جای خالی ربات‌ها در بورس

صرافی نوبیتکس

نقش ربات های انسان نما در سرنوشت بشریت

با پیشرفت تکنولوژی ربات‌ها روزبه‌روز در زندگی بشر نقش پررنگ‌تری ایفا می‌کنند. راحتی کار،‌سلامت بیشتر و صرفه جویی ازدست‌آوردهای جایگزینی ماشین‌ها به جای انسان است.

سوفیا، ربات انسان نمایی

نسل جدید از ربات‌ها، ربات‌هایی اجتماعی با توانایی تعامل هستند که در آموزش، پرستاری، برقراری نظم عمومی و همچنین در مواقع پرخطر برای انسان، مورد استفاده قرار می‌گیرند. تعداد این ربات‌ها در حال افزایش است اما جالب‌ترین و شگفت‌انگیزترینشان ربات انسان نمایی به اسم سوفیا است.

سوفیا قدرت پردازش داده‌های تصویری و احساسی را دارد و از سیستم تشخیص چهره بهره‌مند است. می‌تواند مکالمه را شکل دهد، حرکات واقع‌گرایانه دارد و حالت‌های مختلفی را با صوت به ما نشان می‌دهد و همین امر موجب شهرت جهانی او شده است. شرکت هانسون رباتیک سازنده اولین ربات انسان‌نما اعلام کرده است که این ربات با داشتن هوش مصنوعیِ عمومیِ محدود، قادر به انجام برخی از کارهایی است که انسان انجام می‌دهد. جالب است بدانید که او اولین رباتی است که ملیت دارد، چون عربستان حق شهروندی قانونی را در سال ۲۰۱۷ به این ربات اهدا کرد. سوفیا با هدف ارتقای زندگی بشر، به نقش فناوری در همه‌ی جنبه‌های مختلف فعالیت انسان می‌پردازد و نظرات خودش را در اختیار افراد قرار می‌دهد، او به عنوان سفیر بشر دوستی به بیش از ۲۰ کشور سفر کرده، با افراد تاثیرگذار زیادی ملاقات کرده و حتی در سازمان ملل نیز به سخنرانی پرداخته است.این ربات توانایی کشیدن نقاشی را هم داشت که با داغ شدن بازار ان اف تی‌ها دراین روزها، به فروش آثار مجازی در حراج‌ها مشغول است که آخرین اثر ارائه شده از او با قیمت ۶۸۸ هزار دلار به فروش رسید.

واضح است که این نسل از ماشین‌ها به سرعت جای خودشان را در زندگی بشر باز می‌کنند و روز به روز باهوش‌تر می‌شوند و شاید در آینده تبدیل به معاشرانی بی بدیل برای افراد و جایگزینی برای این نیاز در جامعه شوند که بدون شک در کنار فواید آن، طبعات اجتماعی نیز به همراه دارد.

اثر منفی اوراق ۲۰ درصدی بانکها بر بورس و جای خالی عرضه های اولیه

دبیر کانون نهادهای سرمایه گذاری ایران اثر عرضه اوراق ۲۰ درصدی بانکها بر بورس و نوسان ارز بر شرکتها و صنایع را اعلام کرد و گفت :مطلوب ترین راه حل برای ماندن پول ها در بازار، عرضه های اولیه است.

سعید اسلامی بیدگلی جای خالی ربات‌ها در بورس در گفت و گو با پایگاه خبری بورس پرس، در خصوص اثر عرضه اوراق گواهی سپرده بانکی با نرخ سود 20 درصدی بر بورس گفت: انتشار این اوراق که با ابلاغیه بانک مرکزی در بانک ها صورت می گیرد، بر همه بخش های اقتصادی تاثیر می گذارد.

وی با اشاره به اینکه اقتصاد سه گانه ارز، انرژی و بهره طی 4 دهه با معضلات سیاست گذاری مواجه بوده و با فعالیت اقتصاددانان تلاش شده نرخ بهره به بازار، سپرده و شفاف شود، افزود: بانک مرکزی شهریور سال جاری برای اولین بار بخشنامه نرخ سود 15 درصدی بانکها را ابلاغ کرد اما متاسفانه با این اقدام جدید ، اعتبار آن زیر سوال رفته و عملا نتوانسته حتی برای 6 ماه این موضوع را ثابت نگه دارد که می تواند به دستآویزی برای بانک های متخلف جهت دور زدن نرخ ها تبدیل شود.

این کارشناس بازار سرمایه ادامه داد: در این مورد هیچ مشورتی با اهالی بازار سرمایه و اقتصاد صورت نگرفت . از سوی دیگر عرضه این اوراق تاثیر شدیدی بر بازار سرمایه می گذارد و احتمالا ابطال ها افزایش و آسیب های زیادی نیز به نهادهایی که رکن بازارگردانی صندوق ها را بر عهده دارند، خواهد رسید. طبیعتا تعادل نرخ ها به هم خواهد خورد اما تاثیر عمیقی بر بازار ارز ندارد. چرا که همه تصمیمات پس از جهش دلار رخ داده که شاید اگر قبل از این اتفاق به کار گرفته می شد، تاثیرگذار بود.

