بورس دارند، از سرمایهگذاری در آن رضایتمند هستند. با توجه به رشد بیسابقه بورس اوراق بهادار تهران، نقدینگی زیادی در آن جذب شده است و بازده بورس رشد کرده بطوری که نرخ بازگشت سرمایه نیز افزایش یافته است.
برای سرمایهگذاری در بازار سرمایه، فعالین این حوزه مؤلفههای مختلفی را مورد بررسی و ارزیابی خود قرار میدهند.
به عبارتی برای کسب سود مناسب در خرید و فروش سهام شرکتهای بورسی، باید روند قیمت یا بازده سهام شرکتها، سود شرکت در دورههای مختلف، روند بازدهی صنعت مربوطه و همینطور وضعیت بازار را مورد بررسی قرار داد.
یکی از ابزارهای مهم در ارزیابی بازار سرمایه تحلیل شاخصهای مختلف از جمله شاخص بورس است. سهامداران نیازمند استفاده از شاخصها هستند تا از این طریق بتوانند به اطلاعات عمومی قیمت یا بازدهی در میان تمام یا گروهی از شرکتهای بورسی دست پیدا کنند.
شاخص چیست ؟
واژه «شاخص» ترجمه کلمه انگلیسی (Index) است. این واژه در مفهوم کلی به معنای نماگر یا نشانگر و بیانگر عددی است که شما با استفاده از آن میتوانید تغییرات ایجاد شده در یک یا چند متغییر را طی یک بازه زمانی خاص، مشاهده کنید. در واقع با بررسی یک شاخص میتوانید وضعیت و نوسانات متغیرهای مورد بررسی آن شاخص را ببینید.
شاخص بورس چیست
معمولاً یکی از معیارهای رکود و یا رونق اقتصادی در بازار سرمایه از طریق شاخصها مشخص میشود؛ به بیان دیگر فعالان بازار سرمایه از این طریق میتوانند وضعیت کلی بازار را بسنجند و حتی تغییرات احتمالی قیمتها را در آینده دنبال کنند. این موضوع نیز بسیار حائز اهمیت است که سهامداران میتوانند از طریق شاخصها، به مقایسه تغییرات یک پدیده در دو زمان متفاوت احاطه پیدا کنند؛ به صورت کلی شاخص ابزاری برای مقایسه تغییرات گروهی چند پدیده با یکدیگر است. در این میان با استفاده از شاخص قیمت میتوان صنایع مختلف را با یکدیگر مقایسه کرد.
بورس چیست ؟
به زبان ساده میتوان گفت که بازار مکانی است که در آن خرید و فروش انجام میشود. حال این بازار میتواند یک مکان فیزیکی یا در بستری مانند اینترنت باشد. آنچه خریداران و فروشندگان معامله میکنند، داراییهایشان است که میتواند واقعی یا مالی باشد. داراییهای واقعی همان داراییهای فیزیکی مانند خانه، زمین، خودرو و… هستند. در طرف مقابل، داراییهای مالی اسنادی مانند سهام و اوراق مشارکت را در بر میگیرند.
منظور از شاخص بورس چیست ؟
شاخص بورس، عددی است که وضعیت کلی بورس و روند رشد یا افت این بازار را نشان میدهد.
ما در بورس فقط یک شاخص نداریم بلکه چند شاخص مختلف داریم که هر کدام از آنها وضعیت بورس را از جنبه خاصی به ما نشان میدهند. محاسبه هر کدام از این شاخصها از طریق فرمول متفاوتی صورت میگیرد. پس برای تحلیل آن باید بدانید کارکرد آن شاخص چیست؟ شاخصها معیارهای مهمی هستند که با تحلیل و بررسیشان میتوان از جنبههای مختلف، وضعیت گذشته و حال بورس را دریافت. در بین این شاخصها چند شاخص از اهمیت بیشتری نزد افراد فعال در بازار بورس برخوردار هستند.
انواع شاخص بورس :
در بورس اوراق بهادار تهران شاخص های مختلفی وجود دارد که سهامداران از آن ها برای سرمایه گذاری و خرید و فروش سهام استفاده میکنند. این شاخص ها عبارتند از:
شاخص بازده نقدی
شاخص قیمت و بازده نقدی
شاخص صنعت و شاخص مالی
شاخص سهام آزاد شناور
شاخص بازار اول و بازار دوم
شاخص ۵۰ شرکت برتر
شاخص ۳۰ شرکت بزرگ
هریک از شاخصها با توجه به پارامتر مورد بررسی به شاخص قیمت و شاخص بازدهی تقسیم میشود و معنا و مفهومی را در بر دارند که براساس متغییرهای مورد نظر قابل تفکیک هستند؛ بهعنوان نمونه شاخص کل تمامی شرکتهای بورس را در برمیگیرد، شاخص صنعت شرکتهای تولیدی و شاخص مالی شرکتهای گروه خدمات مالی و سرمایهگذاری را شامل میشود.
