تفاوت بورس و فرابورس چیست؟
بازارهای مالی تشکیلات پیچیده ای هستند که ساختار اقتصادی و سازمانی خاص خود را دارند و نقش مهمی در قیمت گذاری بازار ایفا می‌کنند. به طور گسترده، به هر بازاری که در آن معاملات اوراق بهادار صورت می‌گیرد، از جمله بازار سهام، بازار اوراق قرضه، بازار فارکس و بازار مشتقات، بازارهای مالی گفته می‌شود. بازارهای مالی برای عملکرد صحیح اقتصاد سرمایه داری بسیار حیاتی هستند. امروزه بسیاری از بازارهای مالی در سراسر جهان (مانند بازارهای سهام) معاملات خود را از طریق بورس انجام می‌دهند. به بیان ساده، بورس محلی است که در آن بین تولیدکنندگان و مصرف کنندگان یا خریداران و فروشندگان، معامله‌ای صورت می‌گیرد. برای روشن شدن این موضوع ابتدا به تفکیک به هر ۲ بازار می پردازیم و سپس تفاوت بورس و فرابورس را خواهیم گفت.
بازار بورس
در بازار بورس، مقایسه بورس و فرابورس دارایی‌های مختلفی اعم از دارایـی مالی و دارایی واقعی مورد معامله قرار می‌گیرند. به بورسی که در آن دارایی‌های مالی یا اصطلاحاً دارایی‌های کاغذی (اسنادی مانند سهام و اوراق مشارکت) خرید و فروش می‌شود، بورس اوراق بهادار و به بورسی که در آن دارایی‌های واقعی یا کالاهای فیزیکی مورد معامله قرار می‌گیرند، بورس کالا گفته می‌شود. نوع دیگری از بورس هم به نام بورس ارز وجود دارد که در آنجا، پول رایـج کشورها خرید و فروش می‌شوند (اما هنوز در کشور ما این بورس راه‌اندازی نشده است). بورس اوراق بهادار، یک بازار متشکل و رسمی سرمایه است که در آن خرید و فروش سهام شرکت‌ها، اوراق قرضه دولتی و یا مؤسسات معتبر خصوصی تحت ضوابط، قوانین و مقررات خاصی انجام می‌شود. خرید و فروش اوراق بهادار در ایران نیز به‌طور رسمی و دائمی در محلی معین به نام بورس اوراق بهادار تهران انجام می‌شود. تعیین قیمت هر سهم در این بازار بر مبنای عرضه و تقاضای آن است، یک سرمایه‌گذار می‌تواند با هر مقدار سرمایه‌ای وارد بورس شود و در سهم شرکت‌های موجود سرمایه‌گذاری کند.
بازار فرابورس
بازار فرابورس ایران نیز در آبان سال ۱۳۸۷ فعالیت خود را تحت نظارت سازمان بورس اوراق بهادار آغاز کرد که این بازار دارای ساختار و جایگاه قانونی مشابه بورس است، اما شرایط پذیرش و معامله در آن ساده‌تر است تا اهرمی کمک‌کننده به تامین مالی اقتصاد کشور باشد. از مهم‌ترین وظایف این بازار، ساماندهی و هدایت بخشی از بازار سرمایه است که شرایط ورود به بورس اوراق بهادار را نداشته و یا تمایل به ورود سریع‌تر به بازار را دارند. علاوه بر اینکه انواع متنوعی از اوراق بهادار در بازار فرابورس قابل معامله هستند، ورود به آن نیز نیازمند شرایط و الزامات کمتری است. سازوکارهایی ساده‌تر و تنوع در شرایط پذیرش شرکت‌ها در فرابورس ایران، امکانی را فراهم کرده تا بنگاه‌های اقتصادی بتوانند با کسب حداقل شرایط و در سریع‌ترین زمان ممکن، به این بازار مالی وارد شده و از تمامی مزایای شرکت‌های پذیرفته شده در بازار مبادلات اوراق بهادار بهره‌مند شوند. فرابورس دارای پنج بازار است با نام‌های بازار اول، بازار دوم، بازار سوم، بازار ابزارهای نوین مالی و بازار پایه.
بــازار سهام فرابورس ایران شامل بازارهای اول، دوم و پایه است. سهام شرکت‌هایی که شرایط لازم را داشته باشند در بازار اول و دو مبادله می‌شوند و شرکت‌هایی که این شرایط را نداشته باشند می‌توانند در بازار پایه معامله شوند. در بازار اول، شرکت‌های سهامی عام که طبق دستورالعمل پذیرش موفق بــه احراز شرایط لازم شده باشند، مجاز بــه انجام معاملات سهام خود خواهند بـود. در بازار دوم، همانند بازار اول معاملات سهام شرکت‌های سهامی عام انجام می‌شود؛ اما شرایط پذیرش در این بازار، منعطف‌تر از بازار اول است. بازار پایه فرابورس نیز، به‌منظور ایجاد قابلیت نقل و انتقال سهام شرکت‌های سهامی عام که در بورس یا سایر بازارهای فرابورس پذیرش نشده‌اند، ایجاد شده است. در این بازار اکثر شرکت‌های سهامی می‌توانند حضور داشته باشند.
در هر دو بازار بورس و فرابورس، انجام معامله از طریق کارگزاری‌هایی انجام می‌شود که دارای مجوز قانونی از سازمان بورس اوراق بهادار هستند. این کارگزارها درواقع واسط میان خریدار و فروشنده هستند.
اما تفاوت بورس و فرابورس در چیست؟
تقسیم بندی بازار:
بازار بورس به‌طور کلی به دو بازار اول و دوم تقسیم می‌شود. عملکرد این دو بازار به هم مرتبط است. به این صورت که اگر شرکتی در بازار اول عملکرد قابل قبولی نداشته باشد به بازار دوم منتقل خواهد شد و در مقابل اگر شرکتی در بازار دوم به خوبی عمل کند به بازار اول منتقل خواهد شد. ضمن اینکه اگر شرکتی در بازار دوم چندان رضایت بخش عمل نکند از بازار اخراج می‌شود. بازار فرابورس ایران نیز همان‌طور که در ابتدا توضیح داده شد، دارای ۵ بازار، اول، دوم، سوم، ابزارهای نوین مالی و پایه است. بنابراین اولین تفاوت بورس و فرابورس در تقسیم بندی و تعداد این دو بازار است.
فرآیند پذیرش در بازار بورس و فرابورس:
شرایط پذیرش سهام در بازار بورس کمی دشوار است، بازار فرابورس با شرایط ساده‌تر تشکیل شده تا شرکت‌های کوچک هم بتوانند سهام خود را در بازار سرمایه عرضه کنند.
بورس اوراق بهادار مزایایی از قبیل شفافیت قیمت‌ها و کاهش ریسک را به همراه دارد اما در بازار فرابورس به این علت که شرایط معاملات با نظر طرفین قرارداد تعیین می‌گردد، این مزایا به صورت کامل وجود ندارد.
دیگر تفاوت بورس و فرابورس، ساعات معامله‌ی این دو بازار است. بازار بورس از شنبه تا چهارشنبه از ساعت ۹ صبح تا ۱۲٫۳۰ (به غیر از تعطیلات رسمی) فعالیت می‌کند، اما ساعات کار فرابورس از انعطاف پذیری بیشتری برخوردار است.