اسلامی بیدگلی توضیح داد: در این جریان، اتفاقی که می افتد این است که دوباره هزینه تمام شده بانک ها، افزایش زیادی پیدا خواهد کرد، بازار سرمایه دچار شوک خروج منابع می شود و وضعیت نرخ تعادل بهره بانک ها نیز به هم خواهد خورد. چرا که هیچ عقلانیتی پشت این تصمیم نیست و اقتصاد ایران از آن آسیب جدی خواهد دید.

جای خالی عرضه های اولیه در شرایط فعلی

وی در مورد احتمال عرضه اولیه شرکت ها تا پایان سال هم به بورس پرس گفت: با این وضعیت خروج از بازار ، انتظار نمی رود بازار آمادگی داشته باشد اما ای کاش این سوال را مسئولان مدیریت بازار سرمایه پاسخ دهند. چرا که در این شرایط ، مطلوب ترین راه حل برای ماندن پول ها در بازار، عرضه اولیه شرکت ها است ولی به هرحال با عرضه اوراق 20 درصدی کدام یک از شرکت ها می توانند به راحتی این بازدهی را ایجاد کنند؟

دبیر کانون نهادهای سرمایه گذاری ایران با اشاره به تهیه نامه ای توسط فعالان بازار سرمایه و اقتصاددانان با هدف باز شدن دریچه ای برای گفت و گو در خصوص تصمیم بانک مرکزی گفت: متاسفانه چهارشنبه گذشته زمزمه ای در گروه ها شکل می گیرد و به علت تعطیل بودن پنج شنبه و جمعه ، شنبه اجرایی می شود و در این میان حتی کوچک ترین حقی برای مشورت و مدیریت حجم پول زیاد بازار سرمایه و دانش کارشناسان قائل نبوده اند.

اسلامی بیدگلی در مورد اینکه آیا این تصمیم بانک مرکزی می تواند نتیجه جلسه محرمانه معاون اول رییس جمهور با بانکها باشد پاسخ داد: بانکها احتمالا به خاطر ساز و کارهای داخلی خود از کاهش نرخ ها ناراضی بودند اما باید بپذیریم که بخش بزرگی از بیماری های اقتصادی حاصل بازی پانزی است که در بانکها رخ داده و اگر دوباره بویژه پس از بخشنامه سفت و سخت اجرای کاهش سود بانکی به این بازی برگردیم،افزایش شبانه 5 درصدی نرخ ها عملا همه مارجینال ها را از بین می برد. در اقتصادهای سالم جهانی درصورت تصمیمات شورایی نرخ ها هر 3 ماه یکبار 0.25 درصد جا به جا می شود اما برای جابه جایی 5 درصدی نرخ ها باید 20 دوره 3 ماهه سپری شود.

اثر نوسان ارز بر شرکت ها و صنایع

وی در پاسخ به دیگر سوال بورس پرس مبنی بر اثر نوسان ارز بر شرکت ها و صنایع گفت: علی رغم اینکه هیچ کدام از اقتصاددان ها موافق شوک نیستند، بهتر بود برنامه ریزی برای ارز وجود داشته باشد،شاید حتی تثبیت نرخ ارز با سیاست های متناسب از این وضعیت به ظاهر شناور، بهتر می بود. البته این گزینه اول نیست اما به هر حال از این وضعیت بهتر بود. شوک ارزی موجود، با عدم امکان برنامه ریزی همزمان و از دست دادن توان رقابتی از گذشته همراه است. بنابراین نمی توان به عقب برگشت.

اسلامی بیدگلی افزود: اما به هر حال برای دولت فرصتی بود تا با قیمت جدید ارز ،برنامه ریزی اقتصادی را شروع کند البته همه اینها در شرایطی است که ریسک های سیاسی مجدد به اقتصاد تحمیل نشود، اقتصاد باید متوجه باشد هرچقدر درگیری های سیاسی بین المللی بیشتری داشته باشد احتمال این شوک ها نیز بیشتر است.اگر قیمت ارز ثابت می شد احتمالا شرکت های صادرات محور بعد از مدتی می توانستند سود بیشتری کسب کنند و برای بازار سرمایه اتفاق بدی نبود. هرچند که ممکن بود بخشی از تنها دستاورد مهم اقتصادی دولت یازدهم و بالطبع دوازدهم ( کاهش تورم ) از بین برود اما در حال حاضر این فرصت هم از دست رفت و دولت تمایل دارد با manipulation یا دست بردن، بازارها را کنترل کند.

جای خالی SPAC در بورس

‌می‌متالز - SPAC شرکت‌های فاقد عملیات تجاری هستند که با جذب سرمایه از بورس اوراق بهادار اقدام به خرید سایر شرکت‌ها و دارایی‌ها می‌کنند و به‌واسطه حضور آن‌ها در بازار سهام، یک شرکت یا دارایی بزرگ نیز در بازار به‌صورت غیرمستقیم عرضه می‌شود. در این فرآیند یک شرکت کاغذی فاقد عملیات تجاری که در بورس اوراق بهادار ثبت شده است (SPAC) اقدام به خرید سهام یک شرکت خصوصی بزرگ و فعال می‌کند و حاصل این معامله یک شرکت بزرگ ثبت‌شده در بورس اوراق بهادار همراه با عملیات تجاری است. از این رو SPAC یکی از بهترین راه‌ها برای ورود شرکت‌های خصوصی به بازار سرمایه، به دور از فرآیند‌های طولانی ثبت و عرضه در بازار سرمایه به شمار می‌آید.