شاخص بورس چیست
شاخص کل قیمت :
در این شاخص زمانی که شرکتها از محل آورده نقدی و مطالبات سهامداران افزایش سرمایه میدهد و یا تعداد شرکتها کم و یا زیاد میشوند تعدیل میگردد که به دلیل پیچیدگی محاسبات از تشریح شیوه آن خودداری میگردد.
فقط برای آشنایی با این شاخص، تصویر زیر را ببینید.
نحوه محاسبه شاخص کل
شاخص هم وزن :
در کنار شاخص کل، شاخص دیگری به نام شاخص هموزن وجود دارد که اندازه شرکتها در محاسبه آن تاثیری ندارد و وزن همه شرکتها یکسان در نظر گرفته میشود.
به عنوان مثال در گروه شیمیایی، شرکت صنایع پتروشیمی خلیج فارس، شرکتی با اندازه بزرگ و ارزش بازار بالاست و از طرفی در همین گروه، نماد شکربن (شرکت کربن ایران) شرکتی بسیار کوچکتر با ارزش بازار پایینتر است.
اگر شاخص کل بر مبنای هموزن محاسبه شود، معاملات این دو سهم در بازار تاثیر یکسانی روی شاخص هم وزن دارد. سرمایهگذاران در کنار بررسی شاخص کل بورس، باید شاخص هم وزن را هم مورد بررسی قرار دهند.
چرا که شاخص هم وزن بهتر میتواند شاخص صنعت چیست؟ شاخص صنعت چیست؟ وضعیت بازار سرمایه را نشان دهد.
به عنوان مثال ممکن است در یک روز معاملاتی، شاخص کل منفی ولی شاخص هموزن مثبت باشد. این اتفاق نشان میدهد که شرکتهای بزرگتر بازار در آن روز معاملاتی وضعیت مناسبی نداشتند ولی برعکس نمادهای کوچکتر مورد توجه بازار بودهاند و افزایش قیمت داشتند.
از شاخص کل بورس برای پیشبینی وضعیت آینده بازار نیز میتوان استفاده کرد، به همین دلیل تحلیل تکنیکال شاخص کل بورس به عنوان یکی از روشهای رایج تحلیلی توسط سرمایهگذاران مورد استفاده قرار میگیرد.
البته این روزها سرمایهگذاران از تحلیل تکنیکال شاخص هموزن نیز در کنار شاخص کل برای پیشبینی آینده بازار استفاده میکنند.
شاخص بازده نقدی :
تغییرات شاخص بازده نقدی، میانگین بازدهی ناشی از پرداخت سود نقدی شرکتهای بورسی به سهامداران را نشان میدهد. لذا شاخص صنعت چیست؟ وقتی شاخص سود نقدی رو به کاهش است، شرکتها بهطور میانگین سود نقدی کمتری را در مجامع عادی سالیانه بین سهامدارانشان تقسیم میکنند.
شاخص صنعت و شاخص مالی :
به صورت کلی تمامی شرکتهای بورسی را میتوان به دو بخش صنعتی و مالی تقسیم کرد. در بخش صنعتی شرکتهای تولیدی و صنعتی نظیر مخابرات، خودروسازی، سیمان، پتروشیمی و … قرار دارند. در بخش مالی نیز بانکها، شرکتهای سرمایهگذاری، بیمه و… حضور دارند. در این میان شاخص صنعت نشاندهنده میانگین تغییرات قیمت سهام شرکتهای فعال در بخش صنعت و شاخص مالی نیز میانگین تغییرات قیمت سهام شرکتهای فعال در بخش مالی است. همچنین میتوان برای هریک از بخشهای صنعت و مالی، شاخص های جداگانهای در نظر گرفت؛ بهعنوان نمونه شاخص صنعت خودروسازی متوسط تغییرات قیمت شرکتهای فعال در صنعت خودروسازی را نشان میدهد.
شاخص سهام آزاد شناور (TEFIX) :
درمجموع سهام شرکتهای بورسی توسط سهامداران حقیقی و حقوقی خریداری میشود. معمولاً سهامداران حقوقی مالکان پرنفوذی در شرکتهای بورسی به شمار آمده و در صورت خریداری سهام شرکتهای بورسی، درصد بالایی از سهام شرکت را تصاحب میکنند. با توجه به این موضوع، به میزان سهامی که معمولاً در شرکتهای بورسی در اختیار سهامداران حقیقی قرار دارد و مرتباً در بازار خریدوفروش میشود، سهام شناور آزاد گفته میشود.
شاخص بازار اول و بازار دوم :
به طور کلی شرکتهایی که وارد بازار اول بورس میشوند به لحاظ سرمایه، وضعیت سودآوری و همچنین درصد سهام شناور آزاد در وضعیت مناسبتری قرار دارند و شرکتهایی که از نظر این معیارها در شرایط پایینتری قرار دارند در بازار دوم بورس پذیرش میشوند.
پس شاخص بازار اول بیانگر سطح عمومی قیمت سهام شرکتهایی است که در بازار اول بورس پذیرش شدهاند و شاخص بازار دوم نیز بیانگر سطح عمومی قیمتهایی است که در بازار دوم بورس پذیرش شدهاند.
شاخص ۵۰ شرکت برتر :
معمولاً هر سه ماه یکبار، ۵۰ شرکت برتر در بورس اوراق بهادار معرفی میشوند که سهام این شرکتها نسبت به سایر شرکتهای موجود در بورس اوراق بهادار، قابلیت نقد شوندگی بیشتری را دارد. شاخص ۵۰ شرکت برتر میانگین قیمت سهام این ۵۰ شرکت برتر را نشان میدهد. این شرکتها در طول روز، به تعداد قابل توجهی خرید و فروش میشوند و سهامداران به راحتی میتوانند سهام این شرکتهای بورسی را خرید و فروش کنند.
شاخص ۳۰ شرکت بزرگ :
شاخص ۳۰ شرکت بزرگ نیز میانگین تغییرات قیمت سهام ۳۰ شرکت بزرگ بورس را نشان میدهد. معیار انتخاب این ۳۰ شرکت نیز بر اساس اندازه شرکت است و اندازه شرکتها نیز از ارزش روز بازار سهم تعیین میشود که ارزش روز بازار سهام از حاصل ضرب قیمت سهم در تعداد سهام منتشرشده شرکت به دست میآید. شاخص ۳۰ شرکت بزرگ تغییرات قیمت سهام را نشان میدهد. اگر چه این شرکتهای بورسی کمتر از ده درصد تعداد شرکتهای بورسی را تشکیل میدهند اما بیش از ۷۰ درصد ارزش بورس تهران را به خود اختصاص دادهاند و تغییرات قیمت آنها میتواند اثر بزرگی بر شاخص کل و بورس داشته باشد. این شاخص هر سه ماه یکبار به روزرسانی میشود. ازجمله این سهام میتوان به فولاد، فارس، فملی، اخابر و کگل اشاره کرد.
جمعبندی
شاخصها یکی از ابزارهایی هستند که وضعیت بازار سرمایه را طی دورههای قبل و جاری نشان میدهد. این نکته را در نظر داشته باشید که افزایش شاخص کل، به معنی سودآوری تمام شرکتهای بورسی نیست و همین طور بالعکس. شما علاوه بر در نظر گرفتن عملکرد شاخص بازار، باید مؤلفههای گوناگون دیگر را نیز به منظور سرمایهگذاری یا خرید و فروش سهام در نظر داشته باشید. از این رو امیدواریم شما را یک قدم به سمت سرمایهگذاری موفق در بازار سرمایه سوق داده باشیم.
شاخص کل بازار بورس چیست؟
شاخص کل بورس نشان دهنده چیست و چگونه محاسبه می شود؟ در مورد شاخص کل بورس خیلی از افراد به ویژه تازه واردان بورسی سوالات زیادی دارند. مهم ترین و پرتکرارترین سوال این است که شاخص کل بازار بورس چیست و فرمول محاسبه آن از چه قرار است؟ یا این که شرکت های بورسی چگونه در عدد شاخص کل بازار بورس تاثیر می گذارند و آیا تاثیر همه شرکت ها یکسان است یا خیر؟ در این مطلب قصد داریم تمام ابهامات در مورد شاخص کل بازار بورس تهران را برطرف کنیم و به شما قول می دهم که در انتهای این مطلب مختصر و ساده، شما قادرید شاخص کل بورس را برای اطرافیان خود تعریف کنید و به اطلاعات بورسی خود اضافه کنید، پس همه چیز راجب شاخص کل بازار سرمایه رو در این مطلب بخونید.
شاخص کل بازار بورس
چنانچه شما هم پیگیر وضعیت بورس باشید، حتما کلمه شاخص بورس زیاد به گوشتان خورده است. در واقع این همان شاخصی است که بارها در تلویزیون، رادیو و دیگر رسانه ها از رشد و افت آن صحبت به عمل می آید. در یک تعریف ساده، شاخص های بورس معیار سنجش بازار بورس ایران به حساب می آیند. بورس اوراق بهادار که در حال حاضر جایگاه خاصی در بین صاحبان سرمايه پیدا کرده است و دارای اصطلاحاتی است كه فعالان اين بازار بايد آگاهی كافی در اين زمينه داشته باشند و به اصطلاح عاميانه با چم و خم آن آشنا باشند.
به این شاخص، شاخص قیمت و بازده نقدی نیز گفته می شود که نشان دهنده سطح عمومی قیمت ها و سود نقدی سهام شرکت های بورسی است. در حقیقت این شاخص بیانگر میانگین بازدهی سرمایه گذاران در بورس است. شاخص بورس از جمله معیارهای اصلی بازار بورس محسوب می شود كه آشنايی با آن و كاربردهايش در روند سرمايه گذاری فعالان اين بازار اثرات زیادی دارد. در اين مطلب راهنما تلاش کرده ایم تا اطلاعات مورد نیاز برای اين كه بدانيد شاخص بورس یعنی چه و چطور بر مبنای نمودار شاخص بورس سرمايه گذاری كنيد ارائه شود، پس تا انتها با وب سایت تخصصی سرمایه گذاری آنلاین مای مانی همراه بمانید.
شاخص کل بازار بورس چیست؟
اصطلاح شاخص یا Index نشان دهنده عددی است که با استفاده از آن می توان تغییرات یک یا چند متغیر را در طول مدت زمان معینی مورد ارزیابی قرار داد. در بازار بورس هم شاخص های بسیاری برای نشان دادن وضعیت عمومی این بازار وجود دارند. هر شاخص از فرمول محاسباتی خاص خود داراست و هر کدام از آن ها جنبه های مختلفی از وضعیت گذشته و فعلی بازار بورس را نشان می دهند.
به این منظور که بدانید شاخص بورس چیست ، با ید با مفهوم شاخص کل یا TEPIX آشنا شوید. شاخص کل یا شاخص قیمت پرکاربردترین شاخص بورس به حساب می آید و نشان دهنده میزان تغییرات قیمت سهام شرکت های حاضر در بورس می باشد که می تواند بازدهی این بازار را نشان دهد، لذا چنانچه شاخص کل بورس در ابتدای سال ۲۰ هزار واحد باشد و در پایان سال با ۱۰ هزار واحد افزایش به ۳۰ هزار واحد برسد، معنای آن این است که میانگین بازدهی بورس از محل افزایش قیمت سهام شرکتها در آن سال ۵۰ درصد بوده است.
البته نباید این نکته را از یاد برد که تاثیر شرکت های بزرگ در افزایش یا کاهش شاخص کل بسیار زیاد است و این امر شاید یکی از نقاط ضعف این شاخص باشد. به عنوان مثال چنانچه اغلب سهام بازار با درصدهای منفی معامله شوند، چند معامله با درصد مثبت بر روی سهام شرکت های بزرگ می تواند شاخص کل بورس را مثبت کند و برعکس. البته برای رفع این مشکل از شاخص کل هم وزن استفاده به عمل می آید که در ادامه به آن اشاره خواهیم داشت. در شاخص هم وزن، تاثیر معاملات و قیمت سهام های مختلف بازار بر روی شاخص یکسان است و شرکت بزرگ و کوچک معنایی ندارد.
شاخص کل بورس نشان دهنده چیست ؟
شاخص ها عمدتا معیارهای رکود یا رونق اقتصادی در بازار سرمایه هستند، از همین روی فعالان بازار سرمایه با بررسی اين شاخص ها قادرند به وضعیت کلی بازار اشراف پیدا کرده و حتی تغییرات احتمالی قیمت ها در آینده را پیش بینی نمایند، از طرفی سهامداران از طریق شاخص ها، قادرند تغییرات یک پدیده را در دو زمان متفاوت با يكديگر مقايسه نمایند. برای مثال با استفاده از شاخص قیمت می توان صنایع مختلف را با یکدیگر مورد مقایسه قرار داد و فهمید که در حال حاضر بهترین صنعت برای سرمایه گذاری و حتی نوسان گیری کدام است.
اما در نظر داشته باشید که شاخصی كه در اخبار راديو و تلويزيون از آن به عنوان شاخص بورس نام می برند، شاخص كل است كه همه شركت های بورس را در برمی گیرد. شاخص كل در حقیقت مهم ترین شاخص بورس به شمار می رود. به بیان دیگر شاخص کل بیان کننده رفتار عمومی تمام فعالان بازار است. اگر سرمایه گذاران به بازار سهام اقبال نشان دهند، سمت خریدار کمی سنگین تر از سمت فروشنده خواهد شد.
می توان گفت که این عدم تعادل شاخص را به سمت بالا هدایت خواهد کرد، ولی خروج سرمایه ها از بازار می تواند شاخص را به سمت کاهش سوق دهد. در مجموع شاخص کل نشان می دهد که سرمایه دارها چقدر به بازار سرمایه امید دارند. حالا فرض کنید که قیمت هیچ سهمی تغییر نکند. آیا باز هم امکان دارد شاخص بورس تغییر کند؟ بله! با تغییر در مقدار سود شرکت ها. البته در واقعیت هرگز شاهد همچین اتفاقی نخواهیم بود، به خاطر این که تغییر در سود هر سهم قطعا بر روی قیمت سهام تاثیر می گذارد.
تعریف شاخص کل بورس به زبان ساده
منظور از شاخص بورس عددی است که وضعیت کلی بورس و جریان رشد یا کاهش این بازار را نشان می دهد. ما در بورس شاخص های گوناگونی داریم که هریک از آن ها وضعیت بورس را از جنبه های مختلف به ما نشان می دهند، که محاسبه هر یک از این شاخص ها با فرمول های متفاوتی صورت می پذیرد. یعنی برای تحلیل آن ابتدا باید کارکرد آن شاخص را بدانیم. نکته حائز اهمیت دیگر در مورد شاخص بورس این است که مثبت یا منفی بودن شاخص همیشه به معنی سودآوری یا ضرردهی بودن کل بورس نیست، بلکه شاخص وضعیت کلی بورس را مشخص می کند.
طریقه محاسبه شاخص شاخص کل بازار بورس
به منظور درک بهتر نحوه محاسبه شاخص کل ابتدا لازم است توضیح دهیم که بازدهی سرمایه گذاران که در بورس سرمایه گذاری کرده اند در بورس اوراق بهادار به دو روش محاسبه می شود. در ابتدا بازدهی حاصل از دریافت سود نقدی در پایان هر سال مالی شرکت است و دوم تغییر قیمت سهم در طول دوره سرمایه گذاری سهامدار.
یعنی فرض کنیم که شخصی سهامی را به ارزش هر سهم ۵۰۰ تومان در ابتدای یک سال خریداری کرده است، قیمت هر سهم این شرکت در پایان سال ۶۰۰ تومان شده و شرکتی که سهام آن خریداری شده است نیز در پایان سال ۵۰ تومان به ازای هر سهم سود نقدی تقسیم کرده است، لذا این سرمایه گذار روی سهام توانسته تا پایان این سال در مجموع ۱۵۰ تومان به ازای هر سهم سود کند و در حقیقت بازدهی این سرمایه گذار در پایان سال ۳۰ درصد بوده است، به خاطر این که سرمایه وی از ۵۰۰ تومان به ۶۵۰ تومان افزایش یافته است. حالا روش و فرمول محاسبه شاخص کل بورس نیز بر همین شکل است :
(ارزش جاری بازار در زمان مبدا/ ارزش جاری بازار سهام در زمان محاسبه)* 100 = شاخص کل
به این معنی که شاخص کل افزایش قیمت کلیه سهام های منتشر شده در بورس و همچنین تقسیم سود نقدی این شرکت های سهامی را در نظر گرفته و بدین ترتیب بازدهی کلیه سهام ها و در واقع بازدهی کل بورس را محاسبه می کند که به آن شاخص کل بورس یا بازدهی نقدی بازار بورس گفته می شود.
ارزش جاری بازار، از مجموع ارزش جاری شرکت های پذیرفته شده در بورس حاصل می شود. خود ارزش جاری هر شرکت برابر است با حاصل ضرب تعداد سهام آن شرکت در قیمت هر سهم شرکت. ارزش جاری بازار در زمان مبدا نیز مربوط به مجموع ارزش جاری شرکت های پذیرفته شده در بورس در سال پایه می شود. جالب است بدانید که در بورس اوراق بهادار تهران، سال ۱۳۶۹ به عنوان سال پایه در نظر گرفته شده است.
تفاوت شاخص کل و شاخص هم وزن
برخی کارشناسان و تحلیل گران بر این باورند که شاخص کل، معیار مناسبی برای سنجش وضعیت کلی بازار سهام نمی باشد. برای رفع این مشکل شاخص دیگری با نام “شاخص کل هم وزن” معرفی شده است. در محاسبه شاخص کل هم وزن، تمام شرکت های بورسی با وزنی برابر در محاسبه شاخص کل حضور دارند، بنابراین نوسان شرکت های کوچک و بزرگ به اندازه مساوی در تغییرات شاخص کل هم وزن سهیم هستند.
به علاوه شاخص کل، شاخص دیگری به نام شاخص هم وزن وجود دارد که اندازه شرکت ها در محاسبه آن اثری ندارد و وزن همه شرکت ها در آن به صورت مساوری در نظر گرفته شده است. برای مثال در گروه شیمیایی، شرکت صنایع پتروشیمی خلیج فارس، شرکتی با اندازه بزرگ و ارزش بازار بالاست و از طرف دیگر در همین گروه، نماد شکربن (شرکت کربن ایران) شرکتی بسیار کوچک تر با ارزش بازار پایین تر است. چنانچه شاخص کل بر مبنای هم وزن محاسبه شود، معاملات این دو سهم در بازار تاثیر یکسانی روی شاخص هم وزن دارد.
تفاسیر مهم هم زمان از شاخص کل قیمت و شاخص کل هم وزن
- 1) وقتی که شاخص کل صعودی است، ولی شاخص هم وزن نزولی؛ بدین معنی است که بیشتر سهام بازار نزول داشته اند در حالی که شاخص کل به دلیل رشد چند سهم مهم شاخص ساز مثبت شده است.
- 2) وقتی که شاخص کل نزولی است و شاخص هم وزن صعودی؛ بدین معنی است که سهام شاخص ساز و بزرگ بازار به دلایل مختلف نزول کرده اند و در نتیجه شاخص کل کاهش پیدا کرده است، ولی عموم سهام بازار افزایش قیمت را تجربه کرده اند. اگر این حالت طی دو الی ۴ روز کاری اتفاق بیفتد به این معنی خواهد بود که سرمایه گذاران برای کسب سود باید به سمت سهام کوچک و متوسط حرکت کنند.
- 3) اگر هر دو شاخص باهم نزول کنند؛ در این حالت عموم بازار با کاهش قیمت مواجه شده است و اگر این موضوع براتی چندین روز متوالی رخ دهد، بستگی به شرایط حاکم بر بازار امکان دارد شاهد این تفسیر باشیم که بازار به سمت رکود پیش می رود.
- 4) اگر هر دو شاخص صعود کنند؛ در این حالت عموم سهام بازار بورس صعودی خواهند بود و رخداد این حالت در طی چند روز می تواند حکم به صعودی بودن بازار طی روزها یا ماه های آتی را بدهد.
نکات مهم در خصوص شاخص کل بازار بورس
- ** در نظر داشته باشید که افزایش شاخص کل، لزوما به معنای سودآوری سهام تمامی شرکت های بورسی نیست، همان طور که کاهش شاخص کل نیز لزوما به معنای ضرردهی سهام همه شرکت ها در بورس نیست، به خاطر این که همان طور که گفتیم، شاخص کل، نشان دهنده میانگین بازدهی بورس است و چه بسا، در برخی موارد، علیرغم رشد چشم گیر شاخص کل بورس، برخی سهام با افت قیمت مواجه شده و سهامداران خود را با زیان مواجه سازند یا در شرایطی که شاخص کل با کاهش مواجه است، برخی سرمایه گذاران که سهام ارزنده ای را در سبد سهام خود دارند، سود قابل قبولی کسب نمایند.
- ** مورد بعدی ارتباط بین شاخص کل و سبد سهام است. یکی از اصول بسیار مهم سرمایه گذاری در بورس، تشکیل سبد سهام متنوع است. هر اندازه سبد سهام یک سرمایه گذار، متنوع تر و به ترکیب سهام شرکت های موجود در بورس نزدیک تر باشد، بازدهی آن سرمایه گذار نیز به متوسط بازدهی کل بورس که به وسیله شاخص کل نشان داده می شود، نزدیک تر می شود تا آنجا که اگر فردی بتواند ترکیب سهام موجود در سبد سهام خود را به صورت کامل، منطبق بر ترکیب تمامی سهام حاضر در بورس کند، بازدهی وی نیز به صورت کامل منطبق بر نوسانات شاخص کل بورس خواهد بود و به عنوان مثال با رشد 30 درصدی شاخص، وی نیـز حدودا ۳۰ درصد سود کسب خواهد کرد.
- ** از آنجایی که شاخص کل از تعداد سهام شرکت های مختلف اثر می گیرد، پس شرکت های بزرگ تر باعث تغییرات بزرگتر شاخص بورس می گردند نباید تنها تغییرات این شاخص را مبنا قرار داد و برای تحلیل و ارزیابی وضعیت کلی بازار بایستی از سایر شاخص ها نیز کمک گرفت. یکی از اتفاقات رایج در بازار این هست که کلیت بازار نزولی اس، ولی به خاطر این که 3 الی 5 سهم بزرگ بازار صعود سنگین داشته اند، شاخص کل رشد چشم گیری را ثبت می کند که این امر موجب تعجب همگان می شود و دلیل آن همین موضوع تاثیر وزن شرکت در شاخص کل است که خیلی از افراد نمی دانند.
نتیجه گیری و کلام پایانی
در مورد شاخص های بورسی و قیمتی باید گفت که نیازی به بررسی تمامی شاخص هایی که در این زمینه وجود دارند نیست و از میان آن ها تنها باید شاخص کل و شاخص کل هم وزن بورس را مورد بررسی داد و دلیل این موضوع که شاخص های قیمتی دیگر را اصلا عنوان نکردیم دقیقا همین موضوع است که دانستن و تجزیه و تحلیل آن ها شما را گیج خواهد کرد و در عین حال بررسی آن ها هم کمکی به روند انجام معاملات شما نخواهد داشت و از این جهت در این مقاله در مورد آن ها حرفی نزدیم.
همان طور که گفتیم، در خیلی از مواقع امکا ندارد چند شرکت بزرگ وزن زیاد و ارزش بازار بزرگی داشته باشند و با مثبت یا منفی شدنشان شاخص کل را مثبت یا منفی کنند و این در حالی است که وضعیت بسیاری از شرکت های دیگر این چنین نباشد! در این جور مواقع، شاخص هم وزن قیمت یا شاخص کل هم وزن میتواند به شکل بهتری وضعیت کلی بازار را به ما نشان دهد. به این دلیل که در شاخص هم وزن، وزن تمام شرکت های بورسی یکسان است و شرکت های بزرگ نمی توانند شاخص را به واسطه سرمایه زیادشان تحت تاثیر قرار دهند.
البته این نکته را باز هم عنوان می کنیم که خرید و فروش سهام شرکت ها و سرمایه گذاری در بورس نباید صرفا با توجه به تغییرات روزانه شاخص باشد و مواردی مانند تحلیل تکنیکال، تحلیل بنیادی ، آموزش تابلوخوانی در بورس ، روانشناسی بازار و رفتار شناسی معامله گران و … می تواند در روند یک سهم و حتی بازار موثر باشد.
در پایان امیدوارم از این مطلب که درباره شاخص کل بازار بورس بود، نهایت استفاده رو برده باشید.
هر سوال یا ابهامی در خصوص شاخص های بورسی و غیر بورسی داشتید، حتما در بخش دیدگاه ها بنویسید تا تک تک پاسخ بدم.
معرفی شاخص های بورس اوراق بهادار ایران
شاخص در لغت به معنی نمودار، مرتفع یا عددی که میانگین ارزش مجموعهای از اقلام مرتبط با یکدیگر را برحسب درصدی از همان میانگین در فاصله زمانی دو تاریخ بیان کند.
انواع شاخص در بورس اوراق بهادار 8 نوع است که هر کدام از آنها تحلیل های مربوط به خود را دارد و جایگاهی مربوط به خود را در بورس اوراق بهادار دارد.
در این مقاله به شناخته ترین شاخص های بورس در بازار اوراق بهادار میپردازیم.
1-شاخص کل قیمت (TEPIX)
بورس اوراق بهادار ایران از سال 1369 اقدام به انتشار و محاسبه شاخص قیمت خود با نام تپیکس (TEPIX) نمود.
این شاخص از 52 شرکت که در آن زمان کل شرکت های پذیرفته شده در بورس را شامل میشد در برمی گرفت.
فرمول شاخص کل بورس تهران
شاخص قیمت کل شرکت های پدیرفته شده در بورس را در برمیگیرد وقتی که شرکت بسته باشد قیمت اخرین معامله در نظر گرفته میشود. p قیمت سهم و q حجم آن سهم، D مجموع حجم سهام همه شرکت هاست. پر واضح است در محاسبه شاخص کل هم وزن فقط میانگین قیمت ها را لحاظ میکنند و تعداد سهام شرکت ها اهمیتی ندارد این کار باعث می شود اثر شرکت ها در شاخص هم وزن، مستقل از اندازه شرکت باشد و شرکت کوچک هم بتواند در شاخص اثر گذار باشد.
جامع، موزون و دردسترس بودن را میتوان جزو مزایای خوب این شاخص معرفی کرد. همچنین شاخص کل در مواردی همچون افزایش سرمایه از طریق آورده یا مطالبات سهامداران، افزایش و کاهش شرکتها و ادغام شرکتها تعدیل میشود تا تغییرات حاصل از این رخدادها در مقدار شاخص تاثیر نداشته باشد.
شایان ذکر است افزایش سرمایه از محل اندوخته و پرداخت نقدی موجب تعدیل این شاخص نمیشود.
2-شاخص صنایع
شرکت های پذیرفته شده در بورس در صنایع مختلفی طبقهبندی میشوند. این طبقهبندی که بر اساس روش ISIC صورت میگیرد، منجر به تفکیک 28 صنعت در بورس تهران شده است. بورس تهران اقدام به محاسبه شاخص قیمت برای هر صنعت ها میکند که همگی با فرمولی مشابه شاخص کل قیمت محاسبه میشوند. در یک تفکیک کلیتر، شرکت های پذیرفته شده در بورس تهران به دو گروه مالی و صنعتی تقسیم بندی شدهاند.
بورس اوراق بهادار تهران برای هر کدام از دو گروه (گروه مالی و گروه صنعتی) به محاسبه شاخص قیمت برای آنها میپردازد و هر دو در طراحی، محاسبه و تعدیل از معیارهای شاخص کل قیمت پیروی می کنند.
3- شاخص 50 شرکت برتر
بورس تهران با دو روش اقدام به محاسبه و انتشار شاخص قيمت 50 شركت فعالتر ميكند. در روش اول كه منجر به محاسبه شاخص 50 شركت فعالتر – ميانگين ساده مي شود از روش ميانگين ساده استفاده ميشود. روش دوم نيز همانند TEPIX محاسبه و تعديل ميشود و منجر به محاسبه شاخص 50 شركت فعالتر – ميانگين موزون مي شود.
اين شاخص نشاندهنده سطح عمومي قيمت 50 شركت منتخب بورس است. آن چه در انتخاب 50 شركت مزبور كه در دورههاي سه ماهه صورت ميگيرد، بيشترين اهميت را دارد تعداد روزهاي دادوستد شركتها است. به تعبير ديگر بر خلاف ساير بورس ها كه به طور معمول، ميزان سرمايه را براي انتخاب شركت هاي منتخب ملاك قرار مي دهند و تنها آن را مقيد به ميزان مشخصي از نقدشوندگي مي كنند، بورس تهران نقدشوندگي يا فعاليت شركتها را ملاك اصلي براي گزينش 50 شركت قرار داده و به همين سبب شاخص مزبور را شاخص 50 شركت فعالتر ناميده است.
4-شاخص قیمت و بازده نقدی (TEDPIX)
شاخص قيمت و بازده نقدي يا همان شاخص بازده كل با نماد TEDPIX از فروردين 1377 در بورس تهران محاسبه و منتشر شده است. تغييرات اين شاخص نشانگر بازده كل بورس است و از تغييرات قيمت و بازده نقدي پرداختي، متأثر می شود. اين شاخص كليه شركتهای پذيرفته شده در بورس را در بردارد و شيوه وزندهی و محاسبه آن همانند شاخص كل قيمت (TEPIX) است و تنها تفاوت ميان آن دو در شيوه تعديل آنها است.
همانطور كه در بخش پيشين اشاره شد شاخص قيمت و بازده نقدي علاوه بر موارد تعديل شاخص قيمت در صورت پرداخت سودنقدي نيز تعديل پايه ميشود. شاخص قيمت و بازدة نقدي بورس تهران با فرمول زير محاسبه مي شود.
فرمول شاخص قیمت و بازده نقدی بورس تهران
5-شاخص بازده نقدی
شاخص بازده نقدي كه با نماد TEDIX منتشر ميشود، بيانگر سطح عمومي بازده نقدي پرداختي شركتها است و مقدار آن از تقسيم پايه شاخص كل قيمت بر پايه شاخص قيمت و بازده نقدي، به دست ميآيد.
6-شاخص سهام شناور آزاد (TEFIX)
به صورت کلی سهام شرکتهای بورسی را سهامداران حقیقی و حقوقی خریداری میکنند و معمولاً سهامداران حقوقی مالکان پرنفوذی در شرکتهای بورسی به شمار میآیند و در صورت خریداری سهام شرکتهای بورسی، درصد بالایی از سهام شرکت را تصاحب میکنند. با توجه به این موضوع، به میزان سهامی که معمولاً در شرکتهای بورسی در اختیار سهامداران حقیقی قرار دارد و مرتباً در بازار خریدوفروش میشود، سهام شناور آزاد گفته میشود.
در این میان هر چقدر میزان درصد سهام شناور آزاد یک شرکت بیشتر باشد، برای سرمایهگذاران حقیقی، این شرکت بورسی جذابیت بیشتری دارد. با توجه به این موضوع، شاخص آزاد شناور تغییرات قیمت آن بخش از سهام را میسنجد که توسط سهامداران حقیقی خریدوفروش میکند؛ این شاخص میتوانند تصویر مناسبی از شرکتهای بورسی در اختیار سهامداران قرار دهد.
7-شاخص بازار اول و دوم
بورس اوراق بهادار بر اساس مؤلفههایی نظیر میزان سرمایه، تعداد سهامداران، وضعیت سودآوری، تعداد سهامی که توسط سهامداران حقیقی در بازار خرید و فروش میشود یا اصطلاحاً سهام شناور آزاد و …شرکتهای بورسی را دستهبندی کرده است. بر اساس این تقسیمبندی، شرکتهایی که شرایط بهتری داشته باشند در بازار اول و دیگر شرکتهای بورسی در بازار دوم دستهبندی میشوند.
در این میان شرکتهایی که در بازار اول حضور دارند نیز به دو دسته تابلو اصلی و فرعی تقسیم میشوند. برای هر یک از این دستهبندیها یک شاخص وجود دارد که میانگین تغییرات قیمت سهام شرکتهایی را نشان میدهد که در این گروهها حضور دارند.
8-شاخص 30 شرکت برتر
۳۰ شرکت بزرگتر شامل شرکتهایی میشود که در صدر ۳۰ شرکت بزرگ بورس قرار بگیرند و شاخص سی شرکت بزرگتر میانگین وزنی این ۳۰ شرکت را برآورد مینماید و شیوه محاسبه آن مشابه شاخص کل قیمت است.معمولاً در دوران رکود بازار و زمانی که شاخص مسیر مشخصی ندارد با انجام معاملات بلوکی در سهامی که جزو ۳۰ شرکت بزرگتر هستند رقم شاخص را تغییر بااهمیتی میدهند.
با توجه به اینکه شاخص، سطح عمومی قیمتها یا بازدهی را نشان میدهد، کاهش یا افزایش آن لزوماً بیانگر صعود یا نزول قیمت تمامی شرکتها نیست؛ چون ممکن است بخشی از شرکتها با افزایش قیمت همراه باشند اما نزول قیمت تعداد بیشتری از شرکتها یــا شرکتهایی با حجم بیشتر، سطــح عمومی قیمتها و در نتیجه میزان شاخص را کاهش دهد.
از طرفی شاخصها سطح قیمت را در مقایسه با تاریخ مشخصی که تاریخ مبدأ نام دارد نشان میدهند؛ به عبارت دیگر سطح شاخصها نسبت به تاریخ مبدأ یا همان زمان آغاز محاسبه شاخص سنجیده میشود.
دیدگاه شما