بازارهاي مالي مناسبات و ترتيباتي هستند كه امكان معامله تعهدات و ابزارهاي مالي را فراهم نموده و به تقابل عرضه و تقاضاي اين اسناد مي‌پردازند. بازارهاي مالي نيز بازارهايي هستند كه در آنها دارايي‌هاي مالي مثل سهام و اوراق قرضه كه ارزش آنها به ارزش توليدات و خدمات ارايه شده توسط شركت‌هاي منتشر كننده آنها وابسته است، مبادله مي‌شوند. تفاوت دارايي‌هاي مالي با دارايي‌هاي واقعي در اين است كه دارايي‌هاي واقعي ماهيت فيزيكي دارند مانند اتومبيل، املاك و مستغلات، و وسايل منزل.
بخشنامه ۱۷-۹۵-۲۰۰
فهرست مصادیق خدمات معاملات و تسویه اوراق بهادار و کالاها در بورس ها و بازارهای خارج از بورس. موضوع بند (۱۱) ماده (۱۲) قانون مالیات بر ارزش افزوده و مصوبه شماره ۴۰۵-۱۷۱ مورخ ۰۹-۱۲-۱۳۹۱ شورای عالی بورس جهت اجرا ابلاغ می گردد:
۱-کارمزد انجام معاملات و تسویه اوراق بهادار و کالا در بورس هاو بازارهای خارج از بورس که توسط کارگزاران. بورس ها. بازارهای خارج از بورس. شرکت سپرده گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه و شرکت مدیریت فنآوری بورس تهران دریافت می شود.
۲-حق نظارتی که توسط سازمان بورس و اوراق بهادار از معاملات اوراق بهادار و کالاها در بورس ها و بازارهای خارج از بورس دریافت می شود.
۳-حق الدرج و حق پذیرش دریافتی از شرکت هایی که اوراق بهادار یا کالای آن ها در بورس یا بازار خارج از بورس معامله می شود.
۴-حق الدرج و حق پذیرش کالاها و اوراق بهادار پذیرفته شده یا قابل معامله در بورس ها یا بازارها ی خارج از بورس.
۵-حق ورودیه و حق عضویت که کانون ها. بورس ها. بازارهای خارج از بورس یا سایر تشکل های خودانتظام از اعضاء یا اشخاص وابسته به اعضای خود دریافت می کنند.
۶-کارمزدهایی که نهادهای مالی ثبت شده نزد سازمان بورس و اوراق بهادار. بابت مشاوره عرضه. مشاوره پذیرش. سبد گردانی. بازارگردانی. تعهد پذیره نویسی. ضمانت اوراق بهادار. یا ارائه خدمات به نهادهای واسط دریافت می کنند.
۷-کارمزدهایی که ارکان صندوق های سرمایه گذاری ثبت شده نزد سازمان بورس و اوراق بهادار بابت ارائه خدمات یا تضامین از صندوق مربوطه دریافت می کنند.
۸-کارمزد انتشار اوراق اجاره. مرابحه و سایر اوراق بهادار(پرداخت توسط بانی به نهاد واسط)
۹-کارمزدهایی که شرکت سپرده گذاری مرکزی اوراق بهادار بابت خدمات انتقال و تسویه اوراق بهادار(اعم از صدور کد معاملاتی جهت انجام معامله. استخراج و ارائه گزارش های گردش معاملات شرکت ها و سهامداران. تخصیص اتوماتیک سهام. سپرده کردن اوراق بهادار. خدمات نگهداری اوراق بهادار شامل سپرده گذاری اوراق بهادار. اصلاح مشخصات سهامداری جهت ایجاد امکان معامله. صدور گواهی نامه نقل و انتقال. انتقالات قهری و قانونی. افزایش سرمایه. توزیع سود اوراق بهادار و توثیق اوراق بهادار جهت انجام معامله) دریافت می کند.
سید کامل تقوی نژاد
رییس کل سازمان امور مالیاتی کشور
مقرره های احتمالا مرتبط
تصویبنامه مصوب جلسه مورخ ۹۸/۰۶/۲۰ هیات وزیران در خصوص "معافیت مالیاتی واردات تجهیزات بیمارستانی اهدایی توسط بنیاد امور بیماری های خاص به منظور تجهیز بیمارستان فوق تخصصی سرطان" طی نامه شماره ۷۸۳۲۷ مورخ ۹۸/۰۶/۲۶ توسط معاون اول رییس جمهور ابلاغ گردید.
ابلاغ صورتجلسه شماره ۴۱-۲۰۱ مورخ ۱۳۹۷/۱۲/۲۶ شورای عالی مالیاتی درارتباط با حکم بند(ب) ماده (۵۲) قانون برنامه پنجساله ششم توسعه کشور نسبت به مالیات بر ارزش افزوده خدمات حمل و نقل ریلی
ابلاغ دادنامه شماره ۱۰۲۸۲ مورخ ۳۰/۸/۱۳۹۷ هیات تخصصی اقتصادی. مالی و اصناف دیوان عدالت اداری درخصوص رد درخواست ابطال پاراگراف دوم بند(۲) بخشنامه شماره ۴۵۳۱ مورخ ۴/۴/۱۳۹۰ سازمان امور مالیاتی کشور (دریافت مالیات بر ارزش افزوده از خدمات برنامه ریزی و مدیریت در امور حمل و نقل عمومی مسافری)
در خصوص بازار های خارج از بورس ابلاغ اکثریت شورای عالی مالیاتی موضوع صورتجلسه شماره ۲۰۱-۴۶مورخ ۱۳۹۶/۱۲/۱۵در خصوص تسری حکم معافیت بند ( ۱۲ ) ماده ۱۲ قانون مالیات بر ارزش افزوده به کمیسیون دریافتی از اتوبوس داران
معافیت مبالغ پرداختی شهرداری تهران جهت کمک به تامین هزینه های سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران از پرداخت مالیات و عوارض ارزش افزوده
بخشنامه - ابلاغ دادنامه شماره ۳۴۸ مورخ ۹۷/۳/۱ هیات عمومی دیوان عدالت اداری در خصوص ابطال بند ۱۱ بخشنامه شماره ۲۸۰۰۴ مورخ ۸۸/۱۱/۱۲ سازمان امور مالیاتی کشور
صندوق های قرض الحسنه همکار با سازمان اقتصاد اسلامی و سایر صندوق های قرض الحسنه اعم از تک شعبه ای یا چند شعبه ای
بخشنامه - ابلاغ دادنامه شماره ۱۸۸ مورخ ۳۰/۸/۹۶ هیات تخصصی اقتصادی , مالی و اصناف دیوان عدالت اداری درخصوص ابطال تصمیم شماره ۲۶۷/۴۱۳۲ مورخ ۳/۵/۹۱ دفتر فنی و اعتراضات مودیان و نامه شماره ۶۴۰۰ مورخ ۱۷/۶/۹۴ شهرستان مراغه
بخشنامه - ابلاغ دادنامه شماره ۴۳۲ مورخ ۱۰/۵/۹۶ هیات عمومی دیوان عدالت اداری در خصوص ابطال قسمتی از بخشنامه شماره ۹۲۵۳ مورخ ۹/۷/۱۳۹۰ سازمان امور مالیاتی کشور
لحاق فهرست تصویب نامه هیات محترم وزیران به شماره ۷۸۲۵۹/ت ۵۲۹۴۹ ه مورخ ۳۱/۶/۱۳۹۵ به فهرست پیوست تصویب نامه شماره ۲۳۵۲۷۱/ت ۴۱۹۵۸ ه مورخ ۱۴/۱۲/۱۳۸۷ موضوع بخشنامه شماره ۱۳۷۳۴۸ مورخ ۲۸/۱۲/۱۳۸۷
اعلام فهرست مصادیق خدمات معاملات و تسویه اوراق بهادار و کالا در بورس ها و بازارهای خارج از بورس(موضوع بند ۱۱ ماده ۱۲ قانون مالیات بر ارزش افزوده)
ابلاغ دادنامه شماره ۳۷۱ مورخ ۲۴-۱۱-۱۳۹۴ هیات تخصصی اقتصادی.مالی و اصناف دیوان عدالت اداری در خصوص رد درخواست ابطال بخشنامه شماره ۸۳-۹۳-۲۶۰ مورخ ۲۷-۰۷-۱۳۹۳
پیرو بخشنامه شماره ۴۵۳۱ مورخ ۰۴-۰۴-۱۳۹۰ در خصوص شمول یا عدم شمول مالیات وعوارض ارزش افزوده بر خدمات حمل ونقل عمومی مسافر
ابلاغ نظریه شماره ۹۰۹۶۲ مورخ ۱۸-۰۹-۱۳۹۳ معاون محترم حقوقی رئیس جمهور مبنی بر اعتبار بند ۲ مصوبه شماره ۳۰۵۶۲/ ت ۴۹۱۲۸ ه مورخ ۱۵-۰۲-۱۳۹۲هیات محترم وزیران در خصوص مسکن مهر
ابلاغ دادنامه شماره ۷۷ مورخ ۱۶-۰۲-۱۳۹۴ هیات تخصصی اقتصادی.مالی و اصناف دیوان عدالت اداری در خصوص رد شکایت انجمن کارفرمایی و مشاوران املاک تهران
ابلاغ تصویب نامه هیات وزیران به شماره ۲۶۹۳۲/ت۵۰۶۰۴ ه مورخ ۰۸/۰۴/۱۳۹۲ مبنی بر معافیت سازمان بیمه سلامت از قانون مالیات بر ارزش افزوده در قبال وجوه و حق بیمه دریافتی که صرف خرید خدمات درمانی بیمه شدگان می گردد.
مشمولیت خدمات اعتباری و تامین منابع مالی به استثنای اشخاص موضوع بند (۱۱) ماده (۱۲) قانون مالیات بر ارزش افزوده
ابلاغ نظریه معاونت محترم حقوقی به شماره ۱۵۸۵۹۱/۱۷۰۷۵ مورخ ۲۲/۱۰/۹۲ مبنی بر معافیت روغن نباتی خام (تصفیه نشده ) از شمول قانون مالیات بر ارزش افزوده
ابلاغ تصویب نامه هیات وزیران به شماره ۲۶۹۳۲/ت۵۰۶۰۴ ه مورخ ۰۸/۰۴/۱۳۹۲ مبنی بر معافیت سازمان بیمه سلامت از قانون مالیات بر ارزش افزوده در قبال وجوه و حق بیمه دریافتی که صرف خرید خدمات درمانی بیمه شدگان می گردد.
احکام مالیاتی قانون توسعه ابزارها و نهادهای مالی جدید به منظور تسهیل اجراء سیاستهای کلی اصل چهل و چهارم قانون اساسی
فرابورس چیست؟ آموزش نحوه خرید و فروش سهام در فرابورس
یکی از دیگر از بازارها برای معامله سهام، بازار فرابورس است. در این مطلب به معرفی فرابورس و انواع بازار در آن و همچنین نحوه خرید و فروش سهام در فرابورس می‌پردازیم.
در سال‌های اخیر نام «بورس» را مکرراً از اخبار و دوستان خود می‌شنویم و بسیاری از ما با آن سروکار داریم. دیگر تقریباً همه این را می‌دانند که بورس درواقع بازاری برای معامله سهام و اوراق بهادار است و با فعالیت و سرمایه‌گذاری منطقی در آن می‌توان سرمایه و سود خود را افزایش داد. اما در کنار آن، ممکن است عبارت دیگری به نام «فرابورس» به گوش شما خورده باشد بازار های خارج از بورس که در ذهنتان علامت سؤال‌های زیادی به وجود می‌آورد. بسیاری نیز ممکن است این دو بازار را یکی بدانند و بدون آگاهی لازم، به خرید و فروش سهام در آنها بپردازند. بنابراین، در این مطلب به معرفی کامل بخش‌های مختلف این بازار بزرگ می‌پردازیم تا هیچ‌گونه ابهامی در ذهن شما باقی نماند.
فرابورس چیست؟
برخلاف تصور بسیاری افراد، فرابورس بازاری مجزا از بازار بورس است که از سال 1387 فعالیت خود در ایران را تحت نظارت سازمان بورس اوراق بهادار آغاز کرد. البته دلیل اصلی ایجاد این تفکر در ذهن افراد، شباهت ساختار و نحوه خرید و فروش سهام در این دو بازار است. در فرابورس نیز مانند بازار بورس می‌توان به خرید و فروش سهام و اوراق بهادار پرداخت. این در حالی است که شرکتهای عضو بازار بورس که با شرایطی بسیار سخت‌تر پذیرفته‌شده‌اند، نظارت بیشتری بر آنها حاکم است، گزارش‌های سالیانه بیشتری را بهمنظور شفافیت عملکرد شرکت ارائه می‌دهند و قاعدتاً سرمایه‌گذاری در آنها با ریسک کمتری همراه است. بازار فرابورس درواقع برای شرکت‌هایی راه‌اندازی شده است که مایل به شرکت در بازار سرمایه و افزایش نقد شوندگی هستند، اما هنوز شرایط لازم برای حضور به بازار بورس را ندارند. نام این بازار از عبارت انگلیسی Over the Counter Market (OTC) به معنی «خارج از بورس» گرفته‌شده است. بازار OTC به شرکتهای متقاضی این اجازه را می‌دهد که با شرایط پذیرش آسان‌تری روبه‌رو شوند و با ورود سریع‌تر به بازار سرمایه، از تمام مزایای شرکتهای پذیرفته‌شده در بازار اوراق بهادار بهره‌مند شوند.
مقاله مرتبط: انواع روش های سرمایه گذاری در بورس
مزایای ورود و سرمایه‌گذاری در فرابورس
ورود به بازار بورس به معنی معرفی کالا، برند و خدمات شرکت به طیف وسیعی از مردم و بهره‌گیری از مزایای ورود به فرابورس است . عمده مزایای فرابورس بازار های خارج از بورس بازار های خارج از بورس شامل موارد زیر هستند:
شرایط پذیرش آسان
همان‌طور که بیان شد، فرابورس با صرف‌نظر از برخی شرایط پذیرش در بازار بورس اوراق بهادار، راه را برای بسیاری از شرکتها صاف می‌کند. به این ترتیب، حداکثر یک ماه طول می‌کشد تا شرکتها بتوانند به فروش سهام و افزایش سرمایه خود در این بازار بپردازند.
تأمین مالی ارزان
افرادی که در این بازار به سرمایه‌گذاری می‌پردازند، معمولاً سرمایه خود را پخش کرده و از هر شرکت، تنها چند سهام خریداری می‌کنند. به این ترتیب، ریسک معاملات خود را کاهش می‌دهند. شرکتهای عضو بازار OTC مجموع این سرمایه‌های کوچک را در طرح‌ها و پروژه‌های بزرگ خود به کار می‌برند و از مزایای تأمین مالی ارزان قیمت بهره می‌گیرند. در این راستا علاوه بر فروش سهام و افزایش سرمایه می‌توان از فروش انواع مختلف اوراق بهادار مانند انتشار گواهی سپرده سرمایه‌گذاری خاص و عام و . نیز کمک گرفت.
برای تمام شرکتهای عضو فرابورس، به جز شرکتهای بازار پایه، تسهیلات ویژه‌ای مانند معافیت مالی 10 درصد درآمد در نظر گرفته شده است. این معافیت مالیاتی به صورت مستقیم بر سود سرمایه‌گذاران تأثیر می‌گذارد.
وثیقه گذاری سهام
شرکتهای عضو فرابورس می‌توانند سهام خود را به صورت وثیقه نیز استفاده کنند و از تسهیلات آن بهره بگیرند. در این روند، شرکت از بخشی از سهام به عنوان وثیقه‌ای برای بهره گرفتن از تسهیلات بانکی استفاده کند. با وثیقه گذاری سهام، آن بخش از سهام شرکت دیگر قابل معامله نیست و ارزش‌گذاری آن به دست فرابورس انجام می‌شود.
امکان خروج از فرابورس یا تغییر بازار
در صورتی که یک شرکت بخواهد به طور کلی از فرابورس خارج شود، فرآیندی برای آن در نظر گرفته شده است که روند خروج از بازار را تسهیل می‌بخشد. همچنین این شرکتها می‌توانند از سهامی عام به سهامی خاص تغییر پیدا کنند. امکان تغییر بازار و منتقل شدن از یک بازار به بازار دیگر نیز ازجمله مزایای OTC به شمار می‌آید. این روند در بازار بورس اوراق بهادار سخت است و تنها با داشتن شرایط سخت‌گیرانه لازم و پیشرفت قطعی شرکت ممکن می‌شود.
سهام و اوراق بهاداری که در فرابورس خرید و فروش می‌شوند، حجم مبنا ندارند و سرعت نقد شوندگی آنها بالا است. به این معنی که عرضه و تقاضا خیلی سریع به تعادل رسیده و همواره می‌توانید سهام خود را فروخته و سهام مورد نظرتان را در کمترین مدت لازم خریداری کنید.
مزایای پذیرش شرکتها در فرابورس
با وجود ریسک بیشتر سرمایه‌گذاری در OTC، هنوز هم بسیاری از سرمایه‌گذاران با قرار دادن سهام تعداد زیادی از شرکتهای عضو این بازار در سبد خود به سود بالایی دست پیدا می‌کنند. از جهت دیگر، ورود به فرابورس نیز مزایای زیادی برای شرکتها دارد و گاهی موجب جان گرفتن و منتقل شدن آنها به بازار بورس می‌شود.
آشنایی با ساختار فرابورس
ساختار OTC برخلاف بازار بورس اوراق بهادار که شامل دو بازار (بازار اول و بازار دوم) است، از 4 بازار تشکیل می‌شود. عملکرد دو بازار بورس اوراق بهادار در ارتباط کامل با یکدیگر است. شرکتهای بازار اول که با شرایط سخت‌تری پذیرفته‌شده‌اند، در صورت از دست دادن عملکرد مطلوب خود به بازار دوم انتقال می‌یابند. شرکتهای بازار دوم در صورت پیشرفت عملکرد خود می‌توانند به بازار اول ورود پیدا کنند و در صورت مشاهده ضعف در عملکرد، به‌طورکلی از بازار اخراج می‌شوند.
انواع بازار در فرابورس
ساختار OTC (فرابورس) از 4 بازار اول، دوم، پایه (زرد، نارنجی و قرمز) و سوم تشکیل می‌شود:
ویژگی‌های بازار اول
بازار اول دارای سخت‌ترین شرایط در میان بازارهای OTC بوده و ریسک سرمایه‌گذاری در شرکتهای عضو آن کمتر از سایرین است. دامنه نوسان قیمت سهام در آن حداکثر 10 درصد و بدون حجم مبنا است. در این بازار، تنها آن دسته از شرکتهای سهامی عام پذیرفته و سهام آنها مورد معامله قرار می‌گیرد که شرایط زیر را داشته باشند:
فاقد هرگونه زیان انباشته باشد.
حداقل 10 درصد از کل سهام ثبت‌شده، شناور باشد.
در بدترین حالت، 24 ماه از بهره‌برداری شرکت گذشته باشد.
مدیرعامل و اعضای هیئت مدیره فاقد سوء پیشینه و محکومیت‌های کیفری، سوء شهرت در زمینه فعالیت‌های شغلی خود و پرونده تخلف مرتبط با قوانین بازار بورس باشند.
ویژگی‌های بازار دوم
در بازار دوم نیز مانند بازار اول، اوراق بهادار شرکتهای سهامی عام خرید و فروش می‌شوند. اما بازار دوم دارای شرایط سخت‌گیرانه کمتری است و شرکت‌هایی که شرایط کافی برای عضو شدن در بازار اول را نداشته باشند، در بازار دوم پذیرفته می‌شوند. این عضوها ممکن است شرکتهای کوچک، نوپا، زیان‌ده و یا شرکت‌هایی باشند که قصد تبدیل شدن به سهامی عام از سهامی خاص به منظور افزایش سرمایه را دارند. این شرکتها باید شرایط زیر را برای پذیرش در بازار دوم داشته باشند:
حداقل 12 ماه از تأسیس این شرکت گذشته باشد.
هیچ‌گونه پرونده یا شکایت مالی در ارتباط با شرکت وجود نداشته باشد.
میزان سهام شناور شرکت، حداقل 5 درصد از سهام ثبت شده را شامل شود.
میزان آخرین سرمایه ثبت شده در شرکت به 100 میلیون تومان رسیده باشد.
اعضای هیئت مدیره و مدیر عامل شرکت، فاقد هرگونه سابقه محکومیت قطعی کیفری باشند.
ویژگی‌های بازار پایه
در بازار پایه به آنچه به عنوان شرایط برای دو بازار اول و دوم ذکر شد نیازی نیست. شرایط در این بازار تسهیل پیداکرده و نیازی به گذراندن پروسه پذیرش نیست. این بازار شامل سه بخش زرد، نارنجی و قرمز است که از زرد تا قرمز، ریسک سرمایه‌گذاری در آنها به مراتب افزایش می‌یابد. دامنه نوسان قیمت سهام در بازارهای زرد، نارنجی و قرمز به ترتیب 3،2 و 1 است.
شرکتهای عضو بازار زرد درخواست پذیرش را نداشته و تنها به دلیل الزام قانونی باید در این بازار ثبت شوند. اعضای بازار نارنجی درواقع شرکت‌هایی هستند که نام آنها در سازمان بورس ثبت شده است اما فاقد شرایط لازم برای پذیرش هستند. به این ترتیب، آن دسته از شرکتها که پذیرش آنها به دلیل از دست دادن شرایط لازم برای حضور در بازارهای فرابورس یا بورس لغو می‌شود، در بازار قرمز حضور پیدا می‌کنند. این بازار دارای شرایط خیلی ساده‌تر و ابتدایی‌تر بوده و ریسک سرمایه‌گذاری در آن بیشتر است.
ویژگی‌های بازار سوم
بازار سوم را شرکت‌هایی تشکیل می‌دهند که شرایط پذیرش در فرابورس را ندارند و تنها با انجام کارهای اداری می‌توانند عضو بازار شوند. بنابراین، حتی شرکتهای سهامی عام در شرف تأسیس نیز می‌توانند در آن به پذیره‌نویسی انواع مختلفی از اوراق بهادار مانند اوراق مشارکت رهنی، گواهی سپرده بانکی، اوراق مشارکت، سهام شرکتهای سهامی و. بپردازند.
نحوه خرید و فروش سهام در فرابورس
همان طور که پیش‌تر بیان شد، ساختار فرابورس و بازار بورس شباهت زیادی به یکدیگر دارند. اما ممکن است برخی تصور کنند به دلیل جدا بودن بازارها، ممکن است به شرایط، کد بورسی و روند متفاوتی برای خرید و فروش سهام و اوراق بهادار نیاز باشد؛ اما این‌طور نیست. خرید و فروش سهام در فرابورس کاملاً شبیه به بازار بورس اوراق بهادار است و برای معامله نیازی به اخذ کد بورسی جدا نیست. اگر در بازار بورس فعالیت دارید، از کد بورسی خود می‌توانید به منظور خرید و فروش سهام در فرابورس نیز بهره بگیرید. در غیر این صورت، اخذ کد بورسی الزامی است.
برای دریافت کد بورسی، ابتدا در سایت سجام ثبت نام کنید. سپس کارگزاری مناسب را انتخاب و در آن احراز هویت شوید. درنهایت، با استفاده از کد بورسی و توسط شرکت کارگزاری خود به معامله سهام و اوراق بهادار بپردازید. کارگزاری‌ها دارای یک پرتفوی با رابط کاربری مطلوب هستند که به شما اجازه می‌دهند به راحتی عملکرد بخش‌های مختلف را درک کرده و از آنها استفاده کنید. در این پرتفوی، اطلاعات و گزارش دقیق و کامل از قیمت سهام و شاخص‌های مختلف را در اختیار سهامداران قرار می‌دهند تا با آگاهی کامل به فعالیت در این بازار مشغول شوند.
ریسک سرمایه‌گذاری و خرید و فروش سهام در فرابورس را به راحتی می‌توان کاهش داد. یک عبارت در میان سرمایه گذاران رایج است که می‌گوید: «تمام تخم‌مرغ‌های خود را درون یک سبد قرار ندهید». این جمله به یکی از ترفندهای حفظ سرمایه و کاهش ریسک معامله در این بازار نا امن تبدیل شده است که با استفاده از آن می‌توان سود خوبی را به دست آورد. سهامداران می‌توانند از معافیت مالیاتی اعمال شده بر شرکتهای عضو این بازار نیز بهره بگیرند.
در آخر، این سهامداران نسبت به میزان سهام خود در هر شرکت، حق رأی در مجمع عمومی خواهند داشت. به این ترتیب، شما نیز می‌توانید بازار و شرایط شرکتها را به صورت دقیق بررسی کرده و با خرید و فروش سهام در فرابورس و سرمایه‌گذاری منطقی، سود و سرمایه خود را افزایش دهید.
بازار سهام
بازاری که در آن سهام یا از طریق مبادله بازارهای منسجم و قانون‌مند (نظیر بورس) و یا در بازارهای خارج از بورس توزیع شده و مورد معامله قرار می‌گیرند، بازار سهام گفته می‌شود. این اصطلاح که با نام بازار بورس نیز شناخته می‌شود، یکی از حساس‌ترین حوزه‌های اقتصاد بازار است زیرا بازار سهام به شرکت ها امکان دسترسی به سرمایه و سرمایه گذاران از طریق توزیع بخشی از مالکیت شرکت به همراه پتانسیلی برای محقق کردن درآمدها بر پایه عملکرد آتی خود می‌بخشد.
توضیحات مدیر مالی در مورد بازار سهام
بازار سهام نقطه تقاطع خریداران و فروشنده‌های سهام است. اوراق بهادار معامله شده در بازار سهام می‌توانند به صورت عام که در بازار سهام لیست می‌شوند، بوده یا اینکه سهام شرکت های خصوصی باشند. اغلب، سهام شرکتهای خصوصی از طریق معامله گران انجام می‌گیرد که در حقیقت به این نوع بازارها، بازار خارج از بورس یا OTC گفته می‌شود. بازار خارج از بورس اصطلاحی برای معرفی بازاری غیر متشکل و غیررسمی است که در آن فروشندگان و خریداران گرد هم می‌آیند و سهام خود را به صورت مستقیم با یکدیگر مبادله می‌کنند.
بازار بورس اوراق بهادار
مکانی را که سهام شرکتها در آن مورد معامله قرار می‌گیرند بازار بورس اوراق بهادار می‌گویند. بازارهای بورس متعددی در سراسر جهان وجود دارند و می‌توانند مکان‌های فیزیکی و واقعی بوده یا اینکه مجازی باشند. نزدک آمریکا مثالی است از بازار بورس مجازی که در آن سهام شرکتها به صورت الکترونیکی و از طریق کامپیوتر معامله می‌شوند. بورس های اوراق بهادار الکترونیک اغلب دارای یک بازار ساز هستند. بازارساز یک شرکت کارگزاری است که برای تسهیل معامله سهام خاص آن را خریدوفروش می‌نماید. این کار با ریسکی برای شرکت همراه است ولی باعث می‌شود تا فرآیند مبادله برای یک سهام خاص، به شکل بهتری عمل نماید. بورس های الکترونیک روز به روز رایج‌تر می‌شوند و حالا بر مبادلات فیزیکی ترجیح دارند.
بازار سهام نیویورک (NYSE) در وال استریت، یک مثال معروف از بورس اوراق بهادار فیزیکی است؛ اما گزینه معامله آنلاین در این بازار نیز فراهم است تا بتوان آن را یک بازار دوگانه دانست. در یک بورس فیزیکی، سفارشها به شکل فریادهای بلند انجام می‌گیرند، روشی که یادآور همان چیزهایی است که در فیلم‌ها از وال استریت می‌بینیم: معامله کنندگان فریاد می‌زنند و سیگنال هایی را برای انجام معاملات نمایش می‌دهند. معاملات مربوط به بازار بورس اوراق بهادار فیزیکی در تالار معامله انجام می‌شوند. محیط بورس های اوراق بهادار فیزیکی هنوز در اختیار انسان هاست، گرچه توابع و عملکردهای زیادی وجود دارند که به‌وسیله کامپیوتر انجام می‌شوند. کارگزاران به خاطر سهامی که بر رویشان کار می‌کنند، کمیسیون دریافت می‌نمایند.
سهام بیشتر شرکت های بزرگ بورسی در چندین بازار بورس در سراسر جهان معامله می‌شود؛ اما شرکت هایی که در بورس، سهام دارند از کوچک تا بزرگ متفاوت‌اند و معامله گران هم شامل شرکت های بزرگ تا سرمایه گذاران فردی می‌شود. بیشتر خریداران و فروشندگان ترجیح می‌دهند تا در بورس های بزرگ‌تر معامله کنند، جایی که در آن اختیارات و فرصت‌های بیشتری نسبت به بورس های کوچک‌تر وجود دارد.
قدیمی‌ترین بازار سهام موجود مربوط به بازار سهام آمستردام (AEX) است که در سده ۱۶۰۰ برای معامله سهام شرکت Dutch East India تأسیس شد و یکی از اولین شرکت هایی است که به سرمایه گذاران سهام خود را ارائه کرد. قبل از بازار بورس آمستردام، چندین کشور و شهر، نظام معاملاتی خاص خود را داشتند که بسیار شبیه بازارهای سهام عمل می‌نمود، ولی بورس آمستردام اولین بازار سهام رسمی به شکلی که ما می‌شناسیم بود. امروزه بازارهای سهام در بیشتر کشورهای توسعه یافته و درحال‌توسعه وجود دارند.
معامله در بازار سهام
در بازار سهام، سرمایه گذاران با ارائه یک قیمت خاص، پیشنهاد خود را ارائه می‌دهند و فروشندگان هم خواهان قیمت مشخصی می‌باشند. وقتی این دو قیمت ها با هم تطبیق می‌یابند، فروش اتفاق میفتند، اولین سرمایه گذاری که بهترین پیشنهاد را ارائه می‌دهد، اولین شخصی خواهد بود که سهام را از آن خود می‌نماید. وقتی یک خریدار حاضر است هر قیمتی برای سهام بدهد، او در حال خرید به قیمت بازار است. به طور مشابه، زمانی که فروشنده‌ای هر قیمت برای سهام را می‌پذیرد، او با قیمت بازار سهام خود را می‌فروشد.
شرکت ها به این خاطر سهام می‌فروشند تا برای رشد کسب‌وکارشان سرمایه جمع کنند. وقتی یک شرکت سهام خود را در بازار ارائه می‌کند، به این معنی است که سهام شرکت به صورت عمومی در بازار سهام معامله می‌شود و هر سهم به منزله بخشی از مالکیت شرکت به شمار می‌رود. این کار برای سرمایه گذاران جذاب است و وقتی‌که یک شرکت عملکرد خوبی دارد، سرمایه گذاران آن با افزایش ارزش سهامشان پاداش می‌گیرند؛ اما ریسک زمانی به وجود می‌آید که شرکت عملکرد خوبی نداشته و ارزش سهامش کاهش می‌یابد. سهام شرکتها معمولاً به آسانی و به سرعت خریدوفروش می‌شوند و فعالیت‌های مثبت و منفی حول سهام شرکت بر ارزش آن تأثیر می‌گذارد. به طور مثال، زمانی که تقاضای زیادی برای سرمایه گذاری در شرکت وجود دارد، قیمت سهام افزایش خواهد یافت و زمانی که سرمایه گذاران زیادی می‌خواهند تا سهامشان را بفروشند، ارزش پایین می‌رود.
بازار سهام به دو بخش اصلی تقسیم شود: بازار اولیه و بازار ثانویه. بازار اولیه جایی است که در آن اوراق بهادار شرکتها برای اولین بار به بازار عرضه می‌شود و سهام و اوراق قرضه به صورت مستقیم از شرکت توزیع می‌شوند. هر معامله متعاقب آن در بازار ثانویه رخ می‌دهد که در آن پول‌های حاصل از سهام به حساب سرمایه گذاران می‌رود و نه خود شرکت.
قیمت سهام چه معنایی برای اقتصاد دارند
به‌طورکلی، افزایش قیمت سهام برای شرکت ها در یک کشور خاص، نشانگر سلامت و رشد بازار است. از طرف دیگر، سقوط در روند قیمتها ممکن است به منزله ضعف اصول بنیادی اقتصاد یک کشور باشد. این بدان خاطر است که افزایش قیمت نشان می‌دهد که بسیاری از خریداران پول خود را در سلامت و رشد آینده اقتصاد، به عنوان یک کل، سرمایه گذاری می‌کنند.
در زمان بحرانهای اقتصادی افراد ترجیح می‌دهند پول خود را به دارایی های فیزیکی نظیر طلا یا مسکن تبدیل کنند و علاقه‌ای به سرمایه گذاری در بورس یا سپرده گذاری در بانک ندارند. برعکس در زمان رونق اقتصادی افراد بسیاری به سمت بازار سهام تمایل دارند تا با سرمایه گذاری در سهام شرکتها، سهمی از سفره پرنعمت بورس نصیب خود کنند.
معادل انگلیسی بازار سهام عبارت است از:
Equity Market
اگر سؤال یا نظری دارید لطفاً در بخش پرسش و پاسخ سؤالات مالی مطرح کنید. همین‌طور با اشتراک‌گذاری این نوشته در شبکه‌های اجتماعی شما هم در توسعه دانش مالی و سرمایه گذاری شریک شوید.
بازار های خارج از بورس
آییننامه سرمایه‌گذاری خارجی در بورس‌ها و بازارهای خارج از بورس
تصویب نامه شماره 17793/42459 مورخ 1389/01/29 هیأت وزیران
" با صلوات بر محمد و آل محمد "
وزارت امور اقتصادی و دارایی- وزارت امورخارجه
هیأت وزیران در جلسه مورخ 1389/01/29 بنا به پیشنهاد شماره 221159 مورخ 1387/01/22 وزارت امور اقتصادی و دارایی و به استناد بند (3) ماده (4) قانون بازار اوراق بهادار جمهوری اسلامی ایران - مصوب 1384 – آییننامه سرمایه‌گذاری خارجی در بورس‌ها و بازارهای خارج از بورس را به شرح زیر موافقت نمود:
ماده 1 - اصطلاحات و واژه‌های اختصاری تعریف شده در این آییننامه دارای معانی زیر است:
- قانون: قانون بازار اوراق بهادار جمهوری اسلامی ایران- مصوب -1384 - .
- شورا: شورای عالی بورس و اوراق بهادار.
- بورس: بورس اوراق بهادار دارای مجوز از شورا.
- بازار خارج از بورس: بازار خارج از بورس دارای مجوز از شورا.
- سازمان: سازمان بورس و اوراق بهادار، موضوع ماده (5) قانون.
- شخص خارجی: هر یك از اشخاص زیر شخص خارجی محسوب می‌شود:
الف) شخص حقیقی كه تابعیت ایران را نداشته باشد.
ب) هر شخص حقوقی كه در كشوری غیر از ایران به ثبت رسیده باشد.
ج) هر شخص حقوقی ثبت شده در ایران كه مجموع سهام اشخاص موضوع قسمت‌های (الف) و (ب) در سرمایه آن بیش از پنجاه درصد (50%) باشد.در صورتی كه صندوق سرمایه گذاری با سرمایه متغیر، شخص خارجی قلمداد شود، تا زمانی كه سهم اشخاص موضوع قسمت‌های (الف) و (ب) در سرمایة آن به چهل درصد (40%) تنزل نیابد، همچنان خارجی تلقی خواهد شد.
- متقاضی: شخص خارجی یا شخص ایرانی با سرمایه منشأ خارجی كه طبق ماده (4 ) تقاضای دریافت مجوز معامله را به سازمان ارائه داده است.
- مجوز معامله: مجوزی كه براساس این آییننامه به منظور خرید، فروش یا خرید و فروش اوراق بهادار در هر بورس یا بازار خارج از بورس از سوی سازمان به متقاضی اعطا می‌شود.
- سرمایه‌گذار خارجی: شخص خارجی كه مجوز معامله را از سازمان دریافت نموده باشد.
- سرمایه‌گذار خارجی راهبردی : سرمایه‌گذار خارجی كه قصد تملك بیش از ده درصد(10 %) سهام یك شركت پذیرفته شده در بورس یا بازار خارج از بورس را دارد، یا پس از تملك سهام یك شركت پذیرفته شده در بورس یا بازار خارج از بورس یك كرسی هیأت مدیره آن شركت را در اختیار بگیرد.
- وجوه قابل انتقال: مبلغی است به ریال كه بر اساس تبصره (1) ماده (10) محاسبه و اعلام می‌شود.
- عایدات سرمایه‌ای: تفاوت قیمت فروش اوراق بهادار با قیمت خرید آن است.
ماده 2 - اشخاص خارجی با رعایت این آییننامه و پس از دریافت مجوز معامله، مجاز به معامله اوراق بهادار در بورس یا بازار خارج از بورس در حدود قید شده در مجوز معامله می‌باشند. سایر مقررات حاكم بر معامله و فعالیت اشخاص خارجی در بورس یا بازار خارج از بورس، همان مقررات حاكم بر اشخاص ایرانی خواهد بود.
ماده 3 – سرمایه‌گذار خارجی مجاز است تا سقف‌های تعیین شده در قانون تشویق و حمایت سرمایه‌گذاری خارجی –مصوب 1380- در بورس یا بازار خارج از بورس سرمایه‌گذاری كند، مگر اینكه شورا در برخی موارد محدودیت‌هایی را در نظر بگیرد.
ماده 4 - اشخاص خارجی برای دریافت مجوز معامله اوراق بهادار در هر بورس یا بازار خارج از بورس باید اطلاعات و مدارك لازم را به همراه تقاضانامه‌ای بر اساس فرم‌های سازمان به سازمان ارائه نمایند.
تبصره 1 - اشخاص ایرانی می‌توانند بهمنظور استفاده از تسهیلات و مزایای پیش بینی شده در مادة (10) این آییننامه، برای سرمایه‌گذاری آن بخش از سرمایه‌های خود كه منشأ خارجی دارد، در بورس یا بازار خارج از بورس، با ارایه اطلاعات، مدارك و تقاضانامه موضوع این ماده به سازمان، مجوز معامله دریافت نمایند.
تبصره 2 - متقاضی مكلف است هرگونه تغییر در اطلاعات ارائه شده را به سازمان منعكس نماید.
تبصره 3 - مدارك موضوع این ماده باید به زبان فارسی یا انگلیسی ارائه شوند و به ترتیبی كه سازمان تعیین می‌كند به تائید مراجع صلاحیت‌دار برسند.
ماده 5 - سازمان موظف است ظرف هفت روز كاری پس از دریافت اطلاعات و مدارك كامل موضوع ماده(4)، مجوز معامله را صادر و به متقاضی یا نماینده وی اعلام كند.
ماده 6 - شخصی كه مجوز معامله دریافت می‌كند موظف است به درخواست سازمان اطلاعات، اسناد و مدارك لازم را به سازمان، بورس یا بازار خارج از بورس یا مراجع دیگر ارائه نماید.در صورتی كه وی اطلاعات و مدارك مربوط را به موقع به اشخاص تعیین شده تسلیم نكند، سازمان می‌تواند مجوز معامله سرمایه‌گذار خارجی را در خصوص خرید اوراق بهادار، تعلیق یا لغو نماید.در آن صورت سرمایه‌گذار خارجی در دوران تعلیق یاد شده پس از لغو مجوز خرید فقط دارای حق فروش اوراق بهاداری كه به نام خود خریده است، می باشد.
ماده 7 - محدودیت تملك سهام توسط سرمایه‌گذاران خارجی غیر راهبردی در هر بورس یا بازار خارج از بورس، به شرح زیر است:
- تعداد سهام در مالكیت مجموع سرمایه‌گذاران خارجی نباید از بیست درصد (20% ) مجموع تعداد سهام شركت‌های پذیرفته شده در بورس یا بازار خارج از بورس یا بیست درصد (20%) تعداد سهام هر شركت پذیرفته شده در بورس یا بازار خارج از بورس بیشتر باشد.
- تعداد سهام در مالكیت هر سرمایه‌گذار خارجی در هر شركت پذیرفته شده در بورس یا بازار خارج از بورس نمی‌تواند از ده درصد (10%) تعداد سهام آن شركت بیشتر باشد.
تبصره 1 - بورس یا بازار خارج از بورس ضمن اطلاع رسانی موظف است ابزارهای لازم به منظور اجرای بازار های خارج از بورس این ماده را فراهم نماید.
تبصره 2 - در صورتی كه سازمان پس از بررسی، تشخیص دهد كه نصاب بند (2) این ماده در اثر فعل سرمایه‌گذار خارجی غیر‌راهبردی نقض شده است، سرمایه‌گذار خارجی به عنوان سرمایه‌گذار راهبردی تلقی می‌شود.
تبصره 3 – محدودیت‌های اعمال شده برای تملك سهام بانك‌ها و نهادها و واسطه‌های پولی، موضوع ماده (5) قانون اجرای سیاستهای كلی اصل چهل وچهارم (44) قانون اساسی- مصوب 1387- در این آییننامه نیز لازم الرعایه است.
ماده 8 - سرمایه‌گذار خارجی راهبردی پس از خرید سهام نمی‌تواند تا دو سال بدون مجوز سازمان، اصل سهام خریداری شده را بفروشد.فروش این گونه سهام مستلزم رعایت مقررات معاملات عمده سهام در بورس یا بازار خارج از بورس می‌باشد.
تبصره 1 - در صورتی‌كه به علت افزایش سرمایه شركت مربوط، درصد مالكیت سرمایه‌گذار خارجی راهبردی به گونه‌ای كاهش یابد كه وی از شمول تعریف بند (9) ماده (1) خارج گردد، مقررات سرمایه‌گذار خارجی غیر راهبردی بر وی حاكم خواهد شد.
تبصره 2 - فروش حق تقدم سهام از محدودیت‌های این ماده مستثنی است.
ماده 9 - معامله سهام شركت‌های پذیرفته شده در بورس یا بازار خارج از بورس توسط نهاد مالی كه شخص خارجی محسوب می‌شود، مشمول محدودیت‌های این آییننامه نیست و مشمول همان محدودیت‌هایی است كه نهادهای مالی مشابه ایرانی دارند، مشروط به اینكه:
- نهاد مالی یادشده مجوز تأسیس یا فعالیت خود را طبق قانون و مقررات مربوط به آن، از سازمان دریافت كرده باشد.
- معاملات یادشده به تشخیص سازمان و به منظور ارایه خدمات تخصصی نهاد مالی از قبیل تعهد خرید سهام صورت پذیرد.
ماده 10 - اشخاص خارجی یا ایرانی با دریافت مجوز معامله، مجاز به افتتاح حساب‌های ارزی و ریالی، انتقال ارز به داخل ایران و تبدیل آن به ریال و بالعكس در بانك‌های ایرانی برای انجام عملیات بانكی و سرمایه‌گذاری خود هستند. انتقال اصل سرمایه، عایدات سرمایه‌ای و سودهای نقدی دریافتی توسط اشخاص دارای مجوز معامله، به خارج از ایران با رعایت مقررات ارزی كشور و سایر ضوابط و مقررات مربوط مجاز خواهد بود.بانك مركزی جمهوری اسلامی ایران موظف است، معادل ارزی وجوه قابل انتقال را كه به شرح تبصره (1) محاسبه و اعلام می‌شود، در صورت تك‌نرخی بودن ارز به نرخ رایج در شبكه رسمی كشور و در غیر این صورت به نرخ بازار آزاد، در اختیار سرمایه‌گذار خارجی یا سرمایه‌گذار ایرانی دارای مجوز قرار دهد. در شرایط خاص به تشخیص بانك مركزی جمهوری اسلامی ایران مبلغ یادشده طی یكسال و به فاصله چهار ماه و در اقساط برابر قابل پرداخت است. دستورالعمل لازم برای اجرای این ماده ظرف سه ماه از تاریخ ابلاغ این آییننامه، به تصویب وزارت امور اقتصادی و دارایی و بانك مركزی جمهوری اسلامی ایران خواهد رسید.
تبصره1 - وجوه قابل انتقال به درخواست سرمایه‌گذار خارجی یا سرمایه‌گذار ایرانی دارای مجوز معامله، توسط سازمان محاسبه و به بانك مركزی اعلام می‌گردد. ضوابط مربوط به چگونگی تعیین منشأ خارجی سرمایه و چگونگی محاسبه وجوه قابل انتقال به پیشنهاد سازمان به تصویب شورا می‌رسد.
تبصره2 - هرگونه ممنوعیت انتقال ارز از كشور كه در مقررات وضع شده یا می‌شود، شامل وجوه قابل انتقال نمی گردد.
تبصره3 - در صورتی كه شخصی ایرانی دارای سرمایه با منشأ خارجی یا سرمایه‌گذار خارجی مجوز سرمایه‌گذاری خارجی موضوع قانون تشویق و حمایت سرمایه‌گذاری خارجی – مصوب 1380 - را دریافت نموده باشد، علاوه بر تسهیلات موضوع این ماده، از مزایا و تسهیلات پیش بینی شده در قانون یادشده از جمله تسهیلات پیش بینی شده برای نقل و انتقال سرمایه خود به داخل یا خارج از ایران نیز برخوردار است.
ماده 11 - موارد زیر از شمول مواد (7) و (8) خارج است و مقررات لازم در مورد آنها براساس بندهای (13)، (14) و (15) ماده(4) قانون بازار اوراق بهادار، به تصویب شورا می‌رسد:
- سهام ناشران ایرانی پذیرفته شده در بورس یا بازار خارج از بورس كه هم‌زمان در بورس یا بازار خارج از بورس كشور دیگری پذیرفته شده‌اند.
- آن بخش از سهام ناشران ایرانی پذیرفته شده در بورس یا بازار خارج از بورس كه برای معامله اشخاص خارجی در كشور دیگر به هر طریق اختصاص یابد.
- اوراق بهادار صادره توسط ناشر خارجی كه در بورس یا بازار خارج از بورس ایرانی پذیرفته شده باشند.
- آن بخش از سهام ناشران ایرانی پذیرفته شده در بورس یا بازار خارج از بورس كه بصورت ارزی معامله می‌شوند.
ماده 12 - تملك سایر اوراق بهادار از قبیل اوراق مشاركت برای سرمایه‌گذار خارجی تابع سقف‌های تعیین شده توسط شورا خواهد بود.
ماده 13- دستورالعمل اجرایی این آییننامه به تصویب شورا می‌رسد، در دستورالعمل اجرایی این آییننامه، تمام یا برخی از وظایف و اختیارات سازمان، قابل تفویض به بورس‌ها، بازارهای خارج از بورس، كانون‌ها، شركت‌های سپرده‌گذاری مركزی اوراق بهادار و تسویه وجوه و كارگزاران می‌باشد. در صورت تفویض، سازمان موظف است بر عملكرد اشخاص یادشده نظارت نماید.
ماده 14 - از تاریخ ابلاغ این آییننامه، آییننامه اجرایی بند (ج) ماده (15) قانون برنامه چهارم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران -مصوب 1383 - موضوع تصویب نامه شماره 15619/ت 33070هـ مورخ 1384/03/16 لغو می‌گردد .
آشنایی با انواع بازارهای مالی در ایران
در این مقاله آموزش بورس با انواع بازارهای مالی در ایران آشنا می‌شویم و پس از طبقه بندی این بازارها، ویژگی‌های هریک را با هم بررسی خواهیم کرد.
جایگاه بخش مالی در اقتصاد یک کشور
نظام مبتني بر اقتصاد بازار در سطح كلان به وجود بازارهاي 4 گانه اعتقاد دارد. اين بازارها عبارتند از: بازار كالا، بازار كار، بازار پول و بازار سرمايه. تجزيه و تحليل بازارهاي 4 گانه تعادل عمومي را به اثبات مي‌رساند. دو بازار از بازارهاي ياد شده در ارتباط با بخش مالي مي‌باشد. بخش مالي روي دوم سكه اقتصاد است كه در واقع مكمل بخش واقعي اقتصاد است. بنابراين تعادل بلند مدت و با ثبات هر نظام اقتصادي هنگامي به دست مي‌آيد كه دو بخش مالی و اقتصادی با ارتباطات دروني خود در شرايط تعادلي عمل كنند. بر اين اساس مي‌توان گفت كه بخش مالي تزريق كننده حيات به بخش حقيقي اقتصاد است و منظور از توسعه مالي، توسعه سيستم يا بخش مالي يعني بازارها، نهادها و ابزارهاي مالي مي‌باشد.
بازارهای مالی در ایران
بازارهاي مالي مناسبات و ترتيباتي هستند كه امكان معامله تعهدات و ابزارهاي مالي را فراهم نموده و به تقابل عرضه و تقاضاي اين اسناد مي‌پردازند. بازارهاي مالي نيز بازارهايي هستند كه در آنها دارايي‌هاي مالي مثل سهام و اوراق قرضه كه ارزش آنها به ارزش توليدات و خدمات ارايه شده توسط شركت‌هاي منتشر كننده آنها وابسته است، مبادله مي‌شوند. تفاوت دارايي‌هاي مالي با دارايي‌هاي واقعي در اين است كه دارايي‌هاي واقعي ماهيت فيزيكي دارند مانند اتومبيل، املاك و مستغلات، و وسايل منزل.
یكي از راه‌هاي سرمايه گذاري خريد دارايي‌هاي مالي است. مزيت خريد دارايي‌هاي مالي نسبت به خريد دارايي‌هاي واقعي از ديدگاه اقتصادي اين است كه اولا دارايي واقعي كالاي مصرفي است نه وسيله پس انداز و سرمايه گذاري. دوم اينكه خريد دارايي‌هاي واقعي و بلااستفاده نگه داشتن آنها به اميد گرانتر شدن در آينده به معناي بلااستفاده نگه داشتن منابع كشور است و ارزش افزوده اي ايجاد نمي‌كند. مگر آنگه از آن استفاده شود.
چند نوع از دارايي‌هاي مالي عبارتند از: سپرده‌هاي سرمايه‌گذاري در بانك‌ها، طرح‌هاي بازنشستگي كه توسط صندوق‌هاي بازنشستگي ارايه مي‌شود، انواع بيمه نامه‌هاي شركت‌هاي بيمه و در نهايت اوراق بهادار قابل داد و ستد در بورس اوراق بهادار كه توسط كارگزاران خريد و فروش مي‌شود.
وظایف بازارهای مالی
بازارهای مالی به منظور رشد و توسعه اقتصادی کشور، وظایفی بر عهده دارند که عبارتند از :
- تخصیص بهینه منابع
- اداره و کنترل بنگاه‌ها و مدیران به کمک واسطه‌های مالی
- ایجاد سهولت در نظام مالی تجارت و مبادلات
- قیمت‌گذاری ریسک و فراهم کردن مکانیسم ادغام
- انتشار اطلاعات در بین تامین‌کنندگان وجوه مالی
طبقه‌بندی انواع بازارهای مالی در ایران
بازارهاي مالي بر پايه معيارهاي متفاوتي قابل طبقه‌بندي هستند:
1- طبقه‌بندي بر اساس نوع دارايي
2- طبقه‌بندي بر اساس مرحله عرضه اوراق بهادار
3- طبقه‌بندي بر اساس سررسيد تعهدات مالي
4- طبقه‌بندی براساس واگذاری فوری یا واگذاری آتی
5- طبقه‌بندی براساس ساختار سازمانی
انواع بازارهای مالی بر اساس نوع دارايي
الف) بازار سهام
در اين بازار، سهام شركت‌ها كه نشانگر مالكيت دارنده آن در شركت است، دادوستد مي‌شود.
ب) بازار اوراق بدهی
بازاري است كه در آن ابزارهاي با درآمد ثابت (اوراق قرضه) دادوستد مي‌شوند.
ج) بازار ابزارهای مشتق
بازاري است براي معاملات ابزارهايي مبتني بر دارايي‌هاي مالي يا فيزيكي از كه آن جمله مي‌توان به اختيار معامله و قرارداد آتي اشاره كرد.
انواع بازارهای مالی بر اساس مرحله عرضه اوراق بهادار
الف) بازار اولیه (Primary Market)
بازار اوليه جايي است كه بنگاه اقتصادي مي تواند در آن دارايي هاي مالي خود را با منابع مالي بلند مدت مبادله كند. در اين بازار منتشر كننده اوراق بهادار اقدام به فروش اين اوراق مي كند تا وجوه مورد نياز خود را تامين كند. دليل اصلي قابليت فروش اين اوراق وجود بازار ثانويه است.
ب) بازار ثانویه (Secondary Market)
در اين بازار اوراق بهاداري كه قبلا منتشر شده مورد خريد و فروش قرار مي‌گيرند. وجود اين بازار مشاركت‌كنندگان را مطمئن مي‌سازد كه مي‌توانند اوراق بهادار خود را به راحتي به فروش برسانند و مشكلي از نظر تبديل به نقد كردن دارايي‌هاي مالي‌شان نداشته باشند. در مورد اوراق قرضه كه داراي سررسيد مشخصي مي‌باشند، وجود اين بازارها اين امكان را فراهم مي‌آورد تا دارندگان اين اوراق مجبور به نگهداري آنها تا تاريخ سررسيد نباشند. علاوه بر آن بازار ثانويه قيمت سهام جديدي كه قرار است در بازار اوليه عرضه شود را تعيين مي‌كند.
بازار ثانویه خود به دو زیر بازار تقسیم می‌شود:
- بازار سازمان یافته بورس اوراق بهادار (Stock Market)
بورس اوراق بهادار، یک بازار متشکل و رسمی سرمایه است که در آن خرید و فروش سهام شرکتها، اوراق قرضه دولتی و یا مؤسسات معتبر خصوصی تحت ضوابط، قوانین و مقررات خاصی انجام می‌شود. خرید و فروش اوراق بهادار در ایران نیز به‌طور رسمی و دائمی در محلی معین به نام بورس اوراق بهادار تهران انجام می‌شود. تعیین قیمت هر سهم در این بازار بر مبنای عرضه و تقاضای آن است.
2. بازار فرابورس (Over the Center Market) بازار فرابورس ایران نیز در آبان سال ۱۳۸۷ فعالیت خود را تحت نظارت سازمان بورس اوراق بهادار آغاز کرد که این بازار دارای ساختار و جایگاه قانونی مشابه بورس است، اما شرایط پذیرش و معامله در آن ساده‌تر است تا اهرمی کمک‌کننده به تامین مالی اقتصاد کشور باشد.
بازار سهام فرابورس ایران شامل بازارهای اول، دوم و پایه است. سهام شرکت‌هایی که شرایط لازم را داشته باشند در بازار اول و دو مبادله می‌شوند و شرکت‌هایی که این شرایط را نداشته باشند می‌توانند در بازار پایه معامله شوند.
این بازار مربوط به معامله اوراق بهاداری است که در بازارهای فرابورس یا خارج از بورس معامله می‌شوند. از آنجایی که این بازار محلی مطمئن برای انجام معاملات است، بنابراین بسیاری از موسسات برای کاهش هزینه‌های کارمزد از این بازار استفاده می‌کنند.
یا اوراق مشارکت که در آن معاملات خصوصی بدون دخالت کارگزار، بین افراد عادی و یا سازمان‌های بزرگ انجام می‌گیرد. مزیت این بازار نپرداختن هزینه‌های بالای کارگزاری است.
انواع بازارهای مالی بر اساس سررسید تعهدات مالی
بازار پول
بازار پول بازاري براي دادوستد پول و ديگر دارايي‌هاي مالي جانشين نزديك پول است كه سررسيد كمتر از يكسال دارند. همچنين مي‌توان از بازار پول به عنوان بازار ابزارهاي مالي كوتاه مدت با ويژگي اندك بودن ريسك عدم پرداخت، نقدشوندگي و ارزش اسمي زياد نام برد.
سهام عادي
سهام عادي نوعي ابزار سرمايه‌گذاري است كه نشانگر مالكيت دارنده آن در يك شركت سهامي است و به دو دسته سهام با نام و سهام بينام تقسيم مي شود.
سهام ممتاز
سهام ممتاز نوعي اوراق بهادار است كه دارنده آن نسبت به درآمدها و دارايي‌هاي شركت، حق يا ادعاي محدود و معيني دارد. اين سهام زماني منتشر مي‌شود كه هزينة سهام عادي بالاتر باشد.
اوراق قرضه
اوراق قرضه اسنادي هستند كه به موجب آنها ناشر متعهد مي‌شود مبالغ معيني (بهره سالانه) را در فاصله‌هاي زماني مشخص به دارنده پرداخت كند و در سررسيد، اصل مبلغ را بازپرداخت كند.
اوراق مشاركت
اوراقي است كه سود علي الحساب دارد و صادركننده اوراق متعهد مي شود اصل پول و سود قطعي را در تاريخ معين پرداخت كند.
طبقه‌بندی براساس واگذاری فوری یا واگذاری آتی
1- بازار نقدی یا آنی
معاملات فوری خرید و فروش اوراق بهادار و تحویل کالا در این دسته قرار می‌گیرند. بازار نقدی در مقابل بازار آتی قرار می‌گیرد و برخلاف بازار آتی که در زمان مشخصی در آینده صورت می‌گیرد، بازار نقدی در زمان حال انجام می‌شود.
2- بازار مشتقه
این بازار که از ابزارهایی مثل قراردادهای آتی و قراردادهای اختیار معامله برای معامله اوراق استفاده می‌کند، بیشتر، سرمایه‌گذاران خرد را به سمت خود جذب کرده است.
بورس کالا
یکی دیگر از بازارهایی که در ایران وجود دارد بورس کالا است که با توجه به نامش مشخص است که در آن کالاهای خامی نظیر زعفران، گندم، برنج، قیر و غیره، معامله می‌شود. این بازار که به دلیل وجود مشکلات مختلفی من جمله قیمت در بازارهای سنتی، شکل گرفته، بر مبنای خرید و فروش کالاهای فیزیکی بوده و براساس اوراق بهادار معامله‌ای شکل نمی‌گیرد.
ساختار بازار سرمایه کشور
نهادهاي مهم بازار سرمايه كشور عبارتند از:
1- شوراي عالي بورس
2- سازمان بورس و اوراق بهادار
3- شركت بورس اوراق بهادار
4- شركت بورس كالاي ايران
5- شركت سپرده گذاري مركزي اوراق بهادار و تسويه وجوه
6- نهادهاي مالي شركت مديريت فناوري بورس تهران
ارزش اسمی سهم
ارزش اسمي سهام همان است كه در روز تشكيل شركت پرداخت و يا تعهد شده و سرمايه شركت در مجموع قيمت اسمي سهام را تشكيل مي‌دهد به عنوان مثال: شركتي در را نظر بگيريد كه سرمايه دو آن ميليون ريال و به هزار سهم دو هزار ريالي تقسيم شده است. پس ارزش اسمي هر سهم اين شركت دو هزار ريال است.
ارزش بازاری سهم (Market Capitalization)
به مجموع ارزش روز یک شرکت سهامی عام گفته می‌شود. این ارزش از حاصل ضرب قیمت روز سهام در تعداد سهم‌های منتشر شده توسط شرکت بدست می‌آید. برای مشاهده ارزش بازار شرکتهای پذیرفته شده در بورس و فرابورس، کافی است نام یا نماد شرکت را در سایت tsetmc.com جستجو کنید. بنابرین دو عامل قیمت روز سهام یک شرکت و تعداد سهام منتشر شده توسط آن می‌تواند بر میزان ارزش بازار سهام آن شرکت اثر گذار باشد. هرچقدر شرکت، سهام بیشتری منتشر کند و به عبارتی سرمایه بیشتری داشته باشد جزو شرکتهای با ارزش بازار بالا در نظر گرفته خواهد شد.
برای مشاهده جدیدترین تحلیل ها، اخبار، مقالات و قیمت های لحظه ای سهام به وب سایت سیگنال مراجعه و یا اپلیکیشن سیگنال را دریافت نمایید.
دیدگاه شما