به گزارش می‌متالز، به صورت کلی برای ثبت و عرضه سهام یک شرکت در بورس راه‌های مختلفی وجود دارد که در اینجا به سه روش اشاره می‌شود:

- طی‌کردن مراحل ثبت و پذیرش و سپس عرضه سهام در بورس اوراق بهادار که عموما مستلزم صرف زمان زیادی است (IPO)؛ خرید سهام یک شرکت ثبت و پذیرش‌شده در بورس اوراق بهادار (Reverse Merge Company)؛ ثبت یک شرکت اسمی (کاغذی) در بورس اوراق بهادار و خرید سهام یک شرکت غیربورسی.

در اینجا به نوع سوم عرضه سهام در بازار سرمایه با استفاده از شرکت‌های Special Purpose Acquisition Company یا به‌اختصار SPAC پرداخته می‌شود.

نحوه فعالیت

برای تاسیس SPAC یک یا چند سرمایه‌دار نامدار یا سفته‌باز معروف برای خرید شرکت بزرگ خصوصی اعلام آمادگی می‌کنند. این اشخاص با این توضیح که برای این معامله نیاز به سرمایه‌ای چندمیلیارد دلاری دارند، اقدام به جذب سرمایه کرده و سرمایه‌گذاران بزرگ و خرد نیز به‌واسطه اعتقاد به هوشمندی سرمایه‌گذار معروف، به سرمایه‌گذاری در سهام SPAC متمایل می‌شوند.

در مرحله ابتدایی، سفته‌باز معروف یا چند سرمایه‌گذار بزرگ یک شرکت کاغذی (شرکت فاقد عملیات تجاری) ثبت کرده و بخشی از دارایی‌شان را در این شرکت سرمایه‌گذاری می‌کنند و به‌واسطه سرمایه‌گذاری آن‌ها در این شرکت کاغذی (SPAC) به این اشخاص اسپانسر گفته می‌شود. اسپانسر‌ها عموما به‌واسطه سرمایه‌گذاری اولیه و تلاش برای ثبت و پذیرش SPAC در بورس و برنامه‌ریزی‌ها و اقداماتی که برای خرید سهام شرکت هدف می‌کنند، مالک بخشی از سهام SPAC هستند. برای مثال، اسپانسر‌ها برای خرید یک شرکت یک‌میلیارد دلاری، یک SPAC با همین سرمایه ایجاد می‌کنند و مبلغ صد میلیون دلار سرمایه‌گذاری کرده و اعلام می‌کنند در صورت انجام معامله مالک ۲۰ درصد از سهام شرکت جدید خواهند شد. عموما اسپانسر‌ها ریسک زیادی نمی‌کنند و میزان ریسک مورد پذیرش آن‌ها متناسب با اعتبارشان در بازار خواهد بود. فرآیند ثبت SPAC در بورس‌های اوراق بهادار عموما طولانی نیست؛ چراکه این شرکت‌ها پوسته‌ای هستند و صرفا برای خرید دارایی ایجاد می‌شوند. سرمایه‌گذاران اولیه SPAC‌ها سرمایه‌گذاران حقوقی هستند و عموما به‌واسطه اعتبار اسپانسر‌ها سرمایه‌گذاری می‌کنند. در مرحله اول سرمایه‌گذاران حقیقی امکان سرمایه‌گذاری ندارند. پس از ثبت SPAC در بورس اوراق بهادار، این شرکت وارد بازار سهام می‌شود و سهام آن قابلیت نقل و انتقال خواهد داشت. موسسان قبل از عرضه اولیه سهام SPAC در بازار، ابتدا به سرمایه‌گذاران بزرگ و نهادی پیشنهاد خرید سهام شرکتشان را می‌دهند. مبالغی که به‌واسطه پذیره‌نویسی اولیه در اختیار SPAC قرار می‌گیرد، در حساب سپرده به‌نام شرکت SPAC سپرده‌گذاری می‌شود و تنها برای خرید یک شرکت یا بازگرداندن آن به سرمایه‌گذاران اولیه در صورت انحلال SPAC قابل پرداخت است. SPAC دو سال برای انجام معامله و خرید یک شرکت زمان دارد و بعد از انجام معامله عموما یکی از شرکت‌های بزرگ لیست‌شده در بورس به شمار می‌آید و در صورت عدم‌موفقیت در خرید یک شرکت در دوره دو ساله، موظف به پرداخت مبالغ پذیره‌نویسی‌شده در پذیره‌نویسی اولیه به سرمایه‌گذاران خواهد بود و نماد آن نیز از فهرست شرکت‌های ثبت‌شده در بورس اوراق بهادار حذف می‌شود. از این رو سرمایه‌گذاران نهادی که در پذیره‌نویسی شرکت می‌کنند منابع اولیه به آن‌ها بازگردانده می‌شود، ولی به سرمایه‌گذاران خرد که در فرآیند عرضه اولیه یا معاملات ثانویه سهامدار SPAC شده‌اند، رقمی پرداخت نخواهد شد و موسسان تعهدی نسبت به آن‌ها نخواهند داشت. در تاسیس SPAC موسسان حداقل یک شرکت را به‌عنوان هدف در ذهن دارند، اما هدفشان را به صورت عمومی اعلام نمی‌کنند؛ چرا که اعلام عمومی آن موجب سخت‌تر شدن فرآیند مذاکره می‌شود، از این رو به SPAC چک سفید امضا نیز گفته می‌شود. از سفته‌بازان معروف فعال در این بازار می‌توان به بیل اکمن (Bill Ackman’s) اسپانسر اسپک تان‌تین، بیلی بین و. اشاره کرد.

مزایای SPAC

فروش شرکت توسط مالکان خصوصی به SPAC یک گزینه جذاب برای شرکت‌های متوسط و بزرگ در برابر فروش به صندوق‌های سرمایه‌گذاری خصوصی (Private Equity Fund) به شمار می‌آید؛ چرا که به علت ساختار و شیوه کار SPAC عموما قیمت فروش یک شرکت به SPAC تا ۲۰ درصد بالاتر از قیمت فروش همان شرکت به صندوق سرمایه‌گذاری خصوصی (Private Equity Fund) است.

جای خالی SPAC در بورس

خریداری‌شدن یک شرکت توسط SPAC موجب می‌شود که فرآیند عرضه اولیه سهام آن شرکت تحت راهنمایی‌های اشخاص حرفه‌ای سریع‌تر پیش برود. همچنین نگرانی کمتری در خصوص نوسانات گسترده بازار و قیمت سهام شرکت برای مالکان اولیه وجود دارد. در حالت معمول عرضه عمومی سهام یک شرکت در بازار به‌صورت میانگین دو سال زمان می‌برد، در حالی که SPAC مدت زمان بسیار کمتری برای ثبت و پذیرش طی خواهد کرد. با عنایت به توانایی تیم اسپانسر، سرمایه‌گذاری در SPAC یک گزینه مناسب بر اشخاص ریسک‌پذیر است. در صورت عرضه اولیه (IPO) سهام شرکت در بازار منابع قابل توجهی نصیب شرکت می‌شود که برای مالکان گزینه جذاب‌تری نسبت به فروش سهام به SPAC است، ولی مالکان شرکت با فروش بخشی از سهام به SPAC ریسک کمتری متحمل می‌شوند و نگرانی بابت قیمت‌گذاری اولیه سهامشان در بورس ندارند.

یک شرکت خصوصی اگر به‌واسطه SPAC با اسپانسر معروف وارد بازار بورس شود، مطمئنا آینده روشن‌تری در جذب سرمایه و قیمت سهام خواهد داشت. به‌واسطه حضور سرمایه‌گذاران بزرگ و سفته بازار در مالکیت سهام شرکت‌هایی که به‌واسطه SPAC به بازار سهام وارد شده‌اند، سرمایه‌گذاران بنیادی چشم‌انداز بهتری برای بهبود عملکرد شرکت تصویر می‌کنند. سال‌های طولانی از عمر اولین SPAC می‌گذرد و متاسفانه این ابزار مالی هنوز در بازار سرمایه کشورمان شناخته شده نیست، در سال‌های اخیر در بازار‌های بین‌المللی، شرکت‌ها و SPAC‌های بزرگی به وجود آمده‌اند، به صورتی که در ایالات‌متحده آمریکا در سال ۲۰۲۰ بیشتر از ۵۰ SPAC قابلیت معامله داشتند و سرمایه ۴۰ میلیارد دلاری از طریق این ابزار به بازار وارد شد، در حالی که این رقم در سال ۲۰۱۹ برابر با ۱۲ میلیارد دلار بود. یکی از بزرگ‌ترین معاملات پر سر و صدا که توسط یک SPAC در سال‌های اخیر انجام شده مربوط به ۴۹ درصد از سهام شرکت Virgin Galactic (شرکت فعال در حوزه گردشگری فضایی) متعلق به آقای ریچارد برانسون بود که شرکت SPAC به نام Social Capital Hedosophia Holdings به مبلغ ۸۰۰ میلیون دلار آن را خریداری کرد.

نکته پایانی

سرمایه‌گذاری در SPAC‌ها یکی از بهترین گزینه‌ها برای اشخاص بسیار ریسک‌پذیر است؛ چرا که ارزش این شرکت‌ها در ابتدای پذیرش در بازار تنها به‌واسطه حضور اسپانسر‌ها است و در صورتی که آن‌ها موفق به خرید سهام شرکت هدف نشوند، پس از دو سال نماد SPAC از لیست نماد‌های بورس حذف شده و تنها مبلغ سرمایه‌گذاری اشخاص حقوقی در پذیره‌نویسی اولیه پرداخت می‌شود، اما در صورت موفقیت در خرید سهام یک شرکت خصوصی، ارزش SPAC رشد قابل توجهی خواهد داشت.

فساد در بورس زیرپوست تنظیم بازار

چندی پیش طرح «تنظیم بازار کالاهای مشمول الزام به عرضه در بورس کالا» توسط کمیسیون صنایع و معادن مجلس مطرح شد و فعالان بورسی نسبت به این موضوع واکنش زیادی نشان دادند.از سوی دیگر عملکرد وزارت صمت با نگاه دستوری و ناهماهنگی‌ها در بدنه اقتصاد کشور است.

به گزارش روند بازار به نقل از تجارت‌نیوز، نیمه تیر ماه بود که طرح «تنظیم بازار کالاهای مشمول عرضه در بورس‌های کالایی» منتشر شد. بر اساس این طرح، تمامی امور مربوط به معاملات و قیمت کالاها در بورس و بازار سرمایه به کارگروهی با ریاست وزیر صمت واگذار خواهد شد.

پس از انتشار متن این طرح و نامه رئیس سازمان بورس به رئیس مجلس و عدم اعمال نظر دولت مبنی بر مخالفت با طرح وزارت صنعت، فعالان بازار سرمایه و کارشناسان ارشد بورس طی نامه‌ای خواستار ورود کمیسیون اصل ۹۰ مجلس شدند و به تحلیل آثار مخرب اجرای این طرح پرداختند.

مفاد این طرح چیست؟

زنجیره فولاد، فلزات اساسی، زنجیره گاز و پتروشیمی، زنجیره نفت و مواد هیدروکربنی و میعانات گازی و محصولات پتروشیمی و پالایشی کالاهای این طرح هستند.

مطابق این طرح صد در صد عواید حاصل باید به حساب خاص وزارت صنعت، معدن و تجارت یا دستگاه مربوطه نزد خزانه داری کل کشور واریز شود. تعیین چارچوب قیمت پایه برای کالاهای مازاد عرضه شده در بورس های کالایی در اختیار کارگروه موضوع این قانون است و کلیه تولید کنندگان کالاهای یاد شده بر اساس مصوبات کارگروه ملزم به عرضه و فروش در بورس کالا هستند.

ارائه این طرح در مجلس پس از لغو لحظه نهایی عرضه خودرو در بورس کالا و جای خالی خودرو در کالاهای الزامی این طرح شائبه‌هایی ایجاد کرده است. در کارگروه مشخص نیز افراد به گونه ای انتخاب شده‌اند که هیچ مقامی از سمت بازار سرمایه نداشته باشند. قیمت‌ها نیز در این طرح به دستور کارگروه انتخاب و تعیین می‌شود. خبری از عرضه و تقاضای بازار در طرح وجود ندارد. جزئیات طرح مشخص نیست و شفاف نبودن این طرح و اعطای اختیارات کامل طرح به یک کارگروه عامل نگرانی فعالان بازارسرمایه است.

مخالفت دولت با طرح تنظیم بازار کالاهای مشمول در بورس

‌
از سوی محمد مخبر، معاون اول رییس جمهور نیز اعلام کرد که دولت با طرح تنظیم بازار کالاهای مشمول در بورس‌های کالایی مخالف است. ولی نکته جالب اینجاست که بر اساس اعلام نمایندگان مجلس، تشکیل کارگروه به ریاست وزیر صمت برای ایجاد نفش در معاملات بورس‌های کالایی در این اضافه شده است.

از سوی دیگر با مخالفت هیات وزیران امید قالیباف سخنگوی وزارت صمت در توییتی نوشت: «با هدف تنظیم بازار کالاهایی که در بورس عرضه می‌شود. طرح خوبی در کمیسیون صنایع مجلس تصویب شده که ضمن حمایت از تولید و بازار سرمایه، شفافیت را افزایش می‌دهد. وزاری صمت و اقتصاد در کارگروه طراحی شده هستند و منافع بورس را مورد توجه قرار می دهند.»

مقابله وزارت صمت با دولت

با وجود این اخبار می‌توان گفت که این طرح برای حمایت از وزیر صمت است. قرار گرفتن وزیر صنعت در مقابله دولت به زیان اقتصاد و صنعت کشور نیست. رییس کمیسیون صنایع مجلس نیز این موضوع را تایید می‌کند.

اگر این مصوبه و نامه اجرایی شود، قیمت‌گذاری دستوری در تمامی اقتصاد خصوصا بورس رخنه می‌کند. از سوی دیگر رکود عمیق بازار سرمایه و فساد ناشی از قیمت‌گذاری دستوری افزایش می‌یابد.

کارشناسان و تحلیلگران می‌گویند که این طرح می‌تواند لابی‌گری امضای طلایی را افزایش دهد. به نوعی دیگر کارکرد بازار سرمایه را از عرضه و تقاضا تغییر و آن را دستوری می‌کند.

نکته حائز اهمیت اینجاست که این طرح اعتماد سهامداران را نسبت به بورس کاهش و بورس را با فساد درگیر می‌سازد.

هک کیف پول دیجیتال | آموزش ساده‌ترین روش‌های جلوگیری از هک کیف پول های دیجیتال

این روزها بازار ارزهای دیجیتال سر و صدا کرده و هر روز سرمایه‌گذاران بیشتری به خود جذب می‌کند. همیشه دیدیم که هر بازاری رونق گرفته، دزدی و کلاهبرداری نیز به آن راه پیدا کرده است. هک یا فیشینگ کیف پول دیجیتال مسئله‌ای است که سرمایه‌گذاران این بازار را تهدید می‌کند. در سال‌های گذشته اخبار بسیاری در زمینه هک شدن ارزهای دیجیتال منتشر شد. طبق این اخبار، حدوداً 1 میلیارد دلار از دارایی‌های دیجیتال دزدیده شده است. در این مطلب ما به شما کمک می‌کنیم از هکرها یک قدم جلوتر باشید تا نتوانند رمز ارزهای شما را بدزدند.

هکرها چگونه جای خالی ربات‌ها در بورس رمز ارزها را هک می کنند؟

همان گونه که می‌دانید، کیف پول‎‌های دیجیتال جزء جدا نشدنی رمز ارزها هستند. ما برای خرید و فروش و نگه‌داری کریپتوها به یک کیف پول دیجیتال نیاز داریم. در حقیقت رمز ارزها قابلیت هک شدن ندارند. این کیف پول‌های دیجیتالی هستند که توسط هکرها هک می‌شوند. ما با عدم رعایت اصول امنیتی در نگه‌داری ارزهای دیجیتال، راه نفوذ به کیف پول خود را برای هکرها باز می‌کنیم. انواع کیف پول‌های دیجیتال عبارتند از:

• کیف پول روی دسکتاپ
• کیف پول روی موبایل
• کیف پول روی وب (یا آنلاین)
• کیف پول کاغذی

امنیت این کیف پول‌ها وابسته به نوعشان و ارائه دهنده سرویس آن‌ها، متفاوت خواهد بود. مثلاً یک کیف پول روی وب یا آنلاین، نسبت به کیف پول آفلاین از امنیت کمتری برخوردار است. کیف پول آنلاین به واسطه آنلاین بودن راحت‌تر توسط هکرها هک می‌شود. علاوه بر نوع کیف پول دیجیتالی که انتخاب می‌کنید، حفظ کلید خصوصی یکی دیگر از امور واجب در برقراری امنیت ارزهای دیجیتال است. از دست دادن کلید خصوصی به معنای از بین رفتن کل دارایی دیجیتال شما خواهد بود.

هکرها چگونه از کیف پول دیجیتال دزدی می ‌کنند؟

اولین گام در جلوگیری از سرقت، شناخت راه‌هایی است که سارقین برای دزدی استفاده می‌کنند؛ بنابراین ابتدا چگونگی هک شدن رمز ارزها را شرح خواهیم داد. 10 روش از مهم‌ترین روش‌های هک ارزهای دیجیتال عبارتند از:

1- دزدی از صرافی های متمرکز

صرافی‌های متمرکز می‌توانند در دزدی ارزهای دیجیتال نقش داشته باشند. صرافی متمرکز نوعی پلتفرم معاملاتی آنلاین است که به منظور تبادل کریپتوها استفاده می‌شود. در اینجا منظور از متمرکز بودن وجود شخص سوم در معاملات است. این شخص سوم بر معاملات نظارت کرده و عملکردی مشابه بانک‌ها دارد. حسن این نوع صرافی در این است که با فراموش کردن کلید خصوصی، جای خالی ربات‌ها در بورس دارایی دیجیتال شما از بین نخواهد رفت.

پس از رشد بازار کریپتو کارنسی‌ها هکرها صرافی‌های متمرکز را مورد حمله قرار دادند. در نتیجه نوع جدیدی از صرافی‌ها که با عنوان صرافی‌های غیرمتمرکز شناخته می‌شوند، روی کار آمدند. صرافی‌های غیرمتمرکز در مقابل هک و حملات سایبری امن و حفاظت شده هستند.

2- در دسترس قرار دادن کلیدهای خصوصی و اطلاعات محرمانه

هر فردی به کلید خصوصی یا عبارت بازیابی شما دسترسی داشته باشد، می‌تواند در هرجای دنیا کیف پولتان را هک کند. باید مراقب باشید پسوردها و کلمات بازیابی شما گم یا فراموش نشود. از دست دادن کلیدهای خصوصی به معنای از بین رفتن کل رمز ارزهای شما می‌باشد.

3- حمله فیشینگ یا تله گذاری برای هک کیف پول دیجیتال

فیشینگ چیست؟ وقتی هکرها سعی می‌کنند با جعل یک سایت، آدرس ایمیل و روش‌های مانند آن‌، به اطلاعات محرمانه افراد دست پیدا کنند اصطلاحاً حمله فیشینگ رخ داده است. این اطلاعات شامل: نام کاربری، پسورد، اطلاعات حساب بانکی و. می‌باشند.
به بیان دیگر، هکرها یک صفحه مشابه با سایت اصلی می‌سازند. افراد نیز شروع به وارد کردن اطلاعات خود در آن صفحه می‌کنند. سپس یک ایمیل حاوی اطلاعات شما برای فرد هکر ارسال می‌شود. این گونه به اطلاعات شما دست پیدا خواهند کرد. بنابراین شما باید دقت کافی داشته باشید، که روی لینک‌های نامعتبر تله‌گذاری شده‌ که در صفحات مجازی مثل تلگرام یا اینستاگرام ارسال می‌شوند، کلیک نکنید.

سال گذشته هکرها یک صفحه مشابه با سایت اصلی بایننس برای هک کردن رمز ارزها، ایجاد کرده بودند. کلمه بایننس در سایت اصلی به این صورت "Binance" نوشته شده است؛ اما در صفحه‌ای که توسط هکرها ساخته شده بود، این کلمه به این صورت "Binancẹ" نوشته شده بود. یک اختلاف خیلی کوچک که کمتر کسی متوجه آن می‌شود.

4- کپی پیست کردن اطلاعات

هکرها یک برنامه را بدون آگاهی شما و توسط یک نرم‌افزار دیگر، روی دستگاه شما (یعنی موبایل یا کامپیوتر) نصب می‌کنند. کارکرد این برنامه به این شکل است که، هنگامی که شما برای تبادل ارز دیجیتال در حال جای‌گذاری(پیست) آدرس کیف پول خود هستید، به جای آدرس کیف پول شما، آدرس کیف پول فرد هکر پیست می‌شود. از این طریق ارز دیجیتال شما هک شده و به کیف پول هکر ارسال می‌گردد.

5- ربات های هک Slack کیف پول دیجیتال

برخی از ربات‌های هک هستند که بر روی Slack مستقر می‌شوند. از این طریق خطرهای امنیتی روی کیف پول را به شما اخطار می‌دهند. در صورتی که ممکن است خطری وجود نداشته باشد. سپس شما را به URL متصل کرده و از شما کلید خصوصیتان را می‌خواهند.

*Slack چیست؟ مجموعه‌ای از چت‌روم‌های خصوصی یا پیام‌های فوری می‌باشد.
* URL چیست؟ مخفف Uniform Resource Locator است. راهی برای شناسایی مکان یک فایل بر روی اینترنت است.

6- افزونه های مرورگرها

برخی افزونه‌های مرورگرها مدعی هستند، تجربه کاربری شما را در وب‌سایت‌های خرید و فروش ارزهای دیجیتال افزایش می‌دهند. این احتمال وجود دارد که افزونه‌ها هرگونه اطلاعاتی که شما در آن سایت‌ها وارد می‌کنید بخوانند و کیف پول شما را هک کنند. بنابراین همواره در استفاده از افزونه‌های مرورگرها، احتیاط کنید.

7- هک به وسیله تبلیغات جعلی

ممکن است شما در مرورگر به دنبال سایت‌های ارز دیجیتال باشید. هکرها با تصرف کردن اولین نتایج جستجو، با URL های مشابه سایت اصلی، شما را به سمت سایت خود هدایت می‌کنند.

8- فیشینگ ایمیل

یک ایمیل از سرویسی که می‌شناسید برای شما ارسال می‌شود، در حالی که این ایمیل از جانب آن‌ها نیست! هکرها از قالب و فرمت مشابه سرویس اصلی استفاده کرده‌اند. ممکن است شما حتی به آن سرویس ایمیل خود را نداده باشید اما حواستان نباشد و کلیک کنید.

9- هک وای فای

به تازگی‌ محققان امنیتی از حمله KRACK به شبکه های WiFi خبر دادند. آسیب‌پذیری krack attack باعث شده هر کسی بتواند تمام داده‌هایی که از وای فای عبور می‌کند مشاهده کند. در وای فای‌های عمومی مثل وای فای فرودگاه نیز مشکلاتی نظیر این اتفاق افتاده است.

krack چیست؟ رخنه امنیتی را KRACK (مخفف Key Reinstallation AttaCK) نامگذاری کرده اند.

10- نصب کی‌لاگرها

کی‌لاگرها (keylogger) بدافزارهایی هستند که اگر به شبکه‌ی شما راه پیدا کنند، هرگونه عبارت بازیابی، پسورد و. وارد شده در دستگاه شما (موبایل یا کامپیوتر) را ذخیره کرده و به هکرها ارسال می‌کند. کی‌لاگرها از 3 طریق به دستگاه شما راه می‌یابند:

1. ایمیل
2. اتصال USB آلوده
3. باز کردن یک نرم‌افزار آلوده از یک وب‌سایت

چگونه از هک شدن کیف پول دیجیتالی خود جلوگیری کنیم؟

با توسعه بازار ارزهای دیجیتال، سارقان اینترنتی و هکرهای بیشتری به آن حمله خواهند کرد. سرمایه‌گذاران باید هوشیار جای خالی ربات‌ها در بورس بوده و با بالا بردن امنیت کیف پول خود، از دارایی‌ها دیجیتالشان محافظت کنند. در ادامه چند اقدام ضروری برای جلوگیری از هک شدن کیف پول‌های دیجیتالی را ذکر می‌کنیم.

1- استفاده از صرافی‌ های معتبر

پیش از اقدام به ترید ارز دیجیتال در یک صرافی، ابتدا راجع به آن تحقیق کنید. از صرافی‌های معتبر و شناخته شده استفاده کنید. پیش از انتخاب و عضویت در صرافی ارز دیجیتال، 7 مورد زیر را بررسی کنید:

1. بررسی دامنه صرافی و نشانه‌گذاری کردن (بوک‌مارک کردن) آدرس صرافی در مرورگر
2. بررسی scam نبودن (کلاهبردار و متقلب نبودن) آدرس صرافی
3. اجتناب از کلیک کردن روی لینک‌های آنلاین هنگام بررسی صرافی ارز دیجیتال
4. تحقیق و بررسی راجع به اعتبار صرافی مدنظر در بازار و بین سایر کاربران
5. تحقیق در مورد اعضا صرافی و تکنولوژی‌ای که به کار برده شده
6. میزان سرمایه در گردش صرافی
7. تحقیق راجع به سایت و شبکه‌های اجتماعی صرافی مورد نظر

2- استفاده از کیف پول دیجیتالی معتبر

از مهم‌ترین اقدامات لازم برای جلوگیری از هک شدن توسط هکرها، انتخاب یک کیف پول دیجیتالی مناسب است. کیف پول‌‌های دیجیتال در دو نوع نرم‌افزاری و سخت‌افزاری وجود دارند. کیف پول‌های سخت افزاری از امنیت بالاتری برخوردار هستند. کیف پول سخت افزاری یک کیف پول فیزیکی یا دستگاه ذخیره‌سازی سرد به شمار می‌رود. تنها ایراد این نوع کیف پول در این است که اگر رمز عبور خود را فراموش کنید، دیگر به رمز ارزهای خود دست نخواهید یافت.

برخی افراد به منظور جلوگیری از گم یا فراموش شدن کلمه بازیابی کیف پول خود، آن را به صندوق امانات می‌سپارند. این گونه هم از هک شدن و هم از فراموش شدن در امان خواهد بود.

سایر روش های جلوگیری از هک شدن کیف پول دیجیتال

راهکارهای دیگری نیز وجود دار که به وسیله آن‌ها می‌توان ایمنی کیف پول را افزایش داد. اقدامات زیر در کاهش ریسک هک کیف پول دیجیتال موثر خواهد بود:

1. ذخیره ارزهای دیجیتال به صورت آفلاین در کیف پول سخت‌افزاری
2. نگه‌داری کیف پول کاغذی یا سخت‌افزاری در جایی امن
3. نگه‌داری کلید خصوصی خود دور از محل کیف پول سخت‌افزاری و در محیطی آفلاین
4. نگه‌داری مقدار ارز دیجیتال محدود در صرافی‌ها
5. نگه‌داری آن مقدار ارز دیجیتال که قصد معامله کردنشان را ندارید در کیف پول سخت‌افزاری
6. بوک‌مارک کردن آدرس سایت‌های ترید ارز دیجیتال
7. احراز هویت دو عاملی توسط پیامک تلفن همراه یا ایمیل
8. بازگو نکردن میزان دارایی دیجیتال خود به دیگران
9. عدم نگه‌داری کل رمز ارزها در یک کیف پول
10. پخش کردن دارایی دیجیتال خود در چند کیف پول
11. غیرفعال کردن قابلیت بروزرسانی در کیف پول خود
12. حذف کلیه نرم‌افزارهایی که از راه دور سیستم شما را کنترل می‌کنند
13. استفاده از سیستم‌عامل لینوکس به جای ویندوز
14. نصب یک ADblockers برای تشخیص تبلیغات ایمن و نرم‌افزارهای آلوده
15. چک کردن 5 کاراکتر اول و آخر آدرس کیف پول با گیرنده
16. استفاده از پسوردهای دشوار
17. مرور اخبار راهکارهای جدید هکرها برای هک کیف پول‌های دیجیتال
18. خیلی خیلی خیلی محتاط باشید!

توصیه نویسنده

دنیای کریپتوها فرصت‌های بزرگی برای ما خلق کرده و دریچه‌ای جدید هم برای سرمایه‌گذاری و هم برای بهبود زندگی خود در ابعاد مالی به روی ما گشوده است. با این حال حفظ دارایی‌های خود در این دنیای تازه، به یک چالش تبدیل شده است. با عمل به اقداماتی که در بالا ذکر شد می‌توان تا حد زیادی ریسک هک دارایی‌های خود را کاهش داد. شناخت و اجرای راهکارهای حفاظتی کیف پول‌های دیجیتال را خیلی جدی بگیرید. هر روز راهکارهای جدید را جستجو کرده و اجرا کنید.

اگر خدایی ناکرده در زمینه هک یا فیشینگ کیف پول دیجیتال خود، تجربه‌ای دارید با ما به اشتراک بگذارید.

سوالات متداول

صرافی های ایرانی قابل اعتماد هستند؟

در حال حاضر در حیطه ارز دیجیتال چند صرافی عملکرد خوبی داشتند و نسبتاً توانستند رضایت کاربران خودشان را جلب کنند. تا به حال هم سابقه شکایت یا هک شدن نداشته‌اند.

در صورت هک شدن کیف پول دیجیتالی چه باید کرد؟

متاسفانه بعد از هک شدن کاری از دست کسی برنمیاد و فقط باید از احتمال هک شدن جلوگیری کرد.

آیا نگه داشتن رمز ارز در کیف پول صرافی ها خطرناک است؟

بهتر است که یک کیف پول امن تهیه کرده و دارایی های دیجیتالی خود را در آن نگهداری کنید. این گونه اگر صرافی هم مورد حمله هکرها قرار بگیرد، سرمایه شما در امان است.

صرافی بینگ ایکس

صرافی آبان تتر

صرافی تبدیل

صرافی نوبیتکس

این مقاله به کوشش الهه سلوکی و دیگر اعضای تیم نظارت تولید شده است. تک‌تک ما امیدواریم که با تلاش خود، تاثیری هر چند کوچک در بهبود کیفیت وب فارسی داشته باشیم.