مزایای پذیرش شرکت‌ها در فرابورس:
سهولت پذیرش:
پذیرش و درج شرکت‌های سهامی عام در فرابورس ایران نسبت به بورس شرایط کمتری نیاز دارد و این باعث شده تا دوره زمانی پذیرش شرکت‌ها به کمتر از یک ماه کاهش پیدا کند.
تامین مالی:
شرکت‌های پذیرفته شده در فرابورس این امکان را دارند تا از طریق فروش سهام خــود از مزایای تامین مالی ارزان قیمت از طریق بازار سرمایه بهره ببرند. علاوه بر این امکان تامین مالی از محل جذب سرمایه گذاران جدید و افزایش سرمایه را نیز دارا هستند.
شرکت‌های پذیرفته شده در بازار فرابورس ایران از مزایای مالیاتی قابل توجهی برخوردار هستند. به این صورت که شرکت‌هایی که اقدام به عرضه سهام در فرابورس می‌کنند (به غیر از شرکت‌های حاضر در بازار پایه) امکان برخورداری از معافیت مالیاتی تا ۱۰ درصد درآمد خود را دارا هستند.
وثیقه گذاری سهام:
سهامداران شرکت‌های پذیرش شده در بازار فرابورس می‌توانند از طریق وثیقه گذاری سهام شرکت خود، برای اخذ تسهیلات اقدام کنند. چراکه شبکه بانکی، سهام شرکت‌های پذیرفته شده در فرابورس ایران را به‌عنوان دارایی قابل قبول جهت وثیقه گذاری برای دریافت تسهیلات بانکی بــه رسمیت می‌شناسد.
امکان انتشار اوراق بهادار در بازار ابزارهای نوین مالی:
شرکت‌های پذیرش شده در فرابورس می‌توانند با ارائه مدارک لازم به سازمان بورس و اوراق بهادار منابع مالی طرح‌های موردنظر را (حداکثر تا ۶۰ درصد سرمایه گذاری در طرح پروژه موضوع اوراق مشارکت) از طریق انتشار اوراق تامین کنند.
امکان خروج از فرابورس:
اگر شرکتی تصمیم بگیرد به هر دلیلی از فرابورس خارج شود، در دستورالعمل پذیرش برای این موضوع راه‌حلی در نظر گرفته شده است که با گذراندن فرآیند مشخصی امکان خروج از این بازار و حتی تبدیل شرکت به شرکت سهامی خاص به‌سادگی امکان پذیر خواهد بود. ضمن اینکه شرکت‌های حاضر در فرابورس ایران می‌توانند بسیار راحت‌تر به بازارهای دیگر انتقال پیدا کنند.
تفاوت بورس و فرابورس چیست؟
این روزها که بازارهای مالی و ساختارهای تشکیل‌دهنده آنها، بسیار پیچیده شده است، شناخت آنها به افرادی که دوست دارند به‌عنوان سرمایه‌گذار وارد این بازارها شوند، بسیار مهم و ضروری است. اگر دوست دارید که نقش خوبی را در این بازار به عهده بگیرید و سهمی در بازار سرمایه داشته باشید، ابتدا بهتر است بدانید که تفاوت بورس و فرابورس چیست؟
همان‌طور که احتمالاً شما هم بارها شنیده‌اید، بازارهای مالی برای عملکرد صحیح اقتصادی سرمایه‌داری بسیار مهم و ضروری به نظر می‌رسند. امروزه در بسیار از بازارهای مالی در سطح جهان، مردم می‌توانند معامله کنند و در آنها معمولاً رابطه‌ی عمیقی بین تولیدکنندگان، مصرف‌کنندگان، خریداران یا فروشندگان به چشم می‌خورد.
در ادامه سعی می‌کنیم با بررسی تفاوت بورس با فرابورس به زبان ساده به شما کمک کنیم تا درک بهتری از این بازارها داشته باشید!
بازار دوم فرابورس چیست؟ هرآن چه که لازم است در رابطه با بازار فرابورس بدانید؟
یکی از نام‌هایی که احتمالاً شما هم بارها آن را شنیده‌اید، بازار فرابورس بوده است و احتمالاً برای شما هم سؤال شده که بازار دوم فرابورس چیست و یا بازار دوم فرابورس یعنی چه! اگر شما هم علاقه‌مند به بازارهای سرمایه هستید، احتمالاً باید بدانید که بازار دوم فرابورس درواقع یکی از بازارهای بورس ایران است که تفاوت‌هایی با بازار بورس اوراق بهادار دارد! امروز در این مقاله به توضیح این مسئله که بازار دوم بورس چیست، بیشتر می‌پردازیم!
اگر قصد سرمایه‌گذاری در بازارهای مالی را دارید، بهتر است که این مقاله را با دقت مطالعه کنید چراکه به شما کمک می‌کند که تصمیم‌گیری‌های بهتری در رابطه با بازار بورس داشته باشید و بدانید که بازار دوم فرابورس چنددرصدی است! آیا آماده ایجاد تغییر و تحول در سرمایه‌گذاری‌های خود هستید؟ با ما همراه باشید.
بورس و فرابورس جزو جذاب‌ترین گزینه‌های سرمایه‌گذاری برای علاقه‌مندان به بازارهای مالی
در چند سال اخیر که مسائل مختلف باعث شده است که مردم بیشتر به فکر ارزش سرمایه‌های خود باشند، روی آوردن به بازارهای مالی و کمک به اقتصاد با استفاده از آنها، رواج پیداکرده است! شما می‌توانید با کمک بازار سرمایه نه‌تنها ارزش سهام خود را حفظ کنید، بلکه آن را نیز افزایش دهید. البته این کار نیاز به مهارت‌هایی هم دارد که باکمی مطالعه، تحقیق و شرکت در دوره‌های آموزشی، احتمالاً اصلاح می‌شود.
اگر کمی با شرکت‌های فعال در بورس آشنا باشید، می‌دانید که برای حضور آنها در این بازار، سخت‌گیری‌های قابل‌توجهی انجام‌شده است، اما همه شرکت‌هایی که نتوانسته‌اند وارد بازار بورس شوند، از چرخه رقابت حذف نمی‌شوند، بلکه آنها به بازار دوم بورس یعنی فرابورس منتقل می‌شوند! درواقع جواب این سؤال که بازار دوم فرابورس چیست، این است که همان مکان و بازاری است که شرکت‌های رده دوم ازنظر سرمایه‌گذاری وارد آن شده‌اند! در ادامه مطلب بیشتر در این رابطه صحبت می‌کنیم و اطلاعات واضح‌تری را در اختیار شما قرار می‌دهیم.
بورس و فرابورس چیست؟ | آشنایی با انواع آن به زبان ساده
برای گفتن از اینکه بورس و فرابورس چیست ابتدا بهتر است با خود مفهوم بازار سرمایه با زبانی ساده آشنا شویم و سپس به تعریف بورس و فرابورس بپردازیم چراکه باوجود فرق بورس با فرابورس هر دو این بازارها نماد بازار سرمایه محسوب می‌شوند. ازاین‌رو ابتدا باید بازار سرمایه را به‌درستی شناخت تا بتوان نماد آن را تعریف کرد.
فرابورس چیست در واقعی سؤالی از درون اقتصاد است. اقتصاد علم بسیار گسترده و پیچیده‌ای است که در آن اعداد و ارقام و قیمت‌ها و جداول و غیره مفاهیم مختلفی دارند و به‌نوعی زبان این دنیای عجیب محسوب می‌شوند؛ اما نکته جذاب و جالب این است که تمام این گستردگی‌ها و پیچیدگی‌ها، همه و همه بر اساس یک عنوان و مفهوم ساده و پایه برنامه‌ریزی‌شده است. مفهومی تحت عنوان خریدوفروش. خریدوفروش نیز اصلی‌ترین مفهومی است که در فرابورس چیست موردبررسی قرار می‌گیرد.
خریدوفروش درواقع اصلی‌ترین و اولین عنوان علم اقتصاد و سؤال فرابورس چیست محسوب می‌شود که از گذشته‌های دور تا به امروز وجود داشته است. در کلام بهتر شما در هیچ کجای اقتصاد نمی‌توانید مفهومی پیدا کنید که در راستای خریدوفروش نباشد. حال این مفهوم خریدوفروش نیز بر اساس یک پل بسیار ساده ولی مهم به نام معامله بناشده است؛ یعنی می‌توان گفت تمام علم اقتصاد بر اساس عنوان و پلی به نام معامله بناشده است. پلی که یکی از پایه‌های آن را فروشنده و یکی دیگر را خریدار تشکیل داده است.
حال اینکه این پایه‌ها چگونه ساخته شوند و به نسبت یکدیگر چه ارتفاعی داشته باشند باعث گسترش علم اقتصاد شده است. از طرفی نوع معامله یا همان پل ارتباطی بین خریدار و فروشنده نیز می‌تواند متفاوت باشد.
به‌طورکلی پل معامله ذکرشده جاده‌ای دوطرفه است که از یک‌سوی آن پول یا سرمایه خریدار به سمت فروشنده حرکت می‌کند و از سوی دیگر خدمت یا کالای موردنظر خریدار از سمت فروشنده حرکت می‌کند. این‌گونه یک رابطه پایاپای برقرار می‌شود.
حال شما تصور کنید این جاده به‌صورت دوره‌ای یک‌طرفه باشد، یعنی در پاره‌ای از زمان تنها سرمایه از سمت خریدار حرکت کند و در پاره‌ای دیگر از سمت فروشنده حرکتی داشته باشیم. این جاده به‌نوعی می‌تواند نمادی برای سرمایه‌گذاری باشد. حال در ادامه بیشتر سعی می‌کنیم بر اساس آن به سؤال فرابورس چیست پاسخ بدهیم.
بازار بورس چیست؟
اگر بخواهیم به جواب سؤال اصلی یعنی بازار دوم فرابورس چیست و یا بازار دوم فرابورس یعنی چه و … برسیم، بهتر است که ابتدا بدانیم که اصلاً بازار بورس چیست؟ اگر بخواهیم طبق نظر اقتصاددانان و افراد آگاه در این زمینه یک تعریف برای این موضوع ارائه کنیم به این می‌رسیم که بازار بورس، درواقع مکان و محلی برای قیمت‌گذاری، خریدوفروش کالا، اوراق بهادار و … است!
شما می‌توانید در بورس انواع دارایی‌های مالی ازجمله اسناد کاغذی (اوراق بهادار و سهام شرکت)، کالا، سکه، طلا، محصولات کشاورزی و … را خریدوفروش کنید! البته جدا از این دو نوع خریدوفروش (سهام و کالا)، نوع سومی تحت عنوان ارز هم وجود دارد که در کشور ما فعال نیست و وجود ندارد! شما می‌توانید در دیگر مقالات سایت ما، اطلاعات بیشتری در رابطه بااینکه بورس چیست و پیدایش آن به چه صورت بوده است، پیدا کنید.
بازار بورس که یکی از مهم‌ترین بازارهای سرمایه است که در آن دارایی‌های مالی و واقعی مورد معامله قرار می‌گیرند. در این بازار، دارایی‌هایی مالی که اصطلاحاً یکسری اسناد کاغذی هستند، موردبحث قرار می‌گیرند. در بورس اوراق بهادار، دارایی‌های واقعی، بورس کالا( شرکت‌های بورس کالا )، اجناس فیزیکی و در بورس ارز، پول رایج کشورها مورد خریدوفروش قرار می‌گیرند.
در بورس اوراق بهادار، مردم به خریدوفروش اوراق قرضه دولتی، سهام شرکت‌ها، مؤسسات معتبر خصوصی و … می‌پردازند. این بازار سرمایه در ایران در شهر تهران فعال است و مرکز رسمی برای آن وجود دارد. شاید می‌پرسید که چگونه اقدام به تعیین قیمت هر سهم در این بازار سرمایه می‌کنند؟ باید مدنظر بگیرید که تعیین مقایسه بورس و فرابورس قیمت هر سهم در این بازار بر مبنای عرضه و تقاضا است.
جاده‌ای یک‌طرفه به نام سرمایه‌گذاری و سؤال مهم فرابورس چیست
ما تا اینجای مسیر و پاسخ به سؤال فرابورس چیست با پلی به نام معامله آشنا شدیم و دانستیم که این پل در دنیای سرمایه‌گذاری به شکل یک‌طرفه هست و این‌یک طرفه بودن وابسته به زمان هست.
نکته جالب اینجاست که در بازار سرمایه جهت جاده معامله عوض نمی‌شود و همیشه یک‌طرفه است بلکه بر اساس زمان جای فروشنده و خریدار است که عوض می‌شود؛ یعنی شما به‌عنوان سرمایه‌گذار در جهتی قرار دارید که سرمایه از سمت شما حرکت می‌کند و بر اساس گذر زمان شما فروشنده خواهید شد و می‌توانید سرمایه خود را به همراه سود حاصله از آن دریافت کنید.(مقاله آیا بیت کوین قانونی است را هم مطالعه کنید)
درواقع روند کلی اقتصاد و سرمایه‌گذاری را می‌توان بر اساس همین مثال ساده به‌خوبی درک کرد. اقتصاد کلان و سرمایه‌گذاری در مدت‌زمان بالا همیشه سودآور خواهد بود. چراکه جهت پل همواره یک‌طرفه خواهد ماند و این باعث می‌شود که خودبه‌خود سرمایه‌گذاری بیشتر و این باعث افزایش سود سهام می‌شود.
چالش اصلی بازار سرمایه و سؤال فرابورس چیست این است که چه مدت‌زمان برای سودآوری لازم است و آیا راه بهتری برای رسیدن به سود موردنظر در مدت‌زمان کمتر وجود دارد. این‌گونه می‌شود که دنیای اقتصاد گسترش پیدا می‌کند؛ اما در بازار سرمایه و آن پل یک‌طرفه که مثال زدیم نمادی بارز و مهم به نام بازار بورس و فرابورس وجود دارد.
سرمایه‌گذاری درواقع یک بازی دوطرفه بین شرکت سرمایه پذیر و فرد سرمایه‌گذار است. به این صورت که یک شرکت برای افزایش درآمدهای خود و داشتن فروش بیشتر نیاز به جذب سرمایه است.
در این حالت با جذب سرمایه‌های خرد بسیار می‌تواند سرمایه موردنظر خود را به دست بیاورد و درازای آن متعهد می‌شود که سهامداران خود را از در سود خود شریک کند. این به‌نوعی یک بازی دوسر برد هست. بازار بورس و فرابورس به‌نوعی محلی است که می‌توان به‌واسطه آن در شرکت‌های مختلف بر اساس نوع کارایی آنها سرمایه‌گذاری کرد. این محل درواقع ازنظر اقتصاد کلان نیز بسیار اهمیت دارد چراکه باعث ایجاد شفافیت‌های مالی در اقتصاد می‌شود؛ اما بااین‌حال هنوز پاسخ سؤال فرابورس چیست را نیافتیم.
یکی از بازارهای سرمایه فعال در ایران که در سال ۱۳۸۷، فعالیت خود را آغاز کرده است، بازار فرابورس است! فرابورس در ابتدا کار خود را در زیرمجموعه و ساختار سازمان بورس اوراق بهادار آغاز کرد و ساختار قانونی مشابهی نسبت به آن پیدا کرد. شرایط پذیرش در این سازمان نسبت به بورس آسان‌تر است که در قسمت فرق بین بورس و فرابورس چیست، بیشتر راجع به آن صحبت خواهیم کرد.
بازار سهام فرابورس ایران، شامل بازار اول، دوم و پایه است! معمولاً سهام و اوراق بهادار شرکت‌هایی که شرایط لازم را داشته باشند در بازار اول و دوم معامله می‌شوند! یکی از مزایای حضور در فرابورس این است که اکثر شرکت‌های سهامی می‌توانند در آن حضور فعال داشته باشند و اقدام به معامله کنند. در ادامه به بررسی تفاوت فرابورس و بورس و بازار پایه خواهیم پرداخت. (پیشنهاد میکنم محصول آموزش فیلترنویسی را هم مطالعه نمایید)
تعریف فرابورس چیست؟
بنابراین تا به اینجا به‌طورکلی با مفهوم بازار سرمایه و نماد مهم آن یعنی بازار بورس آشنا شدیم. این اولین قدم برای پاسخ به فرابورس چیست بود. اما بازار سرمایه ایران به دو بخش کلی بازار بورس و بازار فرابورس تقسیم‌شده است. البته بازارهای دیگری مانند بورس کالا و انرژی و شرکت‌های کوچک و … وجود دارد که در اینجا موردبحث ما نیست ما میخواهیم بیشتر بدانیم فرابورس چیست و تفاوت بورس و فرا بورس و بازار پایه را بشناسیم.
همان‌طور که در پاسخ به سؤال فرابورس چیست گفتیم بازار بورس و فرابورس محلی است که در آن شرکت‌های مختلفی می‌توانند اقدام به جذب سرمایه داشته باشند؛ بنابراین عملاً تفاوت بورس و فرابورس مفهومی بنیادین نخواهد بود در هر دو این بازارها سرمایه‌گذار به دنبال سرمایه‌گذاری روی شرکت یا شرکت‌های مختلف هست که بعد از مدتی بتواند از طریق آن سودآوری داشته باشد.
اما پس فرابورس چیست و چه لزومی به حضور آن در بازار سرمایه ایران است؟ در کلام بهتر بازار بورس جایی است که شرکت‌های مختلف تحت شرایط خاص سازمان بورس وارد بازار سرمایه می‌شوند. این شرایط به‌نوعی تعبیه‌شده است که شرکت‌های معتبر و سود ده که می‌توان بقای چندین ساله آنها را تضمین کرد در این بازار حضور دارند. این اتفاق و این شرایط باعث می‌شود که خودبه‌خود بسیاری از شرکت‌های کوچک و تازه تأسیس که نیاز به جذب سرمایه‌دارند از حضور در بازار محروم شوند. اینجاست که سؤال فرابورس چیست معنی پیدا می‌کند.
فرابورس درواقع بازاری موازی بازار بورس هست که در آن شرکت‌های کوچک‌تر از بازار بورس حضور دارند و شرایط حضور این شرکت‌ها کمی ساده‌تر از بازار بورس هست. همین اتفاق باعث می‌شود که سرمایه‌گذاری در بازار فرابورس کمی ریسک بالاتری داشته باشد؛ اما نکته مهم این است که ازنظر سرمایه‌گذاری و قوانین مربوط به آن و روش‌های آن فرقی بین بازار فرابورس و بورس وجود ندارد. در کلام بهتر سؤال فرابورس چیست بیشتر برای شرکت‌های سرمایه پذیر اهمیت دارد تا افراد سرمایه‌گذار؛ اما بیایید در تعریف بازار فرابورس شرایط شرکت‌های ثبت‌شده را موردبررسی قرار دهیم.
اگر برای شما هم این سؤال بزرگ مطرح است که بازار دوم بورس چیست، باید بدانید که دومین بازار سرمایه ایران یا بازار فرابورس از سال ۱۳۸۷ مجوز فعالیت خود را از شورای عالی بورس گرفته و وارد دنیای بازارهای مالی شده است! این بازار درواقع همانند بازار بورس، مکانی است که در آن سهام و اوراق بهادار خریدوفروش می‌شود و بر اساس میزان عرضه و تقاضایی که برای هر سهم وجود دارد، قیمت‌گذاری انجام می‌شود.
از مزایای حضور در فرابورس برای شرکت‌ها این است که به دلیل سخت‌گیری‌های کمتر نسبت به بازار بورس اوراق بهادار، شاهد این هستیم که شرکت‌های کوچک‌تر هم قابلیت حضور در بازار سرمایه را دارند! این موضوع درواقع توانسته کمک زیادی به رشد اقتصادی و شرکت‌های کوچک کند! آیا تاب حال در این بازار سرمایه‌گذاری کرده‌اید؟ چه تجربه‌ای در این زمینه‌دارید؟
نماد فرابورس چیست؟
بعد از پاسخ به سؤال فرابورس چیست نوبت به این است که به سؤال نماد فرابورس چیست پاسخ دهیم. نماد فرابورس در حقیقت همان شرکتی است که در بازار فرابورس پذیرفته‌شده است. برای درک بهتر این موضوع مسابقات فوتبال کشور را در نظر بگیرید.
مسلماً همه گروه‌های فوتبال در ایران نمی‌توانند در لیگ برتر بازی کنند و فقط تعداد معدودی با توجه به شرایط خاص می‌توانند در آنجا بازی کنند. ما بقیه گروه‌های قدر که کمی شرایطی پایین‌تر از گروه‌های لیگ برتری دارند در لیگ دسته اول بازی می‌کنند. فرق بین بازار بورس اوراق بهادار و فرابورس دقیقاً همین‌جاست که بازار بورس مانند لیگ برتر و بازار فرابورس چیزی شبیه به لیگ برتر است.
بخش مهمی از پاسخ فرابورس چیست این است که بدانیم شرایط کلی پذیرش در این بازار چیست. اگر بخواهیم برای مثال یکی از شرایط مهم پذیرش در بازار بورس را بیان کنیم که در بازار فرابورس این شرط تعدیل‌شده است میزان سودآوری شرکت هست. در بازار بورس هر شرکت برای پذیرش باید در سه سال متوالی سودآوری داشته باشد درحالی‌که در بازار فرابورس این سودآوری می‌تواند یک سال باشد.
مورد مهم دیگر این است که حداقل سرمایه ثبت‌شده لازم برای شرکت‌های فرابورسی مقایسه بورس و فرابورس حداقل ۱۰۰ میلیون تومان است که برای شرکت‌های کوچک مقداری معقول و دست‌یافتنی هست. اگر شما لیست شرکت‌های فرابورس را موردبررسی قرار دهید و آن را با شرکت‌های بورسی مقایسه کنید مسلماً می‌توانید تفاوتهای بیشتری پیدا کنید.
اما نکته مهم دیگر در فرابورس چیست این است که این بازار از چند بازار اول، دوم و پایه و سوم تشکیل‌شده است. هر چه از بازار اول به سمت بازار سوم حرکت می‌کنیم شرکت‌ها کوچک‌تر و احتمال ریسک بالاتر می‌شود. البته در بازار پایه و سوم درصد نوسان و برخی دیگر از شرایط معامله فرق می‌کند که در اینجا مجال بحث از آن نیست.
فرق بورس و فرابورس به زبان ساده
حالا میخواهیم تفاوت بورس و فرابورس به زبان ساده به شما بگوییم،پس بیاید تا با تفاوت بورس با فرابورس بیشتر آشنا شویم. در جواب این سؤال که تفاوت بورس با فرابورس چیست، معمولاً جواب‌های زیر مطرح می‌شوند:
تقسیم‌بندی بازار متفاوت
بازار بورس به‌صورت کلی به دو بخش اول و دوم تقسیم‌بندی می‌شود! این دو بازار در بورس با یکدیگر ارتباطاتی دارند و به این واسطه شرکت‌های نه‌چندان جالبی که در بازار اول، عملکرد قابل قبولی ندارند به بازار دوم منتقل خواهند شد. در نقطه مقابل، شرکت‌هایی با روند روبه‌پیشرفت در بازار دوم به بازار اول منتقل می‌شوند.(در ادامه مقاله ارزش بازار سهام را مطالعه کنید)
بازار فرابورس که کمی بالاتر آن را به شما معرفی کردیم، یک بازار است که شامل چند بخش اول، دوم، سوم، ابزارهای نوین مالی و پایه است. همین موضوع یکی از تفاوتهای اصلی میان این دو بازار سرمایه است که به آن پرداخته خواهد شد. آیا شما در این رابطه چیزی شنیده بودید؟
فرآیند پذیرش در بازار بورس و فرابورس
پاسخ دیگری که می‌توان به سؤال تفاوت بورس و فرابورس چیست، داد شرایط پذیرش سهام در این دو بازار سرمایه است! حقیقت این است که بازار فرابورس با شرایط ساده‌تری تشکیل‌شده است و به این منظور نسبت به بازار بورس، شرکت‌های بیشتری برای عرضه سهام دارد. این فرآیند به این دلیل تشکیل‌شده است که حتی شرکت‌های کوچک قادر باشند که سهام خود را در بازار سرمایه عرضه کنند و پیشرفت داشته باشند.
تفاوت بورس و فرابورس را بشناسید
بورس و فرابورس هر دو زیر مجموعه بازار سرمایه هستند، اما شرایط پذیرش شرکت‌ها در بورس سخت‌گیرانه‌تر از فرابورس است.
به گزارش سایت طلا ،باتوجه به سوالات متعدد مخاطبان باشگاه خبرنگاران جوان در خصوص تفاوت اصلی بورس و فرابورس، گزارشی درباره این موضوع تهیه شده است.
بورس چیست؟
در بازار بورس، دارایی‌های مختلفی اعم از دارایـی مالی و دارایی واقعی مورد معامله قرار می‌گیرند. به بورسی که در آن دارایی‌های مالی یا اصطلاحاً دارایی‌های کاغذی (اسنادی مانند سهام و اوراق مشارکت) خرید و فروش می‌شود، بورس اوراق بهادار و به بورسی که در آن دارایی‌های واقعی یا کالاهای فیزیکی مورد معامله قرار می‌گیرند، بورس کالا گفته می‌شود.
نوع دیگری از بورس هم به نام بورس ارز وجود دارد که در آنجا، پول رایـج کشورها خرید و فروش می‌شوند (اما هنوز در کشور ما این بورس راه‌اندازی نشده است).
بورس اوراق بهادار، یک بازار متشکل و رسمی سرمایه است که در آن خرید و فروش سهام شرکت‌ها، اوراق قرضه دولتی و یا مؤسسات معتبر خصوصی تحت ضوابط، قوانین و مقررات خاصی انجام می‌شود. خرید و فروش اوراق بهادار در ایران نیز به‌طور رسمی و دائمی در محلی معین به نام بورس اوراق بهادار تهران انجام می‌شود. تعیین قیمت هر سهم در این بازار بر مبنای عرضه و تقاضای آن است، یک سرمایه‌گذار می‌تواند با هر مقدار سرمایه‌ای وارد بورس شود و در سهم شرکت‌های موجود سرمایه‌گذاری کند.
فرابورس چیست؟
بازار فرابورس ایران نیز در آبان سال ۱۳۸۷ فعالیت خود را تحت نظارت سازمان بورس اوراق بهادار آغاز کرد . این بازار دارای ساختار و جایگاه قانونی مشابه بورس است، اما شرایط پذیرش و معامله در آن ساده‌تر است تا بتواند اهرمی کمک‌کننده به تامین مالی اقتصاد کشور باشد. از مهم‌ترین وظایف این بازار، ساماندهی و هدایت، بخشی از بازار سرمایه است که شرایط ورود به بورس اوراق بهادار را نداشته و یا تمایل به ورود سریع‌تر به بازار را دارند.
بــازار سهام فرابورس ایران شامل بازارهای اول، دوم و پایه است. سهام شرکت‌هایی که شرایط لازم را داشته باشند در بازار اول و دوم مبادله می‌شوند و شرکت‌هایی که این شرایط را نداشته باشند، می‌توانند در بازار پایه معامله شوند.
در بازار اول، شرکت‌های سهامی عام که طبق دستورالعمل پذیرش موفق بــه احراز شرایط لازم شده باشند، مجاز بــه انجام معاملات سهام خود خواهند بـود. در بازار دوم، همانند بازار اول معاملات سهام شرکت‌های سهامی عام انجام می‌شود؛ اما شرایط پذیرش در این بازار، منعطف‌تر از بازار اول است. بازار پایه فرابورس نیز، به‌منظور ایجاد قابلیت نقل و انتقال سهام شرکت‌های سهامی عام که در بورس یا سایر بازارهای فرابورس پذیرش نشده‌اند، ایجاد شده است. در این بازار اکثر شرکت‌های سهامی می‌توانند حضور داشته باشند.
تقسیم‌بندی بازار
بازار بورس به‌طور کلی به دو بازار اول و دوم تقسیم می‌شود. عملکرد این دو بازار به هم مرتبط است. به این صورت که اگر شرکتی در بازار اول عملکرد قابل قبولی نداشته باشد به بازار دوم منتقل خواهد شد و در مقابل اگر شرکتی در بازار دوم به خوبی عمل کند به بازار اول منتقل خواهد شد. ضمن اینکه اگر شرکتی در بازار دوم چندان رضایت بخش عمل نکند از بازار اخراج می‌شود. بازار فرابورس ایران دارای ۵ بازار، اول، دوم، سوم، ابزارهای نوین مالی و پایه است. بنابراین اولین تفاوت بورس و فرابورس در تقسیم‌بندی و تعداد این دو بازار است.
فرایند پذیرش در بازار بورس و فرابورس
شرایط پذیرش سهام در بازار بورس کمی دشوار است، بازار فرابورس با شرایط ساده‌تر تشکیل شده تا شرکت‌های کوچک هم بتوانند سهام خود را در بازار سرمایه عرضه کنند.
| بازار فرابورس | بازار بورس | بازار بورس | |||||
| بازار اول | بازار دوم | تابلو اصلی بازار اول | تابلو فرعی بازار اول | بازار دوم | تابلو اصلی بازار اول | تابلو فرعی بازار اول | بازار دوم |
| یک میلیارد تومان | ۱۰۰ میلیون تومان | ۱۰۰ میلیارد تومان | ۵۰ مقایسه بورس و فرابورس میلیارد تومان | ۲۰ میلیارد تومان | ۱۰۰ میلیارد تومان | ۵۰ میلیارد تومان | ۲۰ میلیارد تومان |
| ۱۰ درصد | پنج درصد | ۲۰ درصد | ۱۵ درصد | ۱۰ درصد | ۲۰ درصد | ۱۵ درصد | ۱۰ درصد |
| ۲۰۰ نفر | – | هزار نفر | ۷۵۰ نفر | ۲۵۰ نفر | هزار نفر | ۷۵۰ نفر | ۲۵۰ نفر |
| حداقل دو سال از زمان بهره‌برداری با ارائه خدمات گذشته باشد | حداقل یک سال از تأسیس آن گذشته باشد | سه سال | سه سال | دو سال | سه سال | سه سال | دو سال |
| نداشته باشد | برنامه عملیاتی مناسبی برای خروج از زیان داشته باشد | نداشته باشد | نداشته باشد | نداشته باشد | نداشته باشد | نداشته باشد | نداشته باشد |
| ۱۵ | – | ۳۰ | ۲۰ | ۱۵ | ۳۰ | ۲۰ | ۱۵ |
| یک دوره منتهی به پذیرش سودآور باشد | – | سه دوره منتهی به پذیرش سودآور باشد | دو دوره منتهی به پذیرش سودآور باشد | یک دوره منتهی به پذیرش سودآور باشد | سه دوره منتهی به پذیرش سودآور باشد | دو دوره منتهی به پذیرش سودآور باشد | یک دوره منتهی به پذیرش سودآور باشد |
ساعت کار
تفاوت دیگر بورس و فرابورس، ساعات معامله‌ی این دو بازار است. بازار بورس از شنبه تا چهارشنبه از ساعت ۹ صبح تا ۱۲٫۳۰ (به غیر از تعطیلات رسمی) فعالیت می‌کند، اما ساعات کار فرابورس از انعطاف‌پذیری بیشتری برخوردار است.
مزایای پذیرش شرکت‌ها در فرابورس:
سهولت پذیرش:
پذیرش و درج شرکت‌های سهامی عام در فرابورس ایران نسبت به بورس آسان تر است و این باعث شده تا دوره زمانی پذیرش شرکت‌ها به کمتر از یک ماه کاهش پیدا کند.
تأمین مالی:
شرکت‌های پذیرفته شده در فرابورس این امکان را دارند تا از طریق فروش سهام خــود از مزایای تأمین مالی ارزان قیمت از طریق بازار سرمایه بهره ببرند. علاوه بر این امکان تأمین مالی از محل جذب سرمایه‌گذاران جدید و افزایش سرمایه را نیز دارا هستند.
معافیت مالیاتی:
شرکت‌های پذیرفته شده در بازار فرابورس ایران از مزایای مالیاتی قابل توجهی برخوردار هستند. به این صورت که شرکت‌هایی که اقدام به عرضه سهام در فرابورس می‌کنند (به غیر از شرکت‌های حاضر در بازار پایه) امکان برخورداری از معافیت مالیاتی تا ۱۰ درصد درآمد خود را دارا هستند.
وثیقه‌گذاری سهام:
سهامداران شرکت‌های پذیرش شده در بازار فرابورس می‌توانند از طریق وثیقه‌گذاری سهام شرکت خود، برای اخذ تسهیلات اقدام کنند. چراکه شبکه بانکی، سهام شرکت‌های پذیرفته شده در فرابورس ایران را به‌عنوان دارایی قابل قبول جهت وثیقه‌گذاری برای دریافت تسهیلات بانکی بــه رسمیت می‌شناسد.
امکان انتشار اوراق بهادار در بازار ابزارهای نوین مالی:
شرکت‌های پذیرش شده در فرابورس می‌توانند با ارائه مدارک لازم به سازمان بورس و اوراق بهادار منابع مالی طرح‌های موردنظر را (حداکثر تا ۶۰ درصد سرمایه‌گذاری در طرح پروژه موضوع اوراق مشارکت) از طریق انتشار اوراق تأمین کنند.
امکان خروج از فرابورس:
اگر شرکتی تصمیم بگیرد به هر دلیلی از فرابورس خارج شود، در دستورالعمل پذیرش برای این موضوع راه‌حلی در نظر گرفته شده است که با گذراندن فرآیند مشخصی امکان خروج از این بازار و حتی تبدیل شرکت به شرکت سهامی خاص به‌سادگی امکان‌پذیر خواهد بود. ضمن اینکه شرکت‌های حاضر در فرابورس ایران می‌توانند بسیار راحت‌تر به بازارهای دیگر انتقال پیدا کنند.
نبود حجم مبنا:
سهام مورد مبادله در بازارهای فرابورس ایران به دلیل نبود حجم مبنا با معاملات روان‌تر و نقد شوندگی بالاتری رو‌به‌رو هستند و عرضه و تقاضا برای این سهام به سرعت متعادل شده و معمولا صف خرید و فروش آنها برای مدت زیادی ادامه نمی‌یابد.
در نظر داشته باشید که سهام شرکت‌های فرابورسی و بورسی با یک کد معاملاتی قابل خرید و فروش هستند. شما می‌توانید برای شروع انجام معامله، این کد را از کارگزاری‌های رسمی دریافت کنید.
تفاوت بورس و فرابورس در چیست؟
کارشناس بازار سرمایه گفت: بازار پایه فرابورس بر اساس دستورالعمل ابلاغی سازمان بورس در شهریور ۱۳۹۸ رنگ بندی شد که هر کدام دامنه نوسان متفاوتی دارند.
در پاسخ به این سوال که چه فرقی بین بورس و و فرابورس بازار پایه وجود دارد؟ اظهار کرد: بازارهای تحت نظارت سازمان بورس و اوراق بهادار که خود شرکت‌های مستقل سهامی هستند، به ترتیب قدمت، شرکت بورس، بورس کالا، فرابورس و بورس انرژی هستند که اوراق بهادار شامل سهام، حق تقدم، اوراق مشارکت، اوراق صکوک، امتیاز تسهیلات مسکن، اوراق مشتقه و واحد‌های صندوق‌های قابل معامله در بورس و فرابورس معامله می‌شوند.
او افزود: البته در فرابورس علاوه بر موارد فوق، امکان معاملات دارایی‌های فکری شرکت‌های کوچک و متوسط sme نیز وجود دارد. بورس کالا شامل معاملات محصولات فیزیکی فلزی، معدنی، کشاورزی و پتروشیمی، ابزارهای مالی کالا محور مثل اوراق سلف و سپرده کالایی و ابزارهای مشتقه وابسته به کالاها، بازار املاک و‌مستغلات و‌بازار صندوق‌های قابل معامله کالایی است و در بورس انرژی عمدتا نفت و میعانات و گاز و زغال‌سنگ و برخی فراورده‌های پالایشگاه‌ها مثل نفت کوره و برق، اوراق تامین مالی و مشتقه وابسته به آنها معامله می‌شود.
این کارشناس بازار سرمایه در ادامه افزود: اوراق بهادار در بورس و فرابورس معامله می‌شوند و تفاوت اصلی آنها در الزامات پذیرش ناشران (شرکت‌ها) در تابلو‌های معاملاتی است؛ البته بازار فرابورس تابلو‌های منحصر به فردی برای sme ها، قرارداد‌های تامین مالی جمعی و دارایی فکری نیز دارد، هر چند در هر دو بازار مهم‌ترین دارایی‌هایی که معامله می‌شوند سهام، حق تقدم، ابزارهای بدهی و واحد‌های صندوق‌های سرمایه گذاری و به صورت محدود ابزارهای مشتقه است که البته سهم اوراق مشتقه اختیار فروش تبعی در معاملات در حال افزایش است.
قلی پور در ادامه بیان کرد: همه ناشران پذیرفته شده در بورس، این قابلیت را داشته‌اند که در فرابورس هم پذیرفته شوند، چرا که تمام الزامات فرابورس را برای پذیرش می‌توانستند رعایت کنند، ولی عکس مسئله درست نیست، چرا که الزامات پذیرش شرکت‌ها در بورس از فرابورس سخت‌گیرانه‌تر است. هر چند ممکن است یک شرکت فرابورسی هم باشد که قابلیت پذیرش در بورس را هم داشته، ولی برای تمام شرکت‌های فرابورسی این قابلیت وجود ندارد.
این کارشناس در ادامه درباره میزان ریسک این بازارها گفت: برای سهام، وضعیت و تاریخچه سودآوری شرکت، عمر شرکت و تعداد صورت‌های مالی حسابرسی شده در سابقه فعالیت شرکت، میزان سرمایه ثبتی شرکت، حداقل تعداد سهامداران و درصد سهام شناور، مدت تصدی مدیران شرکت، وجود یا عدم وجود زیان انباشته و نوع گزارش حسابرس در قابلیت پذیرش شرکت‌های سهامی عام در بازار بورس و فرابورس اثر گذار است. خود بورس بازار اول (شامل تابلوی اصلی و فرعی) و بازار دوم دارد و فرابورس هم بازار اول، دوم، پایه و سوم را دارد. از فرابورس به بورس و از بازار پایه به بازار اول در فرابورس و از بازار دوم به بازار اول بورس، شرایط پذیرش سهام شرکت‌ها سخت‌گیرانه‌تر می‌شود.
او در ادامه بیان کرد: بنابراین شرکت‌های بورسی بزرگتر، در زمان پذیرش سودآورتر از شرکت‌های فرابورسی هستند هر چند ممکن است یک شرکت فرابورسی هم بزرگ و سودآور باشد؛ بنابراین قاعدتا ریسک شرکتی که در بازار پایه فرابورس پذیرش شده بیشتر از بازار دوم و آن هم بیشتر از بازار اول فرابورس و همه آنها هم بیشتر از بازار دوم بورس و بازار اول است.
این کارشناس بازار سرمایه در ادامه گفت: از نظر معاملاتی تفاوت خاصی برای سرمایه گذاران وجود ندارد، البته بعضا از نظر دامنه نوسان، حجم مبنا، لزوم تایید ناظر بازار به ویژه در بازار پایه فرابورس تفاوت‌هایی در شرایط معاملات وجود دارد. همچنین حساسیت و تایید سازمان بورس در اطلاعات مالی شرکت‌ها از بازار پایه فرابورس به تابلو اصلی بورس بیشتر می‌شود، یعنی در بازار پایه سازمان اطلاعات منتشره شرکت را بررسی و تایید نمی‌کند، در حالی که در بازار اول بورس حداکثر حساسیت بر کیفیت و کمیت گزارش‌های منتشره شرکت‌ها وجود دارد.
قلی پور در پاسخ به این سوال که آیا شرکت‌هایی که از بورس اخراج شدند و یا نتوانستند پذیرش بگیرند در فرابورس پذیرش می‌شوند؟ بیان کرد: بر اساس مفاد ماده ۹۹ قانون برنامه پنجم توسعه، معاملات سهام شرکت‌های سهامی عام ثبت شده نزد سازمان بورس، باید در بازار سرمایه صورت گیرند، بنابراین اخراج کامل نماد شرکتی از بازار سرمایه مقدور نیست فقط از تابلوی معتبرتر به تابلو با اعتبار کمتر منتقل می‌شوند تا جایی که به بازار پایه برسند، جایی که شرکت‌ها فقط ثبت شده و پذیرش نمی‌شوند و صرفا معاملات سهام شان در این بازار بدون هیچ مسئولیتی برای سازمان از نظر تایید یا عدم تایید گزارش‌های مالی انجام می‌شود. تاکید میکنم که ممکن است شرکت معتبری هم در بازار پایه باشد و علاقه‌ای به پذیرش در تابلو‌های معتبرتر را نداشته باشد، ولی معمولا این شرکت‌ها یا سودآوری ندارند یا طرح‌هایشان به بهره برداری نرسیده است.
این کارشناس درباره دسته بندی و دامنه نوسانات بازار پایه فرابورس گفت: بازار پایه فرابورس بر اساس دستورالعمل ابلاغی سازمان بورس در شهریور ۱۳۹۸ رنگ بندی شد و بازار پایه به سه تابلو زرد، نارنجی و قرمز طبقه بندی شد. تابلوی زرد برای شرکت‌ها با حداقل تخلفات ناشر در ارائه و افشا اطلاعات مالی و صورت‌های مالی حسابرس شده است.
او در پایان تصریح کرد: تابلو قرمز هم برای شرکت‌هایی است که در آستانه حکم دادگاه مبنی بر ورشکستگی یا تصمیم مجمع به انحلال شرکت قرار دارند یا عدم ارائه اطلاعات برای بیش از ۳ سال داشته‌اند و تابلوی نارنجی بین شرایط این دو تابلوی زرد و قرمز محدودیت‌های معاملاتی هر تابلو هم از نظر دامنه نوسان و تایید معاملات توسط ناظر بازار متفاوت است. به عنوان مثال دامنه نوسان در روز عادی در تابلوی زرد مثبت منفی ۳ درصد، نارنجی ۲ درصد و قرمز یک درصد است.
مقایسه بورس و فرابورس
(همراه با جدول تفاوت این دو بازار در شرایط پذیرش شرکت‌ها)
تعریف فرابورس چیست؟
تا قبل از راه‌اندازی فرابورس، دستیابی سریع و آسان به بازار اوراق بهادار برای تعداد عمده‌ای از شرکت‌های سهامی فعال در کشور میسر نبود. فرابورس ایران با ساختار و جایگاه قانونی مشابه بورس، ولی با شرایط پذیرش و معامله ساده‌تر ایجاد شد تا حوزه شمول بازار سرمایه کشور را گسترش دهد.
فرق بورس و فرابورس به زبان ساده
فرابورس، بازاری برای معامله اوراق بهادار) مشابه بورس اوراق بهادار تهران) است. با این تفاوت که فرابورس نسبت به بورس تهران دارای شرایط ساده‌تری برای پذیرش شرکت‌هاست و انواع متنوعی از اوراق بهادار با روش‌های مختلف در این بازار قابل معامله هستند. نام این بازار در ایران از معادل انگلیسی آن Over The Counter گرفته شده است. به همین دلیل به این بازار اختصارا OTC نیز گفته می‌شود.
همچنین از نظر مقررات معاملاتی نیز تفاوتهای اندکی بین فرابورس با بورس تهران وجود دارد که در ادامه به تعدادی از آنها اشاره می‌کنیم.
تفاوت های اصلی بورس و فرابورس:
۱-فرابورس دارای پنج بازار (بازار اول، دوم، سوم «عرضه»، بازار ابزارهای نوین مالی و بازار پایه) است.
پذیرش شرکت‌های سهامی عام در بازار اول و بازار دوم و پذیرش سایر اوراق بهادار صرفاً در بازار ابزارهای نوین مالی صورت می‌پذیرد.
بازار سوم جهت عرضه یکجا و پذیره‌نویسی اوراق بهادار و بازار پایه جهت درج و نقل‌وانتقال سهام شرکت‌هایی است که بر اساس الزام بند ب ماده ۹۹ قانون برنامه پنجم توسعه، مشمول ثبت نزد سازمان بورس و اوراق بهادار بوده و امکان پذیرش دریکی از بازارهای بورس یا فرابورس را ندارند.
در مقابل بازار بورس به‌طورکلی به دو بازار اول و دوم تقسیم می‌شود.
به‌عبارتی‌دیگر تشکیل این دو بازار به نحوی عملکرد فعالین را مشخص خواهد کرد؛ به این طریق که اگر شرکتی در بازار اول عملکرد خوبی نداشته باشد به بازار دوم منتقل خواهد شد و در مقابل اگر شرکتی در بازار دوم عملکرد خوبی از خود ارائه دهد به بازار اول منتقل خواهد شد.
ضمن اینکه اگر شرکتی در بازار دوم چندان رضایت‌بخش عمل نکند از بازار اخراج خواهد شد.
۲- حد نوسان مجاز روزانه بازار فرابورس یک درصد بیشتر از بورس تهران است. یعنی حد نوسان روزانه مجاز برای شرکت‌های بازار بورس، ۴ درصد و برای شرکت‌های بازار فرابورس ۵ درصد است.و همچنین حجم مبنا در این بازار برابر یک است.
۳- تفاوت در فرآیند پذیرش: بر اساس بند ب ماده ۱ قانون توسعه ابزارها و نهادهای مالی جدید سهام شناور آزاد بخشی از سهام شرکت است که دارندگان آن همواره آماده عرضه و فروش آن سهام می‌باشند و قصد ندارند با حفظ آن قسمت از سهام در مدیریت شرکت مشارکت نمایند.
موارد زیر نیز از جمله تفاوتهای بورس و فرابورس به شمار می‌رود:
۴- بازار فرابورس مکان فیزیکی متمرکز و خاصی ندارد که معامله گران یا متخصصین همچون بورس های کلاسیک گرد هم آیند.
۵- قوانین استاندارد اقلام مورد مبادله در بازار فرابورس انعطاف پذیر می باشند و قوانین معمولاً ناشی از توافق طرفین می باشد.
۶- ساعات کار فرابورس نسبت به بورس از انعطاف پذیری بیشتری برخوردار است.
۷- در بازارهای فرابورسی با توجه به اینکه شرایط معاملات با نظر طرفین تعیین می گردد مزایایی از قبیل شفافیت قیمت ها و کاهش ریسک وجود ندارد.
۸- سطح فعلی امکانات الکترونیکی، انجام معاملات ۲۴ ساعته را امکان پذیر می نماید که بدون شک، در مقایسه با یک بورس، مزیت عمده ای محسوب شده و برای داد و ستد کنندگان از قاره های مختلف نیز، شکل تفاوتهای سازمانی بین قاره ها را از بین می برد.
شباهت‌های بورس و فرابورس:
بر اساس مقررات، کلیه مزایای موجود برای شرکت‌های پذیرفته شده در بورس، برای اوراق بهادار و سهام شرکت‌های پذیرفته شده در فرابورس نیز تعریف شده‌اند. این موارد از جمله موارد زیر می‌باشند:
۱-تامین مالی آسان و ارزان
۲- افزایش نقد شوندگی سهام
۳- بهره‌مندی از معافیت مالیاتی شرکت‌های پذیرفته شده در فرابورس
۴- نقل و انتقال سهام به‌صورت آسان- سریع و کم‌هزینه
۵- شفافیت و اعتبار قیمت سهام به واسطه مبادله در فرابورس
۶- اطلاع رسانی هماهنگ و عادلانه به سرمایه‌گذاران بالفعل و بالقوه
۷- بهره‌گیری از امکان وثیقه‌گذاری سهام و اخذ ساده تر تسهیلات بانکی
۸- معرفی شرکت و محصولات به طیف وسیعی از اقشار جامعه و افزایش اعتبار شرکت
۹- پیش‌بینی فرآیند ساده خروج از فرابورس
نحوه انجام معامله در دو بازار
نحوه انجام معامله در بازار بورس بدین طریق است که کارگزاران متولی اصلی انجام معاملات در این بازار هستند. این کارگزاران که دارای مجوز از سازمان بورس اوراق بهادار هستند، نقش نماینده خریدار و یا فروشنده را ایفا می‌کنند. سرمایه‌گذار می‌تواند برای معاملات اوراق بهادار کارگزار خود را با توجه به معیارهایی از قبیل: انجام به‌موقع سفارش، دادوستد سهام با مناسب‌ترین قیمت و نحوه ارائه خدمات جانبی انتخاب نماید.
در مقابل سرمایه‌گذاران (حقیقی یا حقوقی) برای انجام معاملات سهام یا سایر اوراق بهادار پذیرفته‌شده در فرابورس باید از طریق یکی از کارگزاران فرابورس اقدام کنند.
شرکت‌های کارگزاری فرابورس مجوز سازمان بورس و اوراق بهادار را داشته و عضو کانون کارگزاران هستند؛ سرمایه‌گذاران می‌توانند از بین آنها یکی را (با توجه به معیارهایی، چون توانایی انجام به‌موقع سفارشات و به بهترین قیمت در کنار خدمات جنبی، چون آموزش و تحلیل،) انتخاب و درخواست‌های خود را برای انجام معاملات به آنها ارائه کنند. کارگزاران به‌عنوان حلقه واسط بین خریدار و فروشنده عمل کرده و تمام خریدوفروش‌های سهام و اوراق بهادار در فرابورس از سوی آنها انجام خواهد شد.
لازم به ذکر است که در هر دو بازار کارگزاران بر اساس کدی که به آنها تعلق می‌گیرد، وارد معامله می‌شوند.
در کدام بازار سرمایه‌گذاری کنیم؛ بورس بهتر است یا فرابورس؟
شرکت‌هایی که شرایطشان برای پذیرش در بازار بورس اوراق بهادار دشوار است می‌توانند به سهولت در بازار فرابورس
وارد شوند. همان‌طور که گفته شد بر اساس مقررات، کلیه مزایای موجود برای شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس، برای اوراق بهادار و سهام شرکت‌های پذیرفته‌شده در فرابورس نیز تعریف شده‌اند و این دو بازار در عمل فرق چندانی با هم ندارند.
شرایط پذیرش شرکت‌ها در بازارهای بورس و فرابورس مطابق جدول زیر است:
دیدگاه